Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich, autorka: Joanna Rajkowska, współpraca: Centrum Sztuki Współczesniej Zamek Ujazdowski; Fundacja Instytutu Promocji Sztuki, Michał Rudnicki, Katarzyna Łyszkowicz, projekt zrealizowany przez na Rondzie de Gaulle’a w Warszawie od 2002 roku
Projekty artystyczne, które zmieniają tożsamość miasta i jego mieszkanek oraz mieszkańców pojawiają się zawsze na zasadzie skandalu. Kwestionują zastany porządek wprowadzając nowe znaczenia, zajmują miejsce przechodniom.
Początkowy status palmy był nieokreślony. Jako projekt artystyczny w przestrzeni publicznej nie mieściła się w ramach oficjalnych kategorii opisujących obiekty miejskie. Początkowo niewidzialna dla administracji, po wielu godzinach spędzonych przez artystkę i kuratorkę w miejskich urzędach uzyskała oficjalny status jako „obiekt niedrogowy”. Drażniła odniesieniami do kultury żydowskiej wzmagając lokalny antysemityzm, zwłaszcza zimą, kiedy zajmowała miejsce bożonarodzeniowej choince stawianej od wielu lat w tym samym miejscu. Palma reprezentując to, co obce, egzotyczne i lekko tandetne nie mieściła się w ramach estetyki przestrzeni miejskiej Warszawy. Proponowała inną wizję metropolii niż ta, którą można było wyczytać z kierunku przemian przestrzeni publicznej. Palma mimo początkowych ataków i niechęci z czasem na stałe weszła w krajobraz miejski stając się jednym ze znaków rozpoznawczych Warszawy. Była tłem dla ślubnych fotografii, zagrała w spocie reklamowych Zielonych 2004, a w 2007 roku przybrała czepek pielęgniarski na znak solidarności warszawianek i warszawiaków z pielęgniarkami i położnymi protestującymi pod Kancelarią Prezesa Rady Ministrów. Palma stając w opozycji do dominującej estetyki zawiesiła oczywistość podziału na estetykę władzy opartą na prymacie czystości oraz estetykę ludu utożsamianą z brakiem gustu i obciachem. Podważyła również przekonanie, że wstępem do zaistnienia w przestrzeni publicznej konieczna jest estetyczna transformacja i wygładzenie chropowatej formy czy poddanie się zasadom dominującej logiki.
Tekst: Joanna Erbel Grafika: Izabela Wądałowska
Joanna Erbel - socjolożka, aktywna działaczka miejska, fotografka. Współzałożycielka stowarzyszenia DuoPolis. Członkini zespołu Krytyki Politycznej. Doktorantka w Instytucie Sopcjologii Uniwersytetu Warszawskiego.
*Projekt jest częścią polskiej ekspozycji 12. Prague Quadrennial of Performance Design and Space
i
