Zaha Hadid (1950-2016)

i

Autor: Archiwum Architektury

Zaha Hadid (1950-2016)

2016-03-31 23:11

Świat architektury opłakuje Zahę Hadid, brytyjską projektantkę irackiego pochodzenia, która zmarła dziś w wieku 65 lat. Była ikoniczną postacią dla współczesnej architektury, a także pierwszą kobietą, która otrzymała Nagrodę Pritzkera oraz Złoty Medal RIBA.

Zaha Hadid urodziła się w 1950 roku w Iraku. Ukończyła matematykę na Amerykańskim Uniwersytecie w Bejrucie, po czym przeprowadziła się do Londynu, by studiować architekturę w Architectural Association, a następnie dołączyć do Office of Metropolitan Architecture (OMA). Własną praktykę architektoniczną rozpoczęła w 1980 roku.

W jej wczesnych pracach odnaleźć można inspiracje rosyjską awangardą, podobnie zresztą jak w projektach innych architektów z lat 80-tych, które zaprezentowano na wystawie Deconstructivist Architecture w nowojorskim Museum of Modern Art (1988). Do jej pierwszych znaczących realizacji należą Vitra Fire Station w Weil am Rhein w Niemczech (1993), Millennium Dome w Greenwich w Wielkiej Brytanii (1999) i stacja narciarska w Innsbrucku w Austrii (2002).

Zaha Hadid zdołała wyrobić sobie niezwykle silną pozycję w profesji, którą wciąż uważa się za zdominowaną przez mężczyzn. W 2004 roku jako pierwsza kobieta otrzymała Nagrodę Pritzkera, natomiast w lutym 2016 roku przyznano jej Złoty Medal Królewskiego Instytutu Architektów Brytyjskich (RIBA), najstarsze istniejące do dziś międzynarodowe wyróżnienie w dziedzinie architektury.

Choć jej miejsce w historii architektury XX i XXI wieku jest niekwestionowalne, czasem jej projekty stawały się obiektami krytyki. W ostatnim czasie szczególnie szerokim echem obiły się wypowiedzi Hadid odnośnie opisywanych przez międzynarodową prasę problemów związanych z budową stadionów w Katarze i Tokio.

Zaha Hadid zasłynęła z poszerzania granic architektury - zawsze wierzyłam w postęp i znaczenie kreatywności dla postępu, dlatego pozostaję krytyczna wobec wszelkiego tracydjonalizmu - powiedziała podczas wykładu wygłoszonego przed ceremonią wręczenia nagrody RIBA. Projektowała jednak nie tylko w dużej, lecz także małej skali. Według jej koncepcji powstały buty, biżuteria, meble i jachty. Niezależnie od rozmiarów, każdy projekt nosił charakterystyczny rys - miękkość i płynność linii, która stała się znakiem rozpoznawczym jej projektów.

W obiektach zaprojektowanych przez Zahę Hadid niejednokrotnie pojawiały się skomplikowane, trudne do realizacji zagadnienia techniczne. Dlatego też jej budynki często prezentowaliśmy w dziale Technika na łamach "Architektury-murator". W ostatnich latach zaprezentowaliśmy m.in. takie obiekty jak Muzeum Alpinizmu w Tyrolu Południowym ("A-m" 11/2015), Centrum Kultury w Baku ("A-m" 2/2014), Centrum Kulturalne w Seulu ("A-m" 6/2014), Most szejka w Abu Dabi ("A-m 5/2012), Muzeum Riverside w Glasgow ("A-m" 9/2011), Opera w Kantonie ("A-m" 6/2011) czy Muzeum MAXXI w Rzymie ("A-m" 3/2010).

Od kilku godzin media społecznościowe zapełniają się komentarzami architektów, krytyków i instytucji sztuki, którzy wspominają i opłakują architektkę. Prezentujemy kilka wybranych wypowiedzi: