Spis treści
- Do konserwatora trafił wniosek o wpis Przyczółka Grochowskiego do rejestru zabytków
- Zaczęło się od zagrożonych pawilonów
- Wpis Przyczółka do rejestru - wniosek, i co dalej?
Do konserwatora trafił wniosek o wpis Przyczółka Grochowskiego do rejestru zabytków
Stowarzyszenie Ochrony Architektury Powojennej poinformowało za pośrednictwem mediów społecznościowych, że wraz ze stowarzyszeniem Miasto Jest Nasze złożyło do WUOZ wniosek o wpis całego osiedla Przyczółek Grochowski do rejestru zabytków.
Zaczęło się od zagrożonych pawilonów
Pod koniec maja mieszkańcy osiedla wpierani przez Miasto jest Nasze zaczęli alarmować o możliwych planach spółdzielni mieszkaniowej zmierzających do wyburzenia pawilonów osiedlowych lub sprzedaży działki - w celu wzniesienia w ich miejsce nowych bloków. Osiedle projektowali Zofia i Oskar Hansenowie, a pawilony od początku uwzględniane były w projekcie osiedla. Plany z wyraźnym zarysem charakterystycznych pawilonów prezentowane były w wielu publikacjach dotyczących Przyczółka. Spółdzielnia w rozmowie z nami stanowczo zaprzeczyła informacjom o planowanej sprzedaży.
Wcześniej, przed walnym zgromadzeniem mieszkańców, udostępniła jednak do wglądu uchwałę kierunkową, która umożliwiałaby spółdzielni - w związku z rosnącymi kosztami utrzymania pawilonów i pogarszającym się stanem technicznym - przeprowadzanie inwestycji polegającej na "wybudowaniu na niej [na nieruchomości, czyli w miejscu pawilonów - przyp. red.], na zasadach rachunku ekonomicznego, budynku wielomieszkaniowego z usługami oraz garażem".
W czasie walnego zgromadzenia uchwały nie przyjęto. Mieszkańcy Przyczółka są jednak w kwestii oceny działań spółdzielni podzieleni. Parę dni po zgromadzeniu SM opublikowała oświadczenie, w którym powtarza argumenty o rosnących kosztach związanych z pawilonami i po raz kolejny zapewnia:
[uchwała kierunkowa] miała jedynie umożliwić podjęcie przygotowań do działań ze strony Spółdzielni. Uchwała nie przesądzała, jakie konkretne działania miałyby zostać podjęte [...]. Zarząd Spółdzielni zamierza przeprowadzić szersze konsultacje z mieszkańcami poszczególnych budynków w czerwcu i lipcu br.
— czytamy w oświadczeniu z 29 maja 2025 r.
W uchwale ważny był jeszcze jeden zapis, otwierający spółdzielni drogę do podjęcia "działania w kierunku odpowiedniej zmiany zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu obejmującego Nieruchomość, w sposób umożliwiający przeprowadzenie na niej planowanej inwestycji budowlanej". Wkrótce mpzp ma zostać uchwalony. Oświadczenia i działania spółdzielni nie przekonały obrońców spójności projektu Hansenów. Kilka dni temu opublikowali petycję skierowaną do Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z prośbą o objęcie osiedla ochroną i niedopuszczenie do rozbiórki pawilonów - jeżeli spółdzielnia zyskałaby możliwość ingerencji w plan zagospodarowania, wpis osiedla do rejestru zabytków miałby ostatecznie powstrzymać próby obejścia ochrony założenia.
Wpis Przyczółka do rejestru - wniosek, i co dalej?
Pismo dotarło już do urzędu konserwatora - ma 30 dni na przyjęcie go lub odrzucenie. Jeżeli wniosek zostanie przyjęty, rozpocznie się postępowanie w sprawie wpisu do rejestru, a na jego czas osiedle zostanie objęte ochroną i zakazem prowadzenia prac remontowych i konserwatorskich. Trudno przewidzieć, ile ten proces może trwać.
Zobacz także: Przy blokach powstały potężne ogródki, samotni dostali własny piękny blok. Warszawskie osiedle Zatrasie zostało zabytkiem
Mieszkańcy przeciwni wpisowi już alarmują, że objęcie osiedla mieszkaniowego wpisem jeszcze bardziej podniesie koszty utrzymania budynków i uniemożliwi ingerencje w osiedle, oszczędności na materiałach czy remonty i naprawy. Są to obawy oparte na nieporozumieniach powielanych nawet przez głowy miast - ostatnio np. przez prezydenta Katowic w kontekście wpisu do rejestru zabytków Spodka. Jeżeli wojewódzki konserwator rozpocznie postępowanie, spotkanie przedstawiciela urzędu konserwatora z mieszkańcami osiedla może pomóc rozwiać wątpliwości.
Tymczasem osiedle Przyczółek Grochowski można obecnie oglądać w serialu Netfliksa, Aniela.
Źródło: Stowarzyszenie Ochrony Architektury Powojennej
