Co się wydarzyło

Nagroda Pritzkera 2019

Arata Isozaki został czterdziestym szóstym laureatem nagrody Pritzkera, a ósmym z Japonii. Architekta doceniono za budowanie dialogu między Wschodem i Zachodem, interpretowanie globalnych wpływów w architekturze i wspieranie rozwoju młodszych pokoleń projektantów. Mając dogłębną wiedzę z historii i teorii tej dziedziny, nigdy nie starał się zachować status quo. To poszukiwanie znaczącej architektury znajduje odzwierciedlenie w jego realizacjach, które do dnia dzisiejszego przeciwstawiają się stylistycznym kategoryzacjom, stale ewoluują i zawsze wyrażają świeże spojrzenie – uzasadniało jury, w którego skład weszli w tym roku Stephen Breyer (przewodniczący, sędzia amerykańskiego sądu najwyższego), André Aranha, Corrêa do Lago, Benedetta Tagliabue, Ratan N. Tata, Wang Shu i Martha Thorne oraz laureaci z ubiegłych lat – Richard Rogers, zdobywca Pritzkera w 2007 roku i Kazuyo Sejima, laureatka z roku 2010. Isozaki był jednym z pierwszych, którzy zrozumieli, że architektura powinna być zarówno globalna, jak i lokalna, że są to dwie siły tego samego wyzwania. Przez wiele lat zabiegał o to, aby regiony, które mają długą tradycję architektoniczną, pomagały ją rozpowszechniać, jednocześnie ucząc się od reszty świata – dodawał podczas ogłoszenia werdyktu Stephen Breyer. A sam laureat wspominał: Jako młody człowiek, chciałem zobaczyć świat, więc dużo podróżowałem. Zależało mi, aby poznać życie ludzi w różnych miejscach. Zwiedziłem całą Japonię, ale także kraje muzułmańskie, górskie wioski w Chinach i metropolie Stanów Zjednoczonych. Wykorzystywałem każdą okazję, by wyjeżdżać i w ten sposób wciąż zastanawiać się na nowo, czym jest architektura. Arata Isozaki działa zawodowo od ponad sześćdziesięciu lat. Początek jego kariery i pierwsze sukcesy związane są z odbudową Japonii po drugiej wojnie światowej, w tym rodzinnego miasta Ōita na południu kraju. Na koncie ma liczne realizacje w całej Azji, Europie, Ameryce Północnej, na Bliskim Wschodzie i w Australii. Do najbardziej znanych należą Biblioteka Okręgu Administracyjnego Ōita (1962-1966), Muzeum Sztuki w Kitakyūshū (1972-1974), budynek Centrum Tsukuba (1979-1983), Muzeum Sztuki Współczesnej w Los Angeles (1981-1986), zespół Art Tower Mito (1986-1990), Nara Centennial Hall (1992-1998), hala sportowa Pala Alpitour w Turynie (2002-2006), Himalayan Center w Szanghaju (2003-2013), Allianz Tower w Mediolanie (2003-2014), Qatar National Convention Center w Doha (2004-2011) oraz Shanghai Symphony Hall (2008-2014), a także Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie (1993-1994), zbudowane wspólnie z krakowskim biurem K. Ingarden – J. Ewý & Jet Atelier. Nagroda Pritzkera została ufundowana w 1979 roku przez małżeństwo Jaya i Cindy Pritzkerów, właścicieli międzynarodowej sieci hoteli Hyatt. Przyznawana jest przez jury składające się ze specjalistów z dziedziny architektury, biznesu, edukacji, kultury. Nominacje zbierane są wśród architektów, krytyków, badaczy i polityków do 1 listopada danego roku. Ponadto, każdy architekt posiadający uprawnienia do wykonywania zawodu, może zgłosić własnego kandydata. Laureat Pritzker Prize otrzymuje 100 tys. dolarów oraz brązowy medal zaprojektowany przez Louisa Sullivana, na którego awersie widnieje nazwa nagrody, a na rewersie określenia z Witruwiańskiej triady: trwałość, użyteczność i piękno. Ceremonia wręczenia Pritzker Prize 2019 odbędzie się w maju w Paryżu. (TŻ)

