Hotel na Wyspie Spichrzów

Respektowanie historii – o projekcie piszą Wojtek Grabianowski i Bozenna Wawrzyniak-Manko

Główną ideą projektu było stworzenie nowoczesnej tkanki miejskiej, respektującej historię Gdańska i reinterpretującej zabytkowe budynki. Zagospodarowanie zapomnianej i zniszczonej Wyspy Spichrzów ma na nowo urozmaicić panoramę Gdańska i przywrócić dawną rangę temu miejscu, uatrakcyjniając teren przy Motławie. Inwestycja przyczyni się do zachowania i zabezpieczenia pozostałości spichlerzy: Daleka Droga (znanych też jako Długa Droga) i Książę. Zaprojektowane w trzech kwartałach obiekty nawiązują do dawnego układu urbanistyczno-przestrzennego na północnym cyplu Wyspy Spichrzów. Są wynikiem optymalnego wykorzystania kształtu i uwarunkowań działki oraz zapisów MPZP dotyczących zabudowy na terenie Wyspy w Gdańsku.

Zgodnie z zaleceniami Miejskiego Konserwatora Zabytków w Gdańsku, zachowane zostały wszystkie istniejące ściany spichlerza Daleka Droga. Podczas budowy zabezpieczono je specjalnymi konstrukcjami podtrzymującymi. Stanowią one integralną część zrekonstruowanego spichlerza. Stare, ceglane spichrze były posadowione na drewnianych palach. Natomiast nowy obiekt ma żelbetową konstrukcję. Ustrój konstrukcyjny zrealizowano w formie szkieletu żelbetowego, wylewanego monolitycznie, w układzie: płytowo–słupowo–ściennym. Elewacje szczytowe zostały opracowane na bazie zdjęć archiwalnych i uzgodnień konserwatorskich.

W białej, nowoczesnej części Holiday Inn znajdują się pomieszczenia hotelowe. Oprócz pokoi, obiekt oferuje sale konferencyjne, a także centrum fitnessu. Na najwyższej części obiektu znajduje się ogólnodostępny taras widokowy z barem. Założeniem było stworzenie budynków przypominających swoim kształtem formy tradycyjnych spichlerzy. Dachy stały się „symbolem” nawiązującym do formy spichlerza — nie odzwierciedlają wewnętrznych podziałów, ale odwołują się do już nieistniejących spichlerzy: Węgier, Książę i Czerwony Zapas. Uzyskaliśmy również efekt przeskalowania kształtu dachów Głównego Miasta. Urozmaiceniem prostych, spokojnych brył jest koncept kolorystyczny i materiałowy fasad.

Hotel na ruinach – o realizacji pisze Jerzy S. Majewski

Zabudowa północnego cypla Wyspy Spichrzów w Gdańsku to inwestycja oczekiwana od wielu lat. Przez dekady sterczały w tym miejscu pozostałości zabytkowych spichlerzy, spalonych w roku 1945, a stanowiących niegdyś zwartą zabudowę. Do czasu zniszczenia pełniły funkcje magazynowe. Z reguły miały ściany zewnętrzne wymurowane z cegły bądź wzniesione w konstrukcji szachulcowej. Ich wnętrza wypełniało wiele kondygnacji drewnianych stropów. Jeszcze w XVIII stuleciu z powodu zagrożenia pożarowego Wyspa Spichrzów stawała się nocą niedostępna, a na opustoszałe ulice wypuszczano psy. W ostatnich miesiącach drugiej wojny światowej, gdy do miasta wdzierała się Armia Czerwona, setki spichlerzy spłonęły w ciągu zaledwie kilku godzin.

Obecnie na samym końcu cypla wzniesiono kompleks Granaria. Nowe obiekty powstały po dwu stronach ulicy Chmielnej. Autorem koncepcji urbanistyczno-architektonicznej całego założenia jest pracownia RKW Architektur + pod kierownictwem Wojciecha Grabianowskiego, zaś poszczególne obiekty (hotel, zrekonstruowany renesansowy niegdyś spichlerz Długa Droga (nazywany również Daleka Droga) oraz budynek apartamentowy) zaprojektowały różne zespoły projektantów. RKW odpowiada za projekt Holiday Inn, usytuowany na północno-wschodnim skraju wyspy (od strony Nowej Motławy). Hotel tworzą dwa budynki połączone dwukondygnacyjnym, przeszklonym łącznikiem przerzuconym nad uliczką łączącą Chmielną z nabrzeżem Nowej Motławy.

Apartamentowiec (proj. Studio Architektoniczne Kwadrat) i budynki hotelu odróżniają się od reszty nowej zabudowy Wyspy Spichrzów. W sposób minimalistyczny nawiązują do brył dawnych spichrzów, lecz nie były próbą naśladownictwa. Wykorzystują przy tym współczesne materiały. Dobrze jednak odtwarzają klimat miejsca, w którym powstały, w przeciwieństwie do tandetnie wykończonych i schematycznie zaprojektowanych budynków kompleksu hotelowo-apartamentowego Deo Plaza, usytuowanego pomiędzy Chmielną a Motławą.

