Habitat’67 to zespół mieszkalny w Montrealu w Kanadzie, wzniesiony z okazji wystawy światowej Expo w 1967 roku. Obiekt został zaprojektowany przez wtedy zaledwie 29-letniego izraelskiego architekta Moshe Safdiego według koncepcji, którą rozwijał w ramach pracy dyplomowej na Uniwersytecie McGill University. Założeniem Safdiego było stworzenie nowej typologii budynku wielorodzinnego dla obszarów gęsto zaludnionych. Punktem wyjścia była krytyka modernistycznej idei maszyny do mieszkania, która choć obiecywała poprawę warunków mieszkaniowych, doprowadziła do powstania pozbawionych indywidualizmu i uciążliwych w użytkowaniu blokowisk.
Wielu starało się wymyślić nowe formy zabudowy mieszkalnej: metaboliści w Japonii, grupa Archigram w Wielkiej Brytanii, ale nikt z nich nie zaproponował obiektu, który można by zrealizować i w nim zamieszkać. Pracę dyplomową, którą potem rozwinąłem jako Habitat, zacząłem od krytyki Unite d’Habitation, mówiąc, że Le Corbusier zdradził w niej humanistyczne cele, że zabrakło tego, o czym mówił: wewnętrzne ulice, jakość życia. Habitat był próbą złamania skali budynku, wprowadzenia do niego ogrodów, prywatnych i wspólnych. Dziś mówimy fraktal, sfraktalizować budynek, poszerzyć jego obudowę i powierzchnię – mówił Moshe Safdie w wywiadzie opublikowanym w „Architekturze-murator” nr 2/2014.
Safdiemu udało się zrealizować nową typologię budynku mieszkalnego korzystając z prefabrykacji. Habitat został zbudowany z 354 jednakowych modułów ustawionych w różnych kombinacjach. Do poszczególnych mieszkań, które zajmują od jednego do kilku prefabrykowanych boksów, można dostać się ogólnodostępnymi pasażami. Wszystkie mieszkania mają ogrody. Ostatecznie jednak, ze względu na mniejszą od pierwotnie zakładanej skali, koszty okazały się zbyt duże, aby rozwiązanie mogło znaleźć masowe zastosowanie.
W latach późniejszych Safdie wielokrotnie otrzymywał zlecenia na projekty budynków oparte na założeniach wcielonych w życie w Montrealu. Podobne budynki miały powstać w Nowym Jorku, Waszyngtonie czy Portoryko, jednak żadnego z nich nie udało się zrealizować. O doniosłości koncepcji izraelskiego architekta świadczy jednak fakt, że budynek do dziś z powodzeniem pełni swoją pierwotną funkcję. Poza tym Habitatem inspirowali się architekci na całym świecie, m.in. Kisho Kurokawa projektując słynny budynek kapsułowy Nakagin w Tokio, zrealizowany w 1972 roku.
Z okazji 50-lecia Habitatu Centrum Dizajnu należące do Université du Québec à Montréal (UQAM) w Montralu zorganizowało wystawę poświęconą historii i znaczeniu budynku. Ekspozycja, której kuratorem jest Donald Albrecht, zaczyna się archiwalnymi zdjęciami, rysunkami, modelami, prezentuje plany niezrealizowanych habitatów dla Nowego Jorku, Puerto Rico i Izraela. Można tu zobaczyć również wyniki pracy zespołu architektów, którzy w ramach stypendium badawczego przez dwa lata, w konsultacji z Moshe Safdiem i biurem Safdie Architects, starali się znaleźć sposoby dostosowania koncepcji z końca lat 60. do współczesnych warunków i potrzeb. Na wystawie znalazły się także zdjęcia i modele nowych realizacji z całego świata, które wpisują się w założenia przyświecające habitatowi.
The Shape of Things to ComeUQAM Centre de Design1 czerwca - 13 sierpnia 2017
