Dom Sun Garden w Poznaniu

Dom Sun Garden w poznańskim Strzeszynie to pierwsza większa realizacja wrocławskiej pracowni Menthol Architects. Młodzi architekci otrzymali zlecenie dzięki wygranej w konkursie na Energooszczędny Dom Dostępny, zorganizowanym w 2013 roku przez miesięcznik „Murator”. Zwycięski projekt zwrócił uwagę inwestorów, którzy na niewielkiej działce w willowej części stolicy Wielkopolski planowali wznieść nowoczesny budynek energooszczędny dla czteroosobowej rodziny. Zafascynowani japońską architekturą, zdecydowali się na pracownię, która swobodnie porusza się w minimalistycznej estetyce. W Sun Garden wyraźnie widać inspirację domami Sou Fujimoto, Rue Nishizawy czy Daisuke Ibano – proste, geometryczne rozwiązania przełamane nieoczywistą krzywizną dachu, nieregularnie rozmieszczone otwory okienne czy wciąż dość nietypowy dla polskiej architektury mieszkaniowej taras na dachu; tu o charakterze intymnego pokoju, z którego w przemyślany sposób skadrowano widoki na niebo i pobliskie sąsiedztwo.

Uwzględniając wymogi energooszczędności, ukształtowanie działki i ukierunkowanie bryły wobec stron świata, architekci zaproponowali dom o racjonalnym, prostym rzucie, zwartej kubaturze i skośnym dachu, umożliwiającym montaż paneli słonecznych. Z energooszczędnością związane jest również pozostawienie na działce około 70 rosnących tu wcześniej brzóz, które w lecie dają cień pozwalający unikać przegrzania wnętrz bez konieczności stosowania klimatyzacji. Zastany drzewostan był dla inwestorów i architektów wartością, w przeciwieństwie do właścicieli wielu okolicznych budynków, gdzie istniejący zagajnik brzozowy wycięto, zastępując nowymi nasadzeniami. Nietypowa jest również rezygnacja z pełnego grodzenia działki – płot jest niski, ażurowy, od ulicy wycofany tak, że przedogródek staje się przestrzenią półprywatną, a od strony sąsiadów po przeciwnej stronie zrezygnowano z niego w ogóle, aby dzieci obu rodzin mogły się swobodnie bawić.

Powierzchnia domu jest stosunkowo niewielka, liczona bez tarasu i garażu, wynosi 137,5 metrów kwadratowych. Na piętrze rekompensuje ją wysokość pomieszczeń, uzyskana dzięki skośnemu dachowi, co umożliwia wprowadzenie antresol. Przestrzeń powiększają optycznie również otwory okienne. Zaopatrzone w glify wycięte pod kątem względem ściany zewnętrznej i wykończone jasnoszarym, połyskującym tynkiem, wprowadzają do środka dużo światła i kadrują widoki na zadrzewiony ogród. Aranżacja wnętrza, przeprowadzona przez inwestorów tylko z niewielką pomocą architektów, świadczy o przywiązaniu mieszkańców do koncepcji projektowej. Urządzono je w prosty, powściągliwy sposób, a motyw kwadratu, widocznego w rzucie obiektu i kształcie okien, powtarzany jest w różnych elementach wystroju i dodatkach. Sun Garden, skromny dom, będący jednak wyzwaniem dla wykonawcy ze względu na energooszczędne rozwiązania formalne, to przykład architektury rozważnej, ale również po prostu dobrej i wrażliwej, co docenili już jurorzy polskiej edycji Brick Award, przyznając mu w tym roku wyróżnienie w kategorii Budynek Mieszkalny.

Założenia autorskie

Sun Garden to kompaktowy i energooszczędny dom jednorodzinny z garażem i słonecznym tarasem wkomponowanymi w bryłę. W porównaniu z tradycyjnym nowo powstałym budynkiem jednorodzinnym na ogrzewanie i wentylację potrzebuje rocznie trzy razy mniej energii, przy takich samych kosztach realizacji. Wejście na działkę zlokalizowane jest od południa, co ogranicza użytkowanie ogrodu, z tego względu zaproponowaliśmy dodatkową prywatną przestrzeń w postaci tarasu na piętrze, w części zadaszonego oraz ograniczonego ścianami od strony ulicy. Dzięki temu rozwiązaniu udało się zachować prywatność i ochronę przed deszczem, ale ściany tarasu wykorzystywane są przez mieszkańców również jako ekran, na którym wyświetlają projekcje filmowe. W zadaszenie wbudowano ponadto konstrukcję do podwieszania huśtawki lub hamaku, a poprzez otwory w ścianie zapewniono wgląd do ogrodu i na ulicę. Idea rozmieszczenia kwadratowych okien na elewacjach zakłada optymalne wykorzystanie energii słonecznej oraz kadrowanie widoków na otaczający ogród z brzozami. Niektóre umieszczono głębiej, tworząc glify, które lepiej ukierunkowują naturalne światło wpadające do wnętrza budynku. Glify te, tzw. łapacze światła, wykończone zostały tynkiem w kolorze srebrnoszarym, który mieni się w promieniach słońca. Frontowe ogrodzenie znajduje się na linii elewacji, przez co cała strefa wejściowa otwarta jest na chodnik i ulicę, stanowiąc przestrzeń półprywatną. Takie rozwiązanie łamie powszechnie obowiązującą zasadę budowy ogrodzenia na granicy działki i wydaje się lepsze dla pierzei z zabudową jednorodzinną.

Liliana Krzycka, Rafał Pieszko