Architektura MuratorKonkursyFrancis Kéré z nagrodą Pritzkera 2022

Francis Kéré z nagrodą Pritzkera 2022

Pochodzący z Burkina Faso Francis Kéré został tegorocznym laureatem nagrody Pritzkera. „Twórczość Francisa Kéré ukazuje nam siłę materialności zakorzenioną w lokalności. Jego budynki, realizowane dla społeczności i ze społecznościami, wynikają bezpośrednio z lokalnego kontekstu, począwszy od procesu budowy i materiałów, a na programie i unikalnym charakterze skończywszy” – czytamy w uzasadnieniu przyznania nagrody.

Francis Kéré z nagrodą Pritzkera 2022
Diébédo Francis Kéré; fot. Lars Borges, z prawej Sarbalé Ke; fot. Iwan Baan / The Pritzker Architecture Prize

Francis Kéré (ur. 1965), właściwie Diébédo Francis Kéré, pochodzi z Gando, rolniczej społeczności w Burkina Faso, która – kiedy dorastał – nie miała elektryczności, dostępu do wody pitnej i szkoły. W wieku 7 lat, jako syn przywódcy wioski, wyjechał uczyć się do innej miejscowości, a potem dostał stypendium w Niemczech. Studiował architekturę na Technische Universität w Berlinie, prowadząc jednocześnie fundację i zbierając pieniądze na budowę szkoły podstawowej w rodzinnym Gando. Po uzyskaniu dyplomu, wrócił do wioski spłacić niepisany dług. Szkoła powstała z prasowanych bloczków glinianych, a konstrukcję dachu tworzyły tanie stalowe pręty używane do zbrojenia żelbetu. W 2004 roku Francis Kéré otrzymał za tę realizację prestiżową Aga Khan Award.

Czytaj też: Paper Partition System Shigeru Bana tym razem dla uchodźców z Ukrainy |

Architekt inteligentnie wykorzystuje ograniczone lokalne zasoby, np. świetliki – otwory wentylacyjne w dachu biblioteki w Gando wykonał z pociętych glinianych garnków. Ten laureat licznych nagród architektonicznych, prowadząc pracownie w Berlinie i Burkina Faso, wyszkolił i zatrudnia wielu Burkińczyków do prac stolarskich, murarskich i malarskich, co w bezpośredni sposób przekłada się na status materialny ich rodzin i całych społeczności. Na koncie ma realizacje w takich krajach jak Burkina Faso, Mali, Mozambik, Kenia, Togo czy Sudan, ale też w Niemczech, Szwajcarii i Chinach.

On wie, że architektura nie dotyczy obiektu, ale celu; ważny jest nie produkt, a proces. Twórczość Francisa Kéré ukazuje nam siłę materialności zakorzenioną w lokalności. Jego budynki, realizowane dla społeczności i ze społecznościami, wynikają bezpośrednio z lokalnego kontekstu, począwszy od procesu budowy i materiałów, a na programie i unikalnym charakterze skończywszy – czytamy w uzasadnieniu przyznania Pritzkera.

W jury tegorocznej nagrody zasiedli: architekt Alejandro Aravena (przewodniczący), historyk architektury Barry Bergdoll, architektka Deborah Berke, sędzia Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych Stephen Breyer, krytyk architektury André Aranha Corrêa do Lago, architektka Kazuyo Sejima, architekt Wang Shu, architektka Benedetta Tagliabue i dyrektor wykonawcza przyznającej Pritzkera fundacji Hyatt Manuela Lucá-Dazio.

Francis Kéré z nagrodą Pritzkera 2022
Domy lekarzy w Léo w Burkina Faso, proj. Kéré Architecture (2019); fot. dzięki uprzejmości Francisa Kéré / serwis prasowy / The Pritzker Architecture Prize

O nagrodzie Pritzkera

Nagroda Pritzkera została ufundowana w 1979 roku przez małżeństwo Jaya i Cindy Pritzkerów, właścicieli międzynarodowej sieci hoteli Hyatt. Przyznawana jest przez jury składające się ze specjalistów z dziedziny architektury, biznesu, edukacji, kultury. Nominacje zbierane są wśród architektów, krytyków, badaczy i polityków do 1 listopada danego roku. Ponadto, każdy architekt posiadający uprawnienia do wykonywania zawodu, może zgłosić własnego kandydata. Laureat Pritzker Prize otrzymuje 100 tys. dolarów oraz brązowy medal zaprojektowany przez Louisa Sullivana, na którego awersie widnieje nazwa nagrody, a na rewersie określenia z Witruwiańskiej triady: trwałość, użyteczność i piękno.

Francis Kéré z nagrodą Pritzkera 2022
Szkoła podstawowa w Gando w Burkina Faso, proj. Kéré Architecture (2001); fot. Erik-Jan Owerkerk / serwis prasowy The Pritzker Architecture Prize
Francis Kéré z nagrodą Pritzkera 2022
Centrum zdrowia i społecznego wsparcia w Laongo, proj. Kéré Architecture (2014); fot. dzięki uprzejmości Francisa Kéré / serwis prasowy The Pritzker Architecture Prize
Francis Kéré z nagrodą Pritzkera 2022
Klinika chirurgiczna i centrum zdrowia w Léo, proj. Kéré Architecture (2014); fot. dzięki uprzejmości Francisa Kéré / serwis prasowy The Pritzker Architecture Prize
Francis Kéré z nagrodą Pritzkera 2022
Burkina Institute of Technology, proj. Kéré Architecture (2020); fot. dzięki uprzejmości Francisa Kéré / serwis prasowy The Pritzker Architecture Prize
Francis Kéré z nagrodą Pritzkera 2022
Serpentine Pavilion (2017), proj. Kéré Architecture; fot. Iwan Baan / serwis prasowy The Pritzker Architecture Prize
Francis Kéré z nagrodą Pritzkera 2022
Sarbalé Ke, co w języku ludu Bissa oznacza Dom Świętowania, zespół pawilonów zaprojketowany przez Francisa Kéré na Festiwal Muzyki i Sztuki w Coachella Valley w stanie Kalifornia (2019); fot. Iwan Baan / serwis prasowy The Pritzker Architecture Prize
Tagi:
Podsumowanie akcji Architekci grają dla WOŚP Zakończyła się organizowana przez „Architecture Snob” piąta edycja akcji Architekci grają dla WOŚP. W 2023 roku na rzecz Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy udało się zebrać ponad 72 tysiące złotych!
W wieku 98 lat zmarł Witold Cęckiewicz Nie żyje nestor krakowskiej architektury Witold Cęckiewicz, laureat Honorowej Nagrody SARP, autor m.in. ambasady polskiej w New Delhi, hotelu Cracovia czy pomników na Polach Grunwaldu i w obozie Płaszów.
Nie żyje Krzysztof Chwalibóg W wieku 83 lat zmarł Krzysztof Chwalibóg, architekt, inicjator powołania Polskiej Rady Architektury, a następnie jej przewodniczący, współdyrektor programu pracy UIA Architektura dla wszystkich, autor i współautor wielu publikacji, a także projektu Polskiej Polityki Architektonicznej.
Bardzo się ze sobą kłócę: rozmowa ze Zbigniewm Maćkowem Te prawie 30 lat to nie jest żelazny dorobek, od którