Varsavianistyczna zagadka – nowa odsłona księgarni ŻIH

i

Autor: Archiwum Architektury Księgarnia na Tłomackiem, fot. ze zbiorów Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma

Varsavianistyczna zagadka – nowa odsłona księgarni ŻIH

2015-11-12 17:55

Nową aranżację księgarni Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie opracowali bracia Kacper i Jan Gronkiewiczowie. Architekci stworzyli przestrzenną instalację, która odnosi się do historii i tożsamości najbliższej okolicy tego fragmentu miasta.

Siedziba Żydowskiego Instytutu Historycznego mieści się w dawnym gmachu Głównej Biblioteki Judaistycznej zrealizowanej według projektu Edwarda Zachariasza Ebera w latach 1928–1936 tuż obok największej warszawskiej bożnicy – nieistniejącej już Wielkiej Synagogi na Tłomackiem (w tym miejscu wznosi się dziś Błękitny Wieżowiec przy placu Bankowym). ŻIH od lat robi wiele, aby przywrócić pamięć o tym fragmencie miasta i roli, jaką odgrywał w życiu jego mieszkańców. Z inicjatywy instytutu w 2013 roku, w ramach obchodów 70. rocznicy powstania w getcie, na skwerze między jezdniami pobliskiej al. Solidarności stanęła tymczasowo makieta synagogi w skali 1:10 autorstwa Jana Strumiłły. Od niedawna w siedzibie ŻIH-u możemy oglądać kolejną instalację nawiązującą do tej słynnej budowli przedwojennej Warszawy. Motyw wnętrza bożnicy wykorzystali Kacper i Jan Gronkiewiczowie, projektując nową aranżację tutejszej księgarni.

Inicjatorkami przebudowy były Anna Chylak, kierownik Dział Edukacji i Projektów Kulturalnych ŻIH oraz Jolanta Hercog, zastępca dyrektora ds. organizacyjnych. To one zgłosiły się do architektów, by opracowali koncepcję niewielkiej klubokawiarni na parterze budynku. Ci postanowili wskrzesić dawny charakter Tłomackiego. Wykorzystując płyty ze sklejki, stworzyli przestrzenną instalację, która w abstrakcyjny sposób nawiązuje do dwóch historycznych obiektów: Wielkiej Synagogi i XVIII-wiecznej studni zwanej Grubą Kaśką, stojącej do dziś między torowiskami al. Solidarności. Na jednej ze ścian znalazł się podświetlony kaseton ze zdjęciem bożnicy. Stojąc na wprost niego, po prawej mamy regał na książki w formie odwzorowującej przekrój prawej nawy świątyni, po lewej mebel z podestami do siedzenia i ukrytymi w nich szufladami, który tworzy negatyw przekroju Grubej Kaśki.

Stworzony przez architektów Kacpra i Jana Gronkiewiczów projekt wnętrza kryje wiele elementów, których dostrzeżenie wymaga sporej dozy varsavianistycznej wrażliwości oraz znajomości przedwojennego krajobrazu okolicy Głównej Biblioteki Judaistycznej. Księgarnia skonstruowana została przez kolektyw Pracowni Tryktrak, natomiast jej logo zaprojektował Łukasz Izert z grupy Zespół Wespół – czytamy na stronie ŻIH. Księgarnia na Tłomackiem czynna jest codziennie oprócz sobót od godziny 10.00 do 18.00. Dysponuje bogatą ofertą publikacji z zakresu szeroko rozumianej tematyki żydowskiej, w tym także pokaźnym zbiorem komiksów związanych ze sztuką i kulturą żydowską. Działa tu też tzw. Półka 3/5 – miejsce, w którym można zostawić przeczytaną książkę, a w zamian wziąć do domu inną.