Można zaryzykować stwierdzenie, iż przestrzeń publiczna interesuje dziś wszystkich. Pojęcie to pojawia się powszechnie i w publikacjach naukowych, i w mediach popularnych. W rozmowach nie tylko fachowców, ale i mieszkańców miast. My, architekci, zwykliśmy postrzegać miasta nie jako nagromadzenie budynków, a raczej jako przestrzeń między nimi, stanowiącą (wraz z kubaturami budowli) o charakterze danego miejsca. I – jako że mowa o domenie publicznej – należącą do wszystkich, a więc tym bardziej uprawniającą wszystkich do zabierania głosu w jej sprawie. Przestrzenią publiczną zajmują się więc nie tylko planiści, urbaniści, architekci, architekci krajobrazu czy dizajnerzy, ale i przedstawiciele nauk społecznych, artyści, politycy samorządowi oraz wszyscy określający siebie bliżej niezdefiniowanym pojęciem „aktywistów miejskich” i inni, których nie sposób wymienić. Każda z grup stosuje inne kryteria jej oceny.
Projektanci, co oczywiste, zazwyczaj koncentrują się na formie: interesuje ich kompozycja, materiały, detal i standard wykonania. Można jednak odnieść wrażenie, że dziś nie są to najistotniejsze aspekty. W powszechnej debacie przeważa pogląd, że dla jakości przestrzeni publicznej ważniejszy jest jej użytkownik niż kształt. Potwierdzają to wyniki przeprowadzanego co dwa lata konkursu European Prize for Urban Public Space. Wydarzenie to organizuje od roku 2000 Centrum Kultury Współczesnej w Barcelonie (CCCB) we współpracy z innymi europejskimi instytucjami. Projekty (wyłącznie zrealizowane) nadsyłane w ramach kolejnych edycji stanowią dziś obszerne archiwum, zasób wart zgłębienia i upowszechnienia. Publikacja, podsumowująca osiem edycji konkursu, jakie do tej pory miały miejsce, nie jest katalogiem ani usystematyzowanym przeglądem ponad 50 prac nagrodzonych i wyróżnionych. Raczej rzeczywiście, co sugeruje sam tytuł książki, zestawem lekcji czy wykładów odnoszących się do siedmiu obszarów problemowych zdefiniowanych jako: pamięć, ruch, mieszanka, peryferie, nabrzeże, targ, demokracja. Poświęcono im kolejne rozdziały. Autorami zawartych w publikacji tekstów są pochodzący z różnych krajów, także spoza Europy, przedstawiciele kilku profesji: pisarze i tłumacz, architekt, antropolog i socjologowie. Eseje zilustrowano seriami projektów. Są wśród nich i dwie realizacje z Polski: wyróżniony w 2006 roku krakowski plac Bohaterów Getta naszego autorstwa oraz zintegrowany węzeł przesiadkowy we Wrocławiu biura Maćków Pracownia Projektowa, który znalazł się wśród wyselekcjonowanych obiektów roku 2014. Wprowadzenie do książki stanowi wiersz Adama Zagajewskiego Miasto, w którym chciałbym zamieszkać. Plastyczny obraz idealnego miasta to najkrótsza z wypowiedzi zamieszczonych w publikacji. I jak to z wierszami bywa, ten szkic zawiera w sobie więcej niż suma pozostałych tekstów: to zapis naszych pragnień i widoków, które nosimy w sobie. Zmysłowy zbiór – by użyć żargonowego określenia – „wytycznych projektowych” porusza wyobraźnię. Pozazdrościć poetom takich możliwości...
