Neue Nationalgalerie w Berlinie – drugie życie architektonicznej ikony

22 sierpnia 2021 roku po trwającym pięć lat remoncie została otwarta berlińska Neue Nationalgalerie Miesa van der Rohe. Najważniejszą modernizację od czasów otwarcia gmachu w 1968 roku przeprowadzono według projektu brytyjskiego biura David Chipperfield Architects.

Głównym założeniem autorów renowacji Neue Nationalgalerie w Berlinie było hasło: Tyle Miesa, ile to możliwe. Ukończony tuż przed śmiercią Miesa van der Rohe budynek o powierzchni 14 tys. metrów kwadratowych jest realizacją rozwijanej przez niego idei przestrzeni uniwersalnej. Prace renowacyjne prowadzone były od 2016 roku, a ich koszt wyniósł 140 mln euro. Przez cały ten okres na miejscu jako konsultatnt dostępny był Dirk Lohan, architekt i wnuk Miesa, a zarazem kierownik projektu w trakcie budowy galerii.

Nowa Galeria Narodowa w Berlinie: ile Miesa w Miesie

Pierwszy etap modernizacji Neue Nationalgalerie polegał na demontażu ok. 35 tys. możliwych do uratowania elementów, takich jak oświetlenie czy stolarka, i ich oczyszczeniu oraz na eliminacji fragmentów niewartych zachowania. Następnie przeprowadzono renowację konstrukcji wraz z naprawami mocno zniszczonego żelbetu i stalowo-szklanej elewacji. Ostatnim etapem był ponowny montaż oryginalnych elementów z kamienia, drewna i stali, a także modernizacja technicznego wyposażenia budynku.

Czytaj też:  Mies. Skomplikowane życie architekta minimalisty |

Jak mówi David Chipperfield, była to operacja niemal chirurgiczna. Podczas gdy stalowy dach był w dosyć dobrym stanie, betonowe ściany i stropy pod okładzinami okazały się poważnie uszkodzone. W szczególności na żelbecie odbiła się tzw. karbonatyzacja. Głębokie wnikanie dwutlenku węgla i wilgoci prowadzi do reakcji chemicznej, która ostatecznie powoduje korozję stalowego zbrojenia, a w dłuższej perspektywie złuszczanie powierzchni betonu. Największe zniszczenia wykazywały ściany ogrodu rzeźby, zostały więc odbudowane.

W przypadku stalowo-szklanej elewacji hali wystawowej wymienione zostały zardzewiałe profile, wstawiono też nowe elementy dylatacyjne, które mają za zadanie „uelastycznić” konstrukcję, uodpornić ją na zmiany temperatury. Było to niełatwe przedsięwzięcie – z jednej strony należało bowiem stworzyć lepsze warunki klimatyczne, a z drugiej jak najmniej naruszyć integralność zabytku. Również tafle szkła zostały wymienione. Zakup oszklenia o wymiarach 3,43 x 5,60 m był niemałym wyzwaniem, ponieważ takie ponadgabarytowe szyby są obecnie produkowane tylko w jednym zakładzie w Chinach. Ponadto Neue Nationalgalerie wzbogaciła się o nowe pomieszczenia magazynowe w cokole pod strefą wejściową. Zmieniono także miejsce i aranżację sklepu muzealnego oraz szatni. Obecnie budynek spełnia wszelkie wymogi współczesnego muzealnego obiektu oraz wytyczne konserwatorskie.

Czytaj też:  Farnsworth House – nowy film o ikonie architektury. W roli Miesa – Ralph Fiennes |

W otwartym na nowo gmachu zobaczymy ekspozycję dzieł sztuki z kolekcji własnej, a także dwie indywidualne prezentacje: Rosy Barby i Alexandra Caldera, którego rzeźba Têtes et Queue właśnie wróciła na taras galerii. Inauguracji po remoncie towarzyszy też publikacja wydanego przez Jovis Verlag albumu Neue Nationalgalerie Berlin: Refurbishment of an Architectural Icon. Daje on wgląd w konserwację zabytku z perspektywy zaangażowanych osób. Do rozmowy dotyczącej renowacji oraz samej książki zaproszono Dirka Lohana i Davida Chipperfielda. Zapis odbywającej się na żywo 23 sierpnia dyskusji w języku angielskim dostępny będzie 2 września w serwisie YouTube, jak również na stronach wydawnictw Deutsches Kunstverlag i Jovis Verlag.