Główny budynek hotelowy wznosi się tuż za ulicą Pożarniczą, a jego bryła o trzech trójkątnych szczytach i dwuspadowych dachach nawiązuje do trzech, stojących tu niegdyś, spichlerzy, których relikty przetrwały aż do czasów budowy. Dwa z nich oparte były na konstrukcjach szachulcowych, wszystkie różniły się nieco wysokością, a ich przyziemia miały półkoliste zamknięcia. Długo zapewne trwać będzie dyskusja zwolenników rekonstrukcji czy nie należało odtworzyć ich elewacji. Abstrahując od tych rozważań, w moim przekonaniu należy żałować, że obecnie wysokości szczytów zostały ujednolicone. Mimo to, budynki oglądane od Nowej Motławy dobrze wpisują się w historyczny krajobraz. Ponownie tworzą kompleks trzech „spichlerzy”, a elewacja trzeciego z nich, tak jak kiedyś, biegnie pod nieco innym kątem. Druga część Holiday Inn powstała w miejscu niemal zrównanym z ziemią, dlatego słuszna była decyzja by nadać hotelowi formę całkowicie współczesną. Obie części łączy sposób wykończenia elewacji, obłożonych jasnymi panelami. W budynku powstałym w miejscu trzech dawnych spichlerzy fasadę tworzy rytm wąskich okien. To kolejna aluzja do architektury dawnych spichlerzy o pionach niewielkich okienek. Z jasną barwą elewacji nowych budynków kontrastują ceglane ściany spichlerza Daleka Droga stanowiącego dwa zrekonstruowane, bliźniacze obiekty przeznaczone na cele biurowo-gastronomiczne. Spalone w 1945 r. miały stosunkowo długo zachowane nowożytne fasady. Autentyczne są za to duże partie ich bocznych ścian.

W budynek hotelu wpisano ceglane relikty ocalałe po zniszczeniach wojennych. Niestety nie pozostały one in situ. Pierwszy, będący reliktem spichlerza Książę z arkadą dawnego wejścia wtopiony został w fasadę hotelu od strony ul. Chmielnej. Jest wolno stojący i stanowi jednocześnie element wystroju lobby hotelowego. Drugi, dużo mniejszy, wykorzystano jako element dekoracji części mieszczącej restaurację. Jedynym rozwiązaniem, które w architekturze zewnętrznej hotelu sprawia wrażenie przykrego dysonansu jest standardowy i niepasujący do miejsca „firmowy” daszek ponad głównym wejściem hotelu.

Dodatkową wartość na zewnątrz stanowi wąskie przejście – zaułek pomiędzy tylną elewacją odtworzonego spichlerza a hotelem. W niedalekiej przyszłości uliczki wokół spichlerza staną się jednym z najczęściej odwiedzanych i najbardziej atrakcyjnych miejsc na Wyspie Spichrzów, a to dzięki obrotowej kładce na Motławie, z której wyjście znajduje się dokładnie na wprost drzwi do Holiday Inn.

Przyziemie, zbudowane wokół wewnętrznego, prostokątnego dziedzińca, składa się z kilku stref funkcjonalnych, nieco odmiennie urządzonych, służących różnym oczekiwaniom gości, ale tworzących konsekwentnie zaprojektowaną całość. Chociaż do budynku można wejść z różnych stron, zazwyczaj pierwszym miejscem, jakie ogląda gość hotelowy, jest lobby z recepcją. Jej wystrój ociepla kolorowa tapicerka mebli, poduszki, drewniane parkiety i różnego rodzaju lampy nadające fragmentom wnętrza domowej intymności. W przyziemiu zastosowano rozmaite rozwiązania, w rodzaju ażurowych przepierzeń, sprawiające, że przestrzeń nabiera wielowymiarowości. Miejscem szczególnie atrakcyjnym jest także ogólnodostępny bar, połączony z letnim tarasem na ostatniej kondygnacji części wysuniętej w stronę cypla.

Wyspa Spichrzów, podobnie jak sąsiednie Główne Miasto, to miejsce szczególne. Architektura Granarii, choć współczesna, dobrze wpisuje się w historyczny charakter miejsca i tworzy ramy dla atrakcyjnych przestrzeni publicznych. Góruje nad sąsiednią, kiczowatą inwestycją wzdłuż Motławy, choć trudno z tego czerpać zadowolenie.

Wyspa hoteli – o realizacji pisze Daniel Załuski

Hotel Holiday Inn powstał w miejscu przedwojennych spichlerzy Czerwony Zapas, Książę i Węgier oraz parterowego magazynu firmy Pommer & Thomsen. Realizacja obiektu wraz z odbudową podwójnego spichlerza Daleka Droga (nazywanego też Długa Droga) to finalizacja wieloletniego okresu dyskusji lokalnych środowisk, często w ramach międzynarodowych konkursów, nad powojenną formą urbanistyczną najważniejszej i najbardziej eksponowanej, północnej części Wyspy Spichrzów w zabytkowym Śródmieściu Gdańska. Budynki te ostatecznie wypełniają i domykają puste kwartały na cyplu. Ich realizacja stała się scenografią dla bardzo interesującego systemu przestrzeni publicznych: ul. Chmielnej, poprzecznych zaułków między ulicami i bulwaru nad Motławą. W bieżącym roku układ ten zostanie uzupełniony o obrotową kładkę pieszą im. Świętego Ducha, łączącą północną część wyspy z Długim Pobrzeżem (proj. Studio Bednarski Ltd). Przestrzeń wokół budynków umeblowano nowocześnie, nie próbując odtwarzać kocich łbów czy zabytkowych rynsztoków. Na granitowej posadzce ustawiono betonowe i kompozytowe meble uliczne. W jezdni ul. Chmielnej zachowano dawne szyny kolejowe. Przestrzeń bulwaru nad Motławą uzupełniono o elementy drewniane i metalowe. Przed południową elewacją spichlerza Daleka Droga stworzono miniaturowy plac miejski z wykadrowanym widokiem na Długie Pobrzeże, obrotownicę na Motławie i na Szafarnię. Widok na Szafarnię umożliwia szklany łącznik hotelu, a na obrotownicę zabytkowa, ceglana bramka.

Hotel zajmuje północną część wyspy, a zespół usługowo-mieszkaniowy Chmielna Park (proj. DOMUS Studio Projektowe S.C. Sieniawski & Sieniawski) południową. Razem tworzą ramę kompozycyjną, jako dwie silne dominanty krańców ul. Chmielnej — wewnętrznej osi kompozycyjnej Wyspy Spichrzów. Północny budynek hotelu zaskakuje formą, zmieniającą się w zależności od stron świata i dystansu, z jakiego możemy na nią patrzeć. W długim kadrze ul. Chmielnej wydaje się nowoczesną interpretacją wieży obronnej, natomiast od strony Motławy zmienia się w mocno przeszkloną, prostopadłościenną bryłę małego wieżowca. Dominanta nie udaje form zabytkowych, w zastosowanych detalach widać jednak inspirację historią. Przykładem jest relief małych, kasetonowych okien od południowej i zachodniej strony. Nie razi również kontrastowe zestawienie wieży z odbudowanym spichlerzem Daleka Droga. Pięknym i romantycznym elementem jest zaułek z odrestaurowaną ceglaną bramką pomiędzy budynkami.

Na pochwałę zasługuje również forma rekonstrukcji podwójnego spichlerza Daleka Droga. Jednoznacznie rozgraniczono tu materiałowo części zabytkowe i nowe. Zastosowano inny kolor współczesnej cegły dla odbudowanych fragmentów budynku. Wybito nowe otwory okienne i drzwiowe, które zostały podkreślone silnymi betonowymi opaskami. Wprowadzono także nowoczesne, szklane lukarny o zabytkowych gabarytach na dachach budynku. Klimatyzatornię wbudowano w siodło dachu, dzięki czemu nie jest widoczna z ulicy ani z Długiego Pobrzeża na drugim brzegu Motławy.

O ile północny budynek Holiday Inn stanowi silną dominantę o nietypowej dla wyspy formie wieży mieszkalnej, południowy jest dla niego jedynie tłem — swobodnym odtworzeniem trzech przedwojennych spichlerzy w spokojnej tonacji jasnych szarości. Elewacje południowego budynku są też dobrym tłem dla zachowanych i wyeksponowanych ruin spichlerza Książę, wydobytych w pierzei ul. Chmielnej i wkomponowanych we wnętrzu restauracyjnym. Niestety otwory drzwiowe z elewacji spichlerza nie stanowią dziś głównego wejścia do hotelu, są jedynie nieużytkowym artefaktem, wciśniętym we wnękę budynku.

Monumentalna, południowa elewacja hotelu, widoczna z ciągu ul. Chmielnej lub z Szafarni, zdaje się nadmiernie razić skalą i monotonią. Jednak docelowo, po zbudowaniu kolejnych kwartałów od południowej strony ul. Pożarniczej, jej widok zostanie zredukowany jedynie do dużego skrótu w wąskim trakcie ulicy. Podobna do południowej, zachodnia elewacja spichlerza widoczna jest jedynie w mocnym skrócie od strony zabudowywanej ulicy Chmielnej. Należy pamiętać, iż skala budynku była dyktowana wytycznymi konserwatorskimi, tj. nakazem odtworzenia historycznych gabarytów dawnych spichlerzy, które w tym miejscu należały do najwyższych w Gdańsku. Wiązało się to z koniecznością rozwiązania problemu doświetlenia budynków. W tym celu z południowej części wycięto wewnętrzny dziedziniec i stworzono w nim zaciszny ogród z częścią gastronomiczną.

Wartością dodaną jest także ogólnodostępny Sky Bar z tarasem widokowym, na siódmym piętrze północnej części, z którego rozpościera się przepiękny widok na Główne Miasto, Motławę, wyspę Ołowiankę i Polski Hak.

Z jasną barwą elewacji nowych budynków kontrastują ceglane ściany dwóch zrekonstruowanych, bliźniaczych spichlerzy. Spalone w 1945 r., miały kiedyś bogate, barokowe fasady