Nowy warszawski skwer

Od niedawna Warszawa ma skwer, któremu patronuje architekt. Uchwałą rady miasta plac znajdujący przy ul. Przyokopowej 33 zyskał imię wybitnego warszawskiego projektanta Stefana Kuryłowicza. Uroczyste nadanie nazwy odbyło się 29 marca, w 70. rocznicę urodzin patrona. Skwer zlokalizowany jest przy zespole biurowym Wola Center („A-m" 3/15), którego Stefan Kuryłowicz był jednym z głównych autorów. Zmarły w 2011 roku architekt pozostawił po sobie kilkadziesiąt obiektów. Ukształtowały one oblicze Warszawy, ale zmieniły i inne polskie miasta. Był autorem m.in. Narodowego Forum Muzyki we Wrocławiu, Stadionu Miejskiego w Białymstoku, gdańskiego Hotelu Hilton, Portu Lotniczego w Modlinie, budynków biurowych Nautilus i Focus oraz domu handlowego Vitkac w Warszawie. Za sprawą swoich osiągnięć pedagogicznych, nadal działającej autorskiej pracowni Kuryłowicz & Associates, jak również Fundacji im. Stefana Kuryłowicza obecny jest w pamięci i wciąż nadaje kształt krajobrazowi architektonicznemu polskich miast. W dniu otwarcia skweru miało miejsce także rozstrzygnięcie organizowanych przez Fundację im. Stefana Kuryłowicza konkursów TEORIA i PRAKTYKA 2018. Nagrodzono Zofię Zuchowicz i Małgorzatę Neumann za zwrócenie uwagi na kulturotwórczą rolę nieużytków (praca Terrain vague jako przestrzenie kulturotwórcze) oraz Agnieszkę Dąbek za wizję miasta dostosowanego do potrzeb starzejącego się społeczeństwa (praca Oddział Warszawa). Konkurs TEORIA i Stypendium PRAKTYKA to programy promocji młodych architektów. W tym pierwszym wybierany jest najciekawszy tekst teoretyczny, wydawany następnie w formie dwujęzycznej publikacji, w drugim – najlepszy pomysł na rozwiązanie problemów konkretnej przestrzeni publicznej. Zwycięzca konkursu TEORIA otrzymuje nagrodę w wysokości 3500 złotych, zdobywca stypendium PRAKTYKA – 16 000 złotych oraz wsparcie Fundacji i zespołu jurorów przy rozwijaniu swojej koncepcji. (RED)

Brick Award 2019 – polska edycja

Międzynarodowy konkurs Brick Award organizowany jest od 14 lat przez firmę Wienerberger. Nagroda przyznawana jest co dwa lata najlepszym obiektom, w których zastosowano materiały ceramiczne dowolnego producenta. W tym roku w jury czwartej, polskiej odsłony konkursu znaleźli się Tomasz Konior, Zbigniew Maćków, Grzegorz Piątek, Małgorzata Pilinkiewicz i Jerzy Szczepanik-Dzikowski. Realizacje w Brick Award 2019 oceniano w pięciu kategoriach: Feeling at home (domy jednorodzinne, także w zabudowie szeregowej, oraz małe założenia architektury mieszkalnej), Living together (budynki wielorodzinne odpowiadające współczesnym trendom i wyzwaniom urbanizacji), Working together (budynki komercyjne, biurowe lub przemysłowe), Sharing public spaces (budynki publiczne o przeznaczeniu edukacyjnym, kulturalnym, ochrony zdrowia; place miejskie, projekty infrastrukturalne) oraz Building outside the box (innowacyjne koncepcje i rozwiązania wykorzystujące materiały ceramiczne). Sędziowie oceniali aż 74 zgłoszone obiekty, ale zdecydowali się przyznać nagrody jedynie w trzech kategoriach. Grand Prix Brick Award 2019 oraz jedną z dwóch głównych nagród w kategorii Sharing public spaces zdobył Wydział Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (BAAS, Grupa 5 Architekci i Małeccy Biuro Projektowe). Jury zwróciło uwagę na stworzenie projektu subtelnie wpisanego w lokalny kontekst, a jednocześnie łączącego doświadczenia kultur północnej i południowej Europy. To właśnie zespolenie wpływów oraz kreatywne wykorzystanie materiałów, z których najważniejszym jest ceramika budowlana w wielu odmianach, zdecydowało o przyznaniu tytułu Grand Prix.

