Baza kajakarzy / Augustów

Błonia nad Nettą są dla Augustowa ważnym terenem rekreacyjnym. Znajduje się tu deptak miejski i organizowane są liczne imprezy. W niedalekiej przyszłości ranga terenu jeszcze wzrośnie ze względu na zbliżający się koniec przebudowy będącego w bezpośrednim sąsiedztwie budynku gimnazjum na siedzibę urzędu miasta. Od wielu lat istniała tu też baza kajakarska klubu sportowego Sparta Augustów, który wychował polskich olimpijczyków i medalistów mistrzostw świata.

W 2016 roku tereny nad Nettą stały się tematem konkursu, zorganizowanego przez władze Augustowa we współpracy z białostockim oddziałem SARP. Pierwszą nagrodę zdobył w nim projekt architektów Przemysława Sokołowskiego z pracowni PSBA i Jakuba Zygmunta z Inooni. W zakresie opracowania było zagospodarowanie obszaru sportowego i rekreacyjnego z boiskami, siłownią plenerową i placem zabaw, poprawa rozwiązań komunikacyjnych oraz zapewnienie parkingów przed przyszłym budynkiem urzędu miasta, a także zaprojektowanie nowej siedziby klubu. Już w 3 miesiące po wygranym konkursie projekt uzyskał pozwolenie na budowę, a pierwsza część realizacji, czyli baza kajakarska, została oddana do użytkowania w połowie 2019 roku.

Nowy obiekt zaprojektowano w miejscu poprzedniego hangaru klubu. Kształt jego rzutu – zbliżonego do trapezu – został wyznaczony z jednej strony przez zakole Netty, z drugiej przecinający cypel ciąg pieszy. Aby nie zdominować nabrzeża ortogonalną formą, architekci zaproponowali niską bryłę złożoną ze skośnych płaszczyzn. Od strony miasta forma budynku jest bardziej statyczna, ale wypływającym z Kanału Augustowskiego ukazują się dynamiczne pochyłości ścian i szpiczaste zadaszenie wejścia do hangaru.

Funkcjonalnie obiekt podzielony jest na trzy strefy. Od południa znajduje się magazyn kajaków, w części środkowej siłownia, szatnie dla zawodników, pomieszczenie trenerów i mała salka spotkań. Na północy, od strony terenu rekreacyjnego, zaprojektowano dostępne z zewnątrz toalety, mające służyć wypoczywającym nad rzeką mieszkańcom. Uzupełnieniem głównego budynku jest pomost i mały hangar na używane przez trenerów motorówki. Oba obiekty łączy materiał elewacyjny – deski modrzewiowe – nawiązujący do drewnianej zabudowy miasta oraz przywołujący skojarzenia nadbrzeżnych szop na łodzie, będących stałym elementem krajobrazu pojezierza. Odwołując się do tego skojarzenia, można się zastanawiać, czy także w konstrukcji budynku nie dałoby się zastosować lżejszych rozwiązań, np. drewna lub stali, co wniosłoby więcej elegancji i charakteru również do wnętrza obiektu. Przy bardzo dużym tempie projektowania zdecydowano się jednak na dobrze znaną technologię żelbetową. Największym atutem wnętrza jest panoramiczne okno, przez które zawodnicy trenujący wewnątrz mogą podziwiać rzekę. Poza tym pomieszczenia urządzono minimalnym nakładem środków, bo przy ograniczonym budżecie wyposażenie siłowni było dla klubu znacznie ważniejsze niż przewidziane w projekcie żywiczne podłogi i dedykowane meble. Mimo tych kompromisów, dzięki współpracy architektów z trenerami, obiekt jest doskonale dostosowany do potrzeb sportowców.

Oprócz długo oczekiwanej siedziby klubu Augustów zyskał budynek, który może być także wizytówką miasta. Architektom udało się stworzyć dynamiczną, podążająca za funkcją formę, która dzięki odpowiednio dobranej skali wkomponowuje się w kontekst zakola rzeki. Godny uwagi jest również element kontynuacji, który pojawia się w zaprojektowaniu nowego budynku w miejscu poprzednika i zastosowaniu, przynajmniej na zewnątrz, tradycyjnie używanego, naturalnego materiału. Na razie obiekt lśni jeszcze nowością, przypominając wizualizacje z architektonicznych czasopism, ale kiedy drewno spatynuje się i zszarzeje, na dobre wrośnie w okoliczny pejzaż.

Założenia autorskie
Augustów jest miastem z tradycjami kajakarskimi. Miejscowy klub wychował mistrzów Polski, Europy i świata w tej dyscyplinie. Odnoszone sukcesy nie były jednak współmierne do jakości zaplecza treningowego, jakim dysponowano. Nieogrzewane drewniane i blaszane baraki oraz drewniany hangar na łodzie na rzece Nettcie były w opłakanym stanie technicznym. Po latach zaniedbań i obietnic władzom udało się doprowadzić do powstania obiektu na miarę osiągnięć miejscowych zawodników. Pocieszającym jest fakt, że zamawiający zdecydował się na konkurs architektoniczny, co w przypadku miast wielkości Augustowa należy do rzadkości. Przeprowadzono go przy udziale białostockiego oddziału SARP.

Największym wyzwaniem projektowym było pogodzenie ze sobą dwóch, wydaje się, przeciwstawnych założeń. Z jednej strony chcieliśmy, aby budynek miał dynamiczną formę, nawiązującą do charakteru pełnionej funkcji. Z drugiej powstawał on w malowniczym zakolu rzeki Netty, która na tym odcinku tworzy zabytkowy Kanał Augustowski. Realizowany obiekt miał więc nie zdominować walorów przyrodniczych krajobrazu.

Dawna siedziba klubu została wyburzona. Wysokość nowego ograniczono do jednej kondygnacji, a plan zbliżono do trapezu. Płaski dach budynku cechuje lekki spadek. Jego zróżnicowany poziom jest odzwierciedleniem zmiany funkcji pomieszczeń znajdujących się pod nim – najwyższy jest w części magazynowej. Dynamizmu całości nadają dwie pochyłe, trójkątne ściany, tworzące charakterystyczne podcienia, które podkreślają wejścia i kadrują widoki. Bryła została ukształtowana w taki sposób, aby odbiór wizualny obiektu zmieniał się w zależności od miejsca, z którego na niego patrzymy.

Przemysław Sokołowski

Aby nie zdominować nabrzeża ortogonalną formą, architekci zaproponowali niską bryłę złożoną ze skośnych płaszczyzn