Centrum Integracji Społecznej w Policznej. Ten budynek to dowód na to, że dobra architektura nie musi być spektakularna

Centrum Integracji Społecznej łączy funkcje społeczne, kulturalne i rekreacyjne

Policzna to centrum administracyjne gminy o tej samej nazwie, liczącej około 5,5 tys. mieszkańców. Składa się ona z kilku rozproszonych miejscowości, które pozbawione w pobliżu dużych ośrodków miejskich, borykają się z ograniczonym dostępem do oferty kulturalnej, a także z brakiem przestrzeni sprzyjających integracji społecznej. Policzna, podobnie jak wiele innych wsi o układzie ulicówki, jest rozciągnięta wzdłuż drogi o dużym natężeniu ruchu, nie ma rynku, placu czy innej przestrzeni, która naturalnie sprzyjałaby spotkaniom. Poza świetlicą – dotychczas ulokowaną na piętrze, więc dla części osób mało dostępną – nie było tu miejsca umożliwiającego wspólne spędzanie czasu.

Czytaj także: Lipcowy numer Architektury-murator jest już w sprzedaży. Co przygotowaliśmy w najnowszym numerze?

Odpowiedzią na potrzebę stworzenia takiej przestrzeni stał się budynek Centrum Integracji Społecznej, który łączy funkcje społeczne, kulturalne i rekreacyjne. Znalazły się tam biblioteka z czytelnią, sala wielofunkcyjna używana także jako pomieszczenie rady gminy, uzupełniając funkcję, której brakowało w pobliskim budynku urzędu. Są także: klub seniora, świetlica z miejscem do gry w ping-ponga oraz pub z kręgielnią, stołem do bilarda i rzutkami. W wydzielonej części znajduje się punkt ratownictwa medycznego, który wcześniej mieścił się w wynajmowanym lokalu. Jest również kuchnia wyposażona na potrzeby wspólnego gotowania i studio do ćwiczenia gry na instrumentach. Tak duże zróżnicowanie funkcji sprawia, że budynek żyje przez cały tydzień, a oferta skierowana jest zarówno do osób starszych, rodzin, jak i młodzieży.

Ważniejsze od zewnętrznego kształtu jest to, co dzieje się w środku budynku

Duże znaczenie dla przebiegu projektu miał udział pochodzącej z Policznej i osobiście zaangażowanej w realizację architektki Patrycji Jędry, która była łącznikiem pracowni ISBA Grupa Projektowa z mieszkańcami. Zrealizowanie założonego programu w budżecie 15 mln zł wymagało nie tylko poszukiwania optymalnych rozwiązań architektonicznych, ale też troski o sprawy, takie jak pozyskanie używanych, tańszych niż nowe, torów kręgielni.

Czytaj także: Kika Zdziarska: CAM to ciekawy przykład realizacji promującej integrację. Jednak wyraźny podział budynku ogranicza możliwości spotkania

Odpowiedzią na wymagania programowe i założenia budżetowe jest obiekt o bardzo prostej i czytelnej formie, złożonej z prostopadłościennych brył, gdzie wszystkie funkcje skupione są wokół centralnie położonego dziedzińca. Skromny z zewnątrz budynek kryje wnętrze przemyślane pod względem rozkładu pomieszczeń, doboru materiałów i rozwiązań detali. Ważniejsze od zewnętrznego kształtu jest to, co dzieje się w środku. Wejściowy dziedziniec i znajdujący się od południa częściowo zadaszony taras są naturalnym przedłużeniem wnętrz.

Zastosowane materiały: nietynkowana malowana cegła silikatowa, betonowe posadzki czy użyta w meblach sklejka, kreują przestrzeń o przyjaznym, a zarazem inspirującym charakterze. Dodatkowym środkiem architektonicznym nadającym budynkowi wyraz jest kolor – stonowana czerwień zastosowana w ślusarce, elementach wyposażenia i identyfikacji wizualnej. Ceglasta barwa pojawia się też na większych płaszczyznach wykładzin, np. w bibliotece, tworząc w tej części obiektu bardziej kameralny i ciepły klimat. Kolory zostały także wyeksponowane w łazienkach, dodając wnętrzom energii, co stanowi element zaskoczenia w przestrzeni, w której dominują biel, szarość i jasne drewno sklejki. Istotnym uzupełnieniem wnętrz są niestandardowe, zaprojektowane przez architektów meble.

Mając na uwadze koszty eksploatacji budynku, został on wyposażony w odzysk ciepła z wentylacji oraz instalację fotowoltaiczną z magazynem energii. Także połączenie funkcji publicznych z komercyjnymi, np. wynajem sali na imprezy rodzinne czy firmowe, zapewnia dodatkowe źródło dochodu, ułatwiające utrzymanie obiektu. Dzięki zaangażowaniu zarówno wójta gminy, jak i projektantów w określenie, zrozumienie potrzeb, a następnie szukanie najlepszych rozwiązań Centrum Integracji Społecznej w Policznie jest miejscem, które zapewniają mieszkańcom przestrzeń do wspólnego działania i spotkań, daje szansę na budowanie poczucia wspólnoty i przynależności. To także dowód na to, że dobra architektura nie musi być spektakularna. Istotne jest to, że odpowiada na realne potrzeby ludzi, oferując im miejsce, którego brakowało.

Joanna Styrylska o założeniach autorskich CIS w Policznie

Policzna to wieś gminna położona na południu województwa mazowieckiego, niedaleko Puław i Kazimierza Dolnego. Na jej przykładzie widać, że mimo trwających lat transformacji i systematycznego wyrównywania różnic pomiędzy dużymi miastami a mniejszymi ośrodkami, nadal zauważalne są deficyty w dostępie do kultury oraz całorocznych przestrzeni wspólnych – miejsc, które nie tylko integrują społeczność, ale też budują lokalną tożsamość.

Centrum Integracji Społecznej w Policznie wypełnia ową lukę na kulturalnej mapie wsi oraz okolicy, stanowiąc odpowiedź na potrzeby mieszkańców. Budynek zaprojektowaliśmy jako pawilonowy, parterowy obiekt. Kompozycja przestrzenna została oparta na zestawieniu prostopadłościennych brył o różnych wysokościach stanowiących miejsce dla poszczególnych elementów programu funkcjonalnego. Sercem założenia jest otwarty w kierunku wsi dziedziniec – patio, otoczony arkadowym obejściem, z dostępem do wszystkich stref.

Największym elementem kompozycji jest transparentna sala wielofunkcyjna, otwierająca się na dziedziniec oraz przyległe łąki. Przestrzeń ta zaprojektowana została z myślą o organizacji koncertów, wydarzeń lokalnych i spotkań międzypokoleniowych. W skrzydle wschodnim znalazły się biblioteka z czytelnią, świetlica oraz przestrzeń dla koła gospodyń wiejskich. Część zachodnia mieści pub z nietypową atrakcją – dwutorową kręgielnią. W osobnym pawilonie znajduje się stacja ratownictwa medycznego.

Inicjatorem powstania Centrum Integracji Społecznej był wójt Gminy Policzna, Tomasz Adamiec. W pracowni architektką prowadzącą projekt była Patrycja Jędra – urodzona i wychowana w Policznie. Dzięki ich osobistym doświadczeniom oraz znajomości realnych potrzeb mieszkańców mógł powstać obiekt, który obecnie tętni życiem, jest dostępny i autentycznie zakorzeniony w tym miejscu.