i
Projekcje towarzyszą projektowi Wymiary utopii. Każdy pokaz poprzedzony będzie wprowadzeniem Macieja Stasiowskiego. A gdyby tak spojrzeć na zabudowę wokół nas jak na labirynt kryjący niezrealizowane scenariusze i porzucone wizje idealnego społeczeństwa – obrazy, o jakich marzyli architekci modernizmu? Na wakacyjnych wystawach w Bunkrze Sztuki oraz w trakcie towarzyszących im pokazów będą nas zachwycać: zautomatyzowane masy i idealistyczne komuny żyjące w ekologicznych kopułach geodezyjnych Richarda Fullera, opresyjne dyktatury i struktury społeczeństw definiowanych przez ich przydatność czy inteligencję – mówi kurator cyklu.W programie3.08.2012 (piątek), godz. 21:30Rzeczy, które nadejdą, reż. W. C. Menzies, 1936, 117’.Utopijne modele przyszłych społeczeństw i fantastyczne pomysły H.G. Wellsa okazały się dla kina bardzo atrakcyjne. Rzeczy, które nadejdą to jedna z czarniejszych prognoz, przeprowadzająca widza przez wojnę, zarazę i przyszłość metropolii – początkowo niewielkiego miasteczka Everytown, które pod koniec stało się modelem zautomatyzowanego społeczeństwa. Wells często łączył utopię idealnego społeczeństwa z absolutnym rygorem, wskazując na zmianę, jaka musi dokonać się nie w otoczeniu człowieka, ale w nim samym. Nie dziwi więc, że krytyka jego pomysłów, przybrała postać najbardziej posępnych dystopii XX wieku – Nowego wspaniałego świata i Roku 1984.Fantastyka przynajmniej od czasów Jonathana Swifta pozwalała na komentowanie rzeczywistości, krytykę i satyryczne przejaskrawianie wybranych zjawisk. Z drugiej strony, w fantastycznym kostiumie łatwiej można było wyrazić wyobrażenie stanu idealnego – możliwego do osiągnięcia w odległym geograficznie lub czasowo świecie. Z wizjami doskonałego porządku sąsiadują obrazy niewyobrażalnych kataklizmów, ekstrapolacje oparte na obserwacji zjawisk współczesnych komentatorowi. 10.08.2012 (piątek), godz. 21:30Dolina, reż. B. Schroeder, 1972, 106’.Marzeniem pokolenia lat sześćdziesiątych była ucieczka z miasta. Hipisowska komuna miałaby funkcjonować jak opisywane przez Malinowskiego plemiona – w zgodzie z naturą, sobą, wyznając podstawowe wartości. Model skupionej wokół egzotycznego guru, społecznej utopii, przedstawiała też Wyspa Aldousa Huxley’a, narkotykami i wolną miłością zabarwiając ten odwieczny mit ekotopii. Film Barbeta Schroedera nie podziela jednak idealistycznego entuzjazmu młodych podróżników, konfrontując ich z trudem drogi, jaką muszą przemierzyć, by zrealizować swoją wizję raju.17.08.2012 (piątek), godz. 21:30Laputa – podniebny zamek, reż. H. Miyazaki, 1986, 124’.Hayao Miyazaki, idąc śladami klasycznych tekstów – Utopii Tomasza Morusa, Miasta Słońca Tomasza Campanelli – przedstawia podróż do zaginionego miasta. Jego baśń przybiera formę archeologicznej eksploracji jednej z niezrealizowanych wizji idealnego miasta, w której technologia umożliwiła ludziom pokonanie siły grawitacji. Laputa, miasto zawieszone w chmurach, jest już jednak tylko ruiną; w opowieściach z kolei – legendą. Upadek tej cywilizacji potwierdził to, co architekci i planiści oświecenia dostrzegali w rygorze detalu – życia miasta nie da się z góry zaplanować.24.08.2012, godz. 21:30Zurbanizowani, reż. G. Hustwit, 2011, 85’ Gary Hustwit wracając do cennych doświadczeń z historii architektury i urbanistyki (pojedynek Jacobsa i Mosesa o Nowy Jork), poprzez współczesne ruchy obywatelskie (protest Stuttgart 21) i wypowiedzi ekspertów, aż po spektakularne porażki zarządzania przestrzenią zabudowaną (Brazylia jako nieudane wcielenie idei modernizmu), pokazuje kto i w jaki sposób naprawdę kształtuje miasto.Współpraca: PLANETE+ DOC FILM FESTIVALO ostatnich utopistach czytaj także w sierpniowym numerze „Architektury-murator”: recenzja Soni Prószyńskiej
