Francis Kéré z nagrodą Pritzkera 2022

Pochodzący z Burkina Faso Francis Kéré został tegorocznym laureatem nagrody Pritzkera. „Twórczość Francisa Kéré ukazuje nam siłę materialności zakorzenioną w lokalności. Jego budynki, realizowane dla społeczności i ze społecznościami, wynikają bezpośrednio z lokalnego kontekstu, począwszy od procesu budowy i materiałów, a na programie i unikalnym charakterze skończywszy” – czytamy w uzasadnieniu przyznania nagrody.

Francis Kéré (ur. 1965), właściwie Diébédo Francis Kéré, pochodzi z Gando, rolniczej społeczności w Burkina Faso, która – kiedy dorastał – nie miała elektryczności, dostępu do wody pitnej i szkoły. W wieku 7 lat, jako syn przywódcy wioski, wyjechał uczyć się do innej miejscowości, a potem dostał stypendium w Niemczech. Studiował architekturę na Technische Universität w Berlinie, prowadząc jednocześnie fundację i zbierając pieniądze na budowę szkoły podstawowej w rodzinnym Gando. Po uzyskaniu dyplomu, wrócił do wioski spłacić niepisany dług. Szkoła powstała z prasowanych bloczków glinianych, a konstrukcję dachu tworzyły tanie stalowe pręty używane do zbrojenia żelbetu. W 2004 roku Francis Kéré otrzymał za tę realizację prestiżową Aga Khan Award.

Czytaj też: Paper Partition System Shigeru Bana tym razem dla uchodźców z Ukrainy |

Architekt inteligentnie wykorzystuje ograniczone lokalne zasoby, np. świetliki – otwory wentylacyjne w dachu biblioteki w Gando wykonał z pociętych glinianych garnków. Ten laureat licznych nagród architektonicznych, prowadząc pracownie w Berlinie i Burkina Faso, wyszkolił i zatrudnia wielu Burkińczyków do prac stolarskich, murarskich i malarskich, co w bezpośredni sposób przekłada się na status materialny ich rodzin i całych społeczności. Na koncie ma realizacje w takich krajach jak Burkina Faso, Mali, Mozambik, Kenia, Togo czy Sudan, ale też w Niemczech, Szwajcarii i Chinach.

On wie, że architektura nie dotyczy obiektu, ale celu; ważny jest nie produkt, a proces. Twórczość Francisa Kéré ukazuje nam siłę materialności zakorzenioną w lokalności. Jego budynki, realizowane dla społeczności i ze społecznościami, wynikają bezpośrednio z lokalnego kontekstu, począwszy od procesu budowy i materiałów, a na programie i unikalnym charakterze skończywszy – czytamy w uzasadnieniu przyznania Pritzkera.

W jury tegorocznej nagrody zasiedli: architekt Alejandro Aravena (przewodniczący), historyk architektury Barry Bergdoll, architektka Deborah Berke, sędzia Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych Stephen Breyer, krytyk architektury André Aranha Corrêa do Lago, architektka Kazuyo Sejima, architekt Wang Shu, architektka Benedetta Tagliabue i dyrektor wykonawcza przyznającej Pritzkera fundacji Hyatt Manuela Lucá-Dazio.

O nagrodzie Pritzkera

Nagroda Pritzkera została ufundowana w 1979 roku przez małżeństwo Jaya i Cindy Pritzkerów, właścicieli międzynarodowej sieci hoteli Hyatt. Przyznawana jest przez jury składające się ze specjalistów z dziedziny architektury, biznesu, edukacji, kultury. Nominacje zbierane są wśród architektów, krytyków, badaczy i polityków do 1 listopada danego roku. Ponadto, każdy architekt posiadający uprawnienia do wykonywania zawodu, może zgłosić własnego kandydata. Laureat Pritzker Prize otrzymuje 100 tys. dolarów oraz brązowy medal zaprojektowany przez Louisa Sullivana, na którego awersie widnieje nazwa nagrody, a na rewersie określenia z Witruwiańskiej triady: trwałość, użyteczność i piękno.