Dokąd zmierza architektura? Relacja ze spotkania wokół Kolekcji "Architektury-murator"

11 grudnia w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie odbyło się ostatnie spotkanie wokół wystawy Kolekcja "Architektury-murator" pt. "Dokąd zmierza architektura?". Wykład wygłosiła Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Małgorzata Omilanowska, dyskusję poprowadzili Ewa P. Porębska i Grzegorz Stiasny.

Ostatnie spotkanie wokół Kolekcji "Architektury-murator" rozpoczął wykład prof. Małgorzaty Omilanowskiej pt. "Architektura dla kultury", poświęcony siedzibom instytucji kultury w Polsce. Prof. Omilanowska, z wykształcenia historyk sztuki, zaczęła od zarysowania tła historycznego, które wyjaśnia stosunkowo późne pojawienie się polskich nazwisk w rodzimej architekturze. Krótko omówiła sytuację architektów w od XVIII wieku poprzez dwudziestolecie międzywojenne, socrealizm, aż po współczesność.

Z wykładu wynika, że najlepsze warunki dla pracy projektantów przyniósł XXI wiek. To wtedy pojawiła się na niespotykaną dotąd skalę możliwość działania w obrębie mecenatu publicznego. Większość zrealizowanych w ciągu ostatniego siedmiolecia projektów została wyłoniona w ramach konkursów architektonicznych, co znajduje odzwierciedlenie w ich jakości, a wielość nazwisk i architektonicznych postaw w różnorodności realizacji. W opinii prof. Omilanowskiej ostatnie lata to nadrabianie zaległości, które poskutkowało powstaniem wielu imponujących realizacji architektonicznych.

Pierwszym symptomem zmian po 1989 roku w obszarze instytucji kultury w Polsce było Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha. Ale dopiero w XXI wieku nastąpił instytucyjny boom związany przede wszystkim z dotacjami unijnymi. Wśród nowych źródeł finansowania należy wymienić Fundusz Spójności, czyli wsparcie finansowe dla krajów Unii Europejskiej, nie będące funduszem strukturalnym, regionalne programy operacyjne, jak również środki poza unijne - Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG).

Największym beneficjentem nowych warunków okazała się muzyka. Wśród prezentowanych przez panią Minister instytucji znalazły się duże realizacje takie jak m.in. Europejskie Centrum Muzyki w Lusławicach, Filharmonia Szczecińska, czy NOSPR w Katowicach, lecz także mniejsze placówki, rewitalizacje i przebudowy - Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolberga w Kielcach, Filharmonia Opolska im. Józefa Elsnera w Opolu, Opera Leśna w Sopocie, Filharmonia Kaszubska w Wejcherowie by wymienić tylko niektóre. Warta podkreślenia jest rola jaką nowe obiekty odgrywają w mniejszych miastach, będąc nierzadko jedynymi profesjonalny,i obiektami kulturalny służącymi lokalnej społeczności.

Wśród wymienionych przez prof. Omilanowską obiektów znalazły się też placówki edukacyjne - gmachy zbudowane na potrzeby szkół artystycznych, jak choćby Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu, Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi. Kolejne typy budowli to teatry - np. Teatr Szekspirowski w Gdańsku i muzea - Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku, Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie, nowa siedziba Cricoteki w Krakowie. Warto też podkreślić umożliwioną przez fundusze z mechanizmu norweskiego rewitalizację Pawilonu Czterech Kopuł we Wrocławiu, który będzie pełnił rolę przestrzeni przeznaczonej dla wystaw czasowych Muzeum Współczesnego we Wrocławiu.

W kolejnej części spotkania Grzegorz Stiasny (krytyk architektury, architekt) oraz Ewa P. Porębska (redaktor naczelna "Architektury-murator") przedstawili wizje rozwoju architektury w najbliższych latach, które - jak obydwoje podkreślili w nawiązaniu do wystąpienia pani Minister - zawsze naznaczone są współczesnym punktem widzenia. Podczas gdy Stiasny skupił się na zarysowaniu trendów, które mogą zyskać na znaczeniu w najbliższych latach oraz problemów, z którymi architekci i oraz mieszkańcy miast będą musieli się zmierzyć, Ewa P. Porębska skoncentrowała się na przyszłości dyscypliny z perspektywy zmieniającej się roli architekta. Szczegóły wkrótce w relacji filmowej na stronie www.kolekcjaarchitektury.pl

Na spotkanie zaprasiła firma Excinte