Rewaloryzacja Parku w Horyńcu-Zdroju

i

Autor: Archiwum Architektury Budynki zwrócone są ku sobie ostrymi wierzchołkami. Fot. Marcin Czechowicz

Rewaloryzacja parku w Horyńcu-Zdroju

2016-06-30 11:31

Choć historia parku sięga lat 30. XX wieku, projektanci nie zdecydowali się na nawiązanie do tradycji i istniejących tu niegdyś obiektów. Zaproponowali całkowicie współczesne podejście do wielofunkcyjnej architektury uzdrowiskowej – pisze Tomasz Michalak.

Nazwa obiektuRewitalizacja Parku Zdrojowego
Adres obiektuHoryniec-Zdrój
AutorzyRysy Architekci Rafał Sieraczyński, architekci Rafał Sieraczyński, Agnieszka Bernas
Architektura wnętrzarchitekci Rafał Sieraczyński, Agnieszka Bernas
Architektura krajobrazuarchitekci Bartłomiej Gasparski, Katarzyna Grabińska , Artur Przedzienkowski, Mariusz Drabik, Wojciech Pytel
KonstrukcjaMarcin Karczmarczyk, Radosław Krzemiński, Anna Kurek
Generalny wykonawcaERBUD
InwestorGmina Horyniec-Zdrój
Powierzchnia terenu67000.0 m²
Powierzchnia zabudowy803.0 m²
Powierzchnia użytkowa232.0 m²
Powierzchnia całkowita406.0 m²
Kubatura5240.0 m³
Projekt2012
Data realizacji (początek)2013
Data realizacji (koniec)2015
Koszt inwestycji9 980 000 PLN

Nawet większość przewodników i leksykonów jednoznacznie lokalizuje Horyniec-Zdrój jako położony daleko od głównych szlaków turystycznych i miejsc kojarzonych z koncentracją architektonicznych atrakcji. Jednak status uzdrowiska, którym może szczycić się ta leżąca na styku Wschodniego Roztocza i Płaskowyżu Tarnogrodzkiego miejscowość pozwala oczekiwać zdrowego podejścia do prowadzenia gminnych inwestycji. Mimo formuły zamówień publicznych, promujących rozwiązania za najniższą cenę. Lecznicze walory lokalnych źródeł znane były ponoć już Janowi III Sobieskiemu, ale prawdziwy rozwój Horyńca rozpoczął się w XIX wieku, a park zdrojowy założono tam dopiero w latach 30. wieku XX (niestety uległ on zniszczeniu w czasie II wojny światowej).

Rewaloryzacja Parku w Horyńcu-Zdroju

i

Autor: Archiwum Architektury Zrewitalizowany park zdrojowy znajduje się na niemal siedmiu hektarach podmokłych terenów leżących w dolinie potoku Glinianiec. Fot. Marcin Czechowicz

W roku 2011 pracownia Rysy Architekci wygrała przetarg na opracowanie projektu rewaloryzacji parku. Projektanci przedstawili własne i całkowicie współczesne podejście do zagospodarowania wielofunkcyjnego, uzdrowiskowego założenia.

Park znajduje się na blisko siedmiu hektarach podmokłych terenów leżących w dolinie potoku Glinianiec. Główna aleja prowadzi do dwóch budynków wzniesionych na planie wydłużonych trójkątów, zwróconych ku sobie ostrymi wierzchołkami. Pierwszy mieści pijalnię wód mineralnych, drugi pełni funkcję amfiteatru. Ściany obu obiektów obłożono modrzewiowymi, układanymi pionowo na zakład deskami. Na nich opierają się dynamiczne czarne dachy, pokryte stalową blachą łączoną na rąbek stojący. Przy wejściu do parku i między pawilonami zlokalizowano wyłożone kamieniem place, na których ustawiono drewniane ławki i zainstalowano fontanny, a wzdłuż jego granic poprowadzono dwa wyniesione ponad teren drewniane pomosty.

Rewaloryzacja Parku w Horyńcu-Zdroju

i

Autor: Archiwum Architektury Przy wejściu na teren parku zlokalizowano plac z fontanną i siedziskami, wyłożony kamieniem bruśnieńskim. Fot. Marcin Czechowicz

Proste odcinki łączą się pod różnymi kątami, prowadząc zygzakiem między drzewami i bujną roślinnością: do placu zabaw, altan, zielonego labiryntu, organizując jednocześnie przestrzeń całego założenia. Trasa kładki wiodącej wzdłuż północnej granicy parku kończy się obłożonym drewnianymi listewkami mostem. Większość terenu pozostaje otwarta i porośnięta trawą, pozwalając kuracjuszom na spokojne spacery. Projekt zyskał akceptację konserwatora zabytków, mimo że nie nawiązuje do tradycyjnej architektury uzdrowiskowej i istniejących tu niegdyś budynków, znanych dziś jedynie z czarno-białych fotografii. Należy mieć nadzieję, że takie podejście okaże się skuteczną kuracją na panujący powszechnie trend odwoływania się do form pseudohistorycznych.

Rewaloryzacja Parku w Horyńcu-Zdroju

i

Autor: Archiwum Architektury Trasa kładki poprowadzonej wzdłuż północnej granicy parku kończy się pomostem. Fot. Marcin Czechowicz

Założenia autorskie

Projekt parku zdrojowego w Horyńcu stał się doskonałym wyzwaniem dla całego wielobranżowego zespołu. Za główny cel postawiliśmy sobie podkreślenie uzdrowiskowego charakteru miejsca. Na przestrzeni lat zatarciu uległ historyczny układ parku oraz jego centralna oś, konieczne stało się więc zaprojektowanie nowej organizacji z czytelnym podziałem terenu. Następnie rozplanowano dynamiczne formy budynków: amfiteatru oraz pijalni wód. Założyliśmy, by te dwa funkcjonalnie niezależne obiekty stanowiły wizualnie jedną całość, a jednocześnie dominantę na zamknięciu głównej osi parku. Tak pomyślana kompozycja brył spięta została za pomocą „pierścienia” drewnianych tarasów. Na dysproporcje przestrzenne nowo projektowanych elementów wpłynęły przede wszystkim szczególne uwarunkowania glebowe oraz fitosocjologiczne. W częściach południowych i północnej to obszar podmokły, z roślinnością naturalną, dlatego zaplanowano tam drewniane pomosty z punktami widokowymi, których rolą jest jednocześnie zespolenie całego parkowego układu. Centralną strefę parku zdrojowego w Horyńcu zajęła przestrzeń otwarta, pokryta rekreacyjnymi trawnikami. Elementy wyposażenia zaprojektowane zostały indywidualnie, z wykorzystaniem głównie naturalnych, lokalnych materiałów, jak choćby kamień bruśnieński.

Rafał Sieraczyński