Równorzędną nagrodę w kategorii Sharing public spaces otrzymał Teatr w Budowie Centrum Spotkania Kultur w Lublinie (proj. Stelmach i Partnerzy Biuro Architektoniczne). Sędziowie docenili niezwykle umiejętne wykorzystanie motywu „nowoczesnej ruiny” – wiecznie nieskończonej budowy, którą teatr był przez ostatnie dziesięciolecia. Wyróżnienie za wykreowanie przyjaznej, bezpretensjonalnej przestrzeni mieszkalnej na nowym osiedlu otrzymał zespół wielorodzinny z usługami na wrocławskich Nowych Żernikach projektu pracowni Major Architekci.

W kategorii Feeling at home nagroda powędrowała do pracowni MFRMGR Architekci za projekt Domu dla W. Przyznano ją za minimalistyczne i subtelne rozwiązanie powszechnego w naszych warunkach problemu – rozbudowy ciasnego, powtarzalnego miejskiego domu szeregowego. W tej kategorii wyróżniono Dom w Dobrej – Dobry Dom projektu biura maxberg Karola Nieradki, Dom z Recyklingu pracowni MAZM oraz dom autorstwa Marcina Rubika. W kategorii Living together wyróżnienie przypadło budynkowi Unikato w Katowicach pracowni KWK PROMES Roberta Koniecznego. Jak podkreśliło jury, ten niedrogi obiekt mieszkalny w centrum miasta ma własny charakter, ale też dobrze wpisuje się w kontekst.

Z kolei w kategorii Working together główną nagrodę zdobyła baza transportowo-logistyczna BTL MPWiK we Wrocławiu autorstwa biur Dziewoński, Łukaszewicz Architekci oraz Major Architekci. Jury podkreśliło prostotę, monumentalizm i solidność tej architektury. Wyróżnienie za bardzo świadome podejście do elewacji budynku w jego wielkomiejskim otoczeniu przyznano autorom biurowca przy ul. Komandorskiej we Wrocławiu – Grupie 5 Architekci. W ostatniej kategorii, Building outside the box, wyróżniono ratusz Konstancina-Jeziorny pracowni BBGK Architekci. W ocenie jury obiekt ten, mimo swojego typowego, urzędowego przeznaczenia, ma szansę stać się lubianym, kameralnym ośrodkiem życia małego miasta. Ceramika budowlana przebyła długą drogę w ostatnich dziesięcioleciach. Niegdyś to właśnie cegła ceramiczna była najprostszym i najbardziej dostępnym materiałem, z którego wznoszono architekturę. Obecnie stała się bardziej ekskluzywna i pewnie dlatego rzadko jest głównym budulcem, zwłaszcza przy dużych budynkach czy obiektach publicznych. Dlatego cieszy to, że tegoroczny konkurs Brick Award przyciągnął aż tyle projektów – podsumowywał jeden z jurorów – Grzegorz Piątek. Obiekty nagrodzone w edycji polskiej zostaną zgłoszone jako oficjalni kandydaci do Wienerberger Brick Award 2020. (RED)