W dniach 19-29 lipca w Poznaniu odbyła się piąta edycja międzynarodowych warsztatów studenckich Mood for Wood. Hasło tegorocznej edycji warsztatów brzmiało Common Habitat — dotyczyła relacji między naturą a miejskim ekosystemem. Jako organizatorom, zależało nam, by w tym roku w ramach warsztatów powstały meble, które nie tylko służą rekreacji, ale także wspierają działania z zakresu edukacji ekologicznej i podkreślają obecność przyrody w mieście.
Podczas dziesięciu dni warsztatów zespoły projektowe pracowały dla konkretnej lokalizacji, spotykały się z użytkownikami przestrzeni, poznając ich potrzeby oraz problemy danego miejsca. Aby zrealizować projekt, uczestnicy musieli uzyskać akceptację swoich pomysłów u odbiorców, następnie na podstawie opracowanego kosztorysu złożyć zamówienie na określone materiały, z których własnoręcznie zbudowali drewniane meble lub instalacje. Pomagali im nie tylko tutorzy — utytułowani młodzi architekci i projektanci, ale także doświadczeni stolarze, dendrolodzy, ornitolodzy czy psi behawiorysta. Przez cały czas trwania warsztatów podkreślana była waga wymiany doświadczeń i pomysłów. Studenci byli w bliskim kontakcie z tutorami oraz przyszłymi użytkownikami swoich projektów, co znajduje odzwierciedlenie w efektach ich pracy. Wykonane przez nich meble stają się impulsem dla wielu działań i aktywności lokalnych społeczności i animatorów kultury.
i
Ogród Dendrologiczny
Poznańscy projektanci Jan Ankiersztajn oraz Olek Nowak prowadzili grupę studentów, która opracowała projekt dla Ogrodu Dendrologicznego Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
Ten ponad 100-letni ogród to prawdziwa naturalna enklawa w centrum miasta szerzej nieznana mieszkańcom Poznania. Jest to jeden z największych ośrodków edukacji ekologicznej w Wielkopolsce. Rocznie odwiedza go około 120 grup szkolnych, które poznają tu gatunki popularnych drzew i krzewów. Na terenie ogrodu znajdują się także małe ogrody społeczne prowadzone przez pobliskie szkoły i przedszkola, oraz pasieka edukacyjna z ulami i hotelami dla dzikich zapylaczy. Brakuje jednak miejsca odpoczynku i kontemplacji. Taką przestrzeń postanowili stworzyć uczestnicy warsztatów. Grupa już podczas pierwszej wizyty zdecydowała, że zaprojektowany przez nich mebel powstanie w najstarszej części ogrodu, położonej nad malowniczym stawem otoczonym starymi drzewami. Wykorzystując naturalne ukształtowanie terenu, uczestnicy wykonali ławkę — drewnianą nieckę. Natura, a dokładniej geometria systemów korzeniowych otaczających drzew, zdeterminowała formę, rozłożenie oraz wysokość siedzisk konstrukcji. A ich nieregularne ułożenie sprawia, że wszyscy korzystający z platformy, bez względu na wiek mogą znaleźć swobodną pozycję do kontemplacji otoczenia.
i
Wybieg dla psów na jeziorem Rusałka
W pobliżu Ogrodu, nad Jeziorem Rusałka znajdowała się kolejna z warsztatowych lokalizacji. Słowaccy architekci z pracowni 2021 architekti — Juraj Haris oraz Filip Ponechal wspierali grupę studentów projektująca wybieg dla psów. Po raz pierwszy w ciągu pięciu edycji głównym odbiorcą naszych mebli nie był człowiek. Grupa, by lepiej zrozumieć zadanie projektowe współpracowała więc z psim behawiorystą. Po wysłuchaniu potrzeb opiekunów czworonogów studenci zdecydowali się na stworzenie linearnego toru przeszkód zbudowanego z nieprzetworzonego drewna − kłód i pni o różnej wielkości. Tor, zgodnie z sugestią behawiorysty oraz użytkowników, umieszczono wzdłuż granicy terenu w bezpiecznej odległości od płotu, by nie zabierać psom wolnej przestrzeni przeznaczonej na bieganie. Choć wygląda niepozornie, projekt był jednym z najbardziej skomplikowanych techniczne obiektów powstałych podczas tej edycji. Połączenia drewna o różnej średnicy i fakturze wymagały wiedzy tutorów i wytrwałości uczestników. Powstały tor przeszkód, jak zwracają uwagę sami projektanci, może pełnić różne funkcje dodatkowe. Może być miejscem odpoczynku, rozmów z innymi użytkownikami czy nawet wspólnym stołem.
i
Obserwatorium ptaków
Drugą lokalizacją nad jeziorem Rusałka był punkt do obserwacji ptaków. Studentów pracujących na tej lokalizacji wspierał architekt Karol Szparkowski. Miejsce wybrane do realizacji warsztatowej konstrukcji znajduje się w pobliżu ujścia rzeki Bogdanka, z dala od głównej ścieżki spacerowej. Wśród wysokich, przybrzeżnych traw znajdują schronienie ptaki wodne, a w okresie wiosennym, w szczególności w kwietniu, można podziwiać liczne perkozy dwuczube, łyski zwyczajne czy łabędzie. Ornitolodzy biorący udział w konsultacjach przedwarsztatowych dokładnie określili wytyczne projektowe dla uczestników. Według nich zaprojektowany w tym miejscu punkt obserwacji ptaków powinien chronić przed wiatrem i deszczem, pozwalać na obserwacje ptaków w pozycji leżącej oraz propagować podstawową wiedzę ornitologiczną wśród spacerowiczów. Projekt uczestników warsztatów spełnił wszystkie te wytyczne. Duża, ponad 3-metrowa konstrukcja obserwatorium formą wymusza obserwacje w pozycji leżącej oraz ukierunkowuje wzrok użytkownika na taflę jeziora i szuwary zamieszkałe przez liczne gatunki ptaków. Wąskie wejście do punktu dla bezpieczeństwa ogranicza liczbę osób korzystających z konstrukcji w tym samym czasie, a wygrawerowane drewniane tabliczki informują o najpopularniejszych gatunkach ptaków zamieszkujących okolice jeziora Rusałka. Konstrukcja zwraca także uwagę dwukolorową fasadą, która została opalona, by zabezpieczyć ją przed wilgocią i działaniem warunków atmosferycznych.
i
Kokorczykowe Wzgórza
Piękny romantyczny park w poznańskiej dzielnicy Radojewo był kolejną lokalizacją warsztatową. Grupą kierowali architekci z węgierskiego studia Nomad — Bence Pasztor oraz Soma Pongor. To niezwykłe miejsce jest jednym z naszych największych odkryć. Nie tylko zachwyca dzikością przyrody i występowaniem rzadkich gatunków roślin, takich jak kokorycza czy ranniki, ale także zdumiewa bogatą historią. Park założony na początku XIX wieku przez rodzinę von Treskov został najprawdopodobniej zaprojektowany przez wybitnego architekta krajobrazu — Petera Josepha Lenné. W Parku nie brakuje romantycznych stawów, mrocznych zakamarków czy nawet sztucznych ruin. Dzięki staraniom leśniczych wkrótce powstanie ścieżka edukacyjna, która przybliży mieszkańcom bogactwo naturalne tego miejsca. W związku z tym uczestnicy warsztatów skupili się na podkreśleniu niezwykłej historii Kokoryczowego Wzgórza. Powstał projekt instalacji o nazwie Brama, której początek wraz z potężną lipą po drugiej stronie ścieżki tworzy symboliczną bramę do lasu. Przyciąga uwagę, intryguje, zachęca do przekroczenia granicy. 10-metrowa struktura im głębiej wchodzi w las, tym staje się bardziej ażurowa, a dzięki gradacji wysokości na jej końcu powstały wygodne miejsca do siedzenia i spędzania wspólnie czasu. Projektanci, chcąc wzbudzić większe zainteresowanie wśród odwiedzających, ukryli w konstrukcji mebla ciekawostki na temat parku.
i
Traszki ratajskie
Podczas tej edycji po raz pierwszy współpracowaliśmy z architektem spoza Europy. Tutorem ostatniej grupy był japoński projektant Hiroshi Kato, który wspólnie z niemiecką architektką − Polą Koch prowadzili zespół pracujący w nietypowej lokalizacji − na użytku ekologicznym Traszki ratajskie. Ten chroniony obszar pomiędzy ratajskimi blokowiskami zamieszkuje największa w Poznaniu populacja traszek zwyczajnych oraz innych gatunków płazów, jak grzebiuszki ziemne, ropuchy szare i zielone oraz żaby wodne i trawne. Grupa studentów zaprojektowała pomost oparty na zniszczonej betonowej platformie znajdującej się w centralnej części parku, przy wyschniętym stawie, który jest miejscem życia i siedlisk traszek. By zwrócić uwagę mieszkańców oraz przechodniów, często nieświadomych obecności w tym miejscu tak cennych gatunków, studenci umieścili na podeście drewniane kolumny różnej wysokości, które zawierają informację o życiu traszek i ich stadiach rozwoju. Aby zamieszczone tam treści edukacyjne były atrakcyjne dla najmłodszych, szczyty kolumn obracają się, a bawiące się nimi dzieci mogą znaleźć odpowiedzi na podstawowe pytania dotyczące płazów i gadów. Przy współpracy z herpetologiem projektanci stworzyli także pod pomostem bezpieczne miejsce do lęgu dla gadów i płazów, wykorzystując do tego naturalne materiały z budowy, skoszoną trzcinę, wióry, resztki drewna, kamienie oraz okoliczne rośliny.
To ostatnia odsłona projektu Mood for Wood w tej formie w Poznaniu, tym bardziej cieszą nas efekty tegorocznej pracy wszystkich uczestników, które zdumiewają precyzją wykonania, skalą projektów zbudowanych tylko podczas 4 dni prac oraz empatią projektową w myśleniu o odbiorcy i jego potrzebach. Warsztaty Mood for Wood są dla wszystkich uczestników olbrzymim wyzwaniem, jednakże zawsze dają satysfakcję z własnoręcznie wytworzonej zmiany – kawałka lepszej przestrzeni.
