W piątkowej ceremonii na placu budowy udział wzięli Przemysław Terlecki, dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości, którego oddziałem jest Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 oraz prezydent Poznania Jacek Jaśkowiak i marszałek województwa wielkopolskiego Marek Woźniak.
Muzeum jak prastary gród
Za projekt odpowiada pracownia WXCA, która w portfolio ma już m.in. Muzeum Miejsce Pamięci Palmiry oraz Muzeum Historii Polski i Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Konkurs na koncepcję architektoniczno-urbanistyczną poznańskiej placówki wygrała w 2019 roku, a jej koncepcja wybrana została spośród 56 zgłoszonych prac. Jury doceniło ją za propozycję włączenia w siedzibę muzeum publicznej przestrzeni dla mieszkańców Poznania oraz wrażliwości na historyczny kontekst przestrzenny.
Podstawą projektu jest przekonanie autorów, że muzeum powinno być nie tylko miejscem opowiadania o historii, ale też przestrzenią aktywnego dialogu – polem dla nowych interakcji i relacji społecznych. Dlatego zaproponowali publiczny plac, wokół którego koncentrują się cztery pawilony muzealne. - Proponując taki układ przestrzenny, przypominamy o początkach naszego państwa, o grodach i osadach, w których tworzyły się pierwsze społeczności – tłumaczy w komunikacie architekt Adam Mierzwa, współautor projektu.
Jury doceniło projekt także za "śmiałą, a zarazem niezwykle wrażliwą na otoczenie koncepcję relacji siedziby Muzeum z kontekstem przestrzennym i jego bezcennym dziedzictwem materialnym oraz kulturowym – Wzgórzem Świętego Wojciecha z gotyckim kościołem św. Wojciecha o ponad 800-letniej tradycji”.
Autorzy projektu zaplanowali rozbicie muzeum na kilka brył, połączonych częścią podziemną. „Układ urbanistyczny czterech niezależnych od siebie bloków funkcjonalnych zakreśla osie komunikacyjne i widokowe – z ekspozycją historycznego krajobrazu Wzgórza Świętego Wojciecha. Rozdzielenie siedziby muzeum na mniejsze bryły pozwala zarówno na zachowanie większej skali zieleni wokół, jak i podkreślenie roli bezpośredniego świadka historii, jakim jest wspomniany kościół” – tłumaczą.
Muzeum z... lodowiskiem
Z zewnątrz bloki muzealne wykończone będą kamieniem, niższe partie - surowym kamieniem, który ma przywoływać pamięć o pierwszych budowlach na ziemiach polskich. „W wyższych partiach faktura materiału będzie ulegać zmianie, a elewacje kolejnych kondygnacji wykonane będą z gładko ciętego kamienia, który symbolicznie przenosi nas do czasów współczesnych. Spadowe dachy budynków architekci zaprojektowali jako „piątą elewację”, a ich zróżnicowana wysokość oraz nachylenie dodatkowo eksponować będą perspektywę w kierunku wzgórza”.
Na poziomie parteru architekci zaproponowali sporych rozmiarów przeszklenia, dzięki którym muzeum wychodzi na plac, a tym samym – także na miasto. Z kolei plac w centrum muzeum będzie umożliwiał organizację różnych aktywności. Będzie służył zarówno jako strefa wypoczynku gości i pracowników placówki jak i przedłużenie holu głównego, i foyer. Atrakcją będzie instalacja z mgły wodnej. Jak przekonują autorzy projektu, plac jest naturalnym miejscem do organizacji wykładów, koncertów, spotkań, a jego okrągły kształt umożliwia zgromadzenie publiczności wokół sceny. "Również zimą przestrzeń może zapewnić dużo atrakcji, poprzez możliwość organizacji lodowiska. Jest to zresztą długa tradycja tego miejsca, które od 50 lat funkcjonuje w świadomości mieszkańców właśnie w tej formie" - zapowiadają.
Otwarcie w 2026 roku
Koncepcja przewiduje również utworzenie ogólnodostępnego parku z zachowaniem jak największej liczby drzew na terenie. „Jak zwykle w tego typu skomplikowanych projektach obiektów użyteczności publicznej musieliśmy połączyć różne funkcje oraz potrzeby, a w tym wszystkim pamiętać o kontekście miejsca i głównej misji muzeum” – podsumowuje architekt Szczepan Wroński z WXCA.
Zespół WXCA: Szczepan Wroński, Marta Sękulska-Wrońska, Małgorzata Dembowska, Krzysztof Moskała, Aleksandra Adamczyk, Paweł Grodzicki, Adam Mierzwa, Piotr Łosek, Agnieszka Radziszewska, Angelika Drozd, Elżbieta Leoniewska, Zuzanna Wodowska, Maria Mainardi, Izabela Rendzner
Planowo Muzeum przyjmie pierwszych gości w 2026 roku.
2k
