Otwarto Izbę Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy. To nowa realizacja pracowni Bujnowski Architekci

Drugiego października, w Dniu Pamięci o Cywilnej Ludności Powstańczej Warszawy, uroczyście otwarto Izbę Pamięci na warszawskiej Woli według konkursowego projektu pracowni Bujnowski Architekci. Przestrzeń ma przywracać pamięć o zamordowanych i poległych w czasie powstania.

Cmentarz Powstańców Warszawy uznawany jest za największą wojenną nekropolię w Europie. Spoczywa tu ponad 100 tys. osób, których szczątki ekshumowano z terenu całego miasta. Projekt założenia w 1946 roku opracowali Romuald Gutt i Alina Scholtz. Teraz uzupełniono je o Izbę Pamięci. Projekt budynku wyłoniono w konkursie architektonicznym z 2015 roku. Zwyciężyła koncepcja pracowni Bujnowski Architekci. Jak uzasadniało jury, nagrodzona praca z szacunkiem odniosła się do istniejącego założenia. Autorzy zaproponowali prostą, monolityczna bryłę, nad którą unosi się dach wsparty na słupach ukrytych po wewnętrznej stronie.

Pawilon powstał dzięki staraniom Wandy Traczyk-Stawskiej, uczestniczki sierpniowego zrywu z 1944 roku, i Społecznego Komitetu ds. Cmentarza Powstańców Warszawy. Ta Izba Pamięci ma wołać: nigdy więcej wojny. My, kobiety, mamy obowiązek pilnować tego, żeby nasze dzieci nie ginęły – mówiła Wanda Traczyk-Stawska podczas uroczystości otwarcia pawilonu. Spójrzcie, jaki piękny jest świat! On zginie przez wojny. Dlatego wołam do opinii publicznej na całym świecie: zróbcie wszystko, żeby nie było III wojny światowej. Pomóżcie Ukrainie! – apelowała.

Powierzchnia użytkowa Izby Pamięci wynosi blisko 600 m². W środku znajdują się dwie wystawy: stała, przedstawiającą losy Cmentarza Powstańców Warszawy od 1945 roku do współczesności, oraz czasowa, na której prezentowana jest mapa ukazująca z lotu ptaka skalę zniszczenia miasta. Mapa jest podstawą instalacji, na której zaznaczone zostały poświadczone w źródłach historycznych miejsca egzekucji i tymczasowych grobów ludności cywilnej i powstańców. W przyszłości znajdzie się tu też multimedialna instalacja autorstwa Krzysztofa Wodiczki oparta na wielogodzinnych rozmowach z osobami, które przeżyły powstanie.

W pobliżu pawilonu powstał Mur Pamięci, na którym znajduje się 93 240 mosiężnych tabliczek z nazwiskami 62 tys. zidentyfikowanych osób pochowanych w nekropolii. Na pozostałych, pustych, sukcesywnie dopisywane będą kolejne. Każdy może wesprzeć proces identyfikacji ofiar i uzupełniania brakujących nazwisk. Więcej informacji na stronie: izbapamieci.muzeumwarszawy.pl Takie miejsca powinny krzyczeć. Takie miejsca, nie politycy. Prawdziwy patriotyzm polega na tym, byśmy umieli wsłuchać się w głos bohaterów. Musimy pamiętać, musimy rozliczać, ale musimy też patrzeć w przyszłość. Nigdy historia nie powinna być traktowana instrumentalnie, dla potyczek politycznych – mówił podczas otwarcia prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski.

Izba Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy decyzją Rady Miasta stała się oddziałem Muzeum Warszawy. Rolą tego miejsca jest, żeby wołać nie tylko o pokój, ale również o myślenie, o odpowiedzialne postawy, o solidarność, o tolerancje i dialog. Nie byłoby II wojny światowej gdyby nie źle rozumiany interes narodowy. Nie byłoby 150 tysięcy ofiar powstania warszawskiego, gdyby nie brak tolerancji dla inności, gdyby nie brak poszanowania dla różnorodności. Nie trzeba by budować takich pomników, gdybyśmy zawsze i wszędzie pamiętali czym jest człowieczeństwo i gdybyśmy zawsze zachowywali trzeźwość osądu – zwracała uwagę Karolina Ziębińska-Lewandowska, dyrektorka Muzeum Warszawy.

Budowa Izby Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy rozpoczęła się w lipcu 2021 roku. Nadzór nad realizacją sprawował Stołeczny Zarząd Rozbudowy Miasta, a wykonawcą robót było konsorcjum firm MTM Budownictwo i PBO Śląsk. Inwestycja kosztowała 23 mln zł.