Osiedle Montwiłła-Mireckiego w Łodzi na mapie europejskich osiągnięć modernizmu

Agata Biskupska-Kosmala

2021-09-20 19:43

Osiedle Montwiłła-Mireckiego to swoisty fenomen. Jedno z pierwszych tej skali modernistycznych założeń mieszkaniowych w Polsce zaprezentowane zostanie na wystawie, którą już wkrótce będą mogli zobaczyć mieszkańcy kilku miast Europy.

Osiedle Montwiłła-Mireckiego w Łodzi: historia

Historię osiedla Montwiłła-Mireckiego w Łodzi przypomina wystawa przygotowana przez Fundację Urban Forms, która od najbliższego piątku do 8 października prezentowana będzie we frankfurckim Haus am Dom. Później ekspozycja zawita do Łodzi i innych europejskich miast o modernistycznym dorobku.

Czytaj też: Osiedle Słowackiego w Lublinie |Wystawa „Mein Haus/Mein Wohnblock. Die Montwiłł-Mirecki Wohne Siedlung in Lodz, 1928-31” (Mój dom – mój blok. Osiedle Montwiłła-Mireckiego w Łodzi, 1928-31) opowiada o dziś trochę zapomnianej, a zajmującej znaczące miejsce w dziejach polskiej architektury realizacji. Osiedle, wybudowane w latach 1928-1931 według projektu Jerzego Berlinera, Jana Łukasika, Miruty Słońskiej oraz Witolda Szereszewskiego, stało się domem dla prawie dwóch tysięcy osób, młodych, inteligenckich małżeństw z dziećmi wielu wyznań i narodowości. Domem kochanym, wyczekiwanym, wspominanym z sentymentem, stanowiącym całkowite przeciwieństwo ciasnej, śródmiejskiej kamienicy – podkreśla Teresa Latuszewska-Syrda, jedna z kuratorek ekspozycji.

Osiedle Mireckiego i Mieszkania dla Minimum Egzystencji

Realizację założenia w zachodnie części Łodzi zainicjowały władze miasta. Nowe osiedle tworzyło kompleksowo rozwiązaną, dobrą do życia przestrzeń – zdrową, bezpieczną, wygodną, wyposażoną w nowoczesną infrastrukturę taką jak sklepy, szkoła i przedszkole. Oferowało małe, ale jasne, przestronne, funkcjonalnie zaprojektowane mieszkania z własną kuchnią oraz łazienką, w skąpanych w słońcu blokach otoczonych zielenią. Nic dziwnego, że projekt osiedla Montwiłła-Mireckiego w Łodzi wielokrotnie prezentowany był zagranicą, m.in. na towarzyszącej Międzynarodowemu Kongresowi Architektury Nowoczesnej (CIAM) wystawie Die Wohnung für das Existenzminimum, która odbyła się we Frankfurcie w 1929 roku. Dziś, po niemal stu latach, zespół ponownie zostanie pokazany nad Menem. Wystawa we Frankfurcie to symboliczny powrót do tamtego momentu chwały i próba przywrócenia osiedla na mapę europejskich osiągnięć modernizmu – tłumaczy Latuszewska-Syrda. Dla mnie to również podróż sentymentalna. Na tym osiedlu mieszkali moi dziadkowie, do których często zaglądali tacy sąsiedzi jak Katarzyna Kobro czy Władysław Strzemiński, chociażby po to, żeby skorzystać z telefonu – wspomina.

Czytaj też: Przedszkole Kobro: w Łodzi powstanie przedszkole projektu Katarzyny Kobro |Wystawa „Mein Haus/Mein Wohnblock. Die Montwiłł-Mirecki Wohne Siedlung in Lodz, 1928-31” opowiada nie tylko o okolicznościach powstania osiedla, ale też o jego nowatorskim charakterze w wymiarze architektonicznym, urbanistycznym i społecznym. W czasie wernisażu studenci Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego przedstawią efekty projektu badawczego „Stacja Badawcza – Osiedle im. Józefa Montwiłła-Mireckiego w Łodzi” oraz premierowy film, dokumentujący dawne i współczesne życie na osiedlu. Wystawę zrealizowano w ramach programu NIEPODLEGŁA, przy wsparciu Fundacji Polsko-Niemieckiej.Wystawa Mein Haus – mein Wohnblock. Die Montwiłł-Mirecki Wohnsiedlung in Lodz Kiedy: 24 września – 8 października 2021 r. (online: 9 października-31 grudnia 2021)Gdzie: Haus am Dom, Domplatz 3, Frankfurt nad MenemKuratorka wystawy: Aleksandra SumorokWspółpraca kuratorska: Teresa Latuszewska-SyrdaProjekt graficzny: Łukasz ChmielewskiWsparcie merytoryczne: Dorota Fornalska, Marcin RosowskiRedakcja tekstów: Aleksandra Dudek, Teresa Latuszewska-SyrdaKwerenda archiwalna: Aleksandra DudekOrganizator: Fundacja Urban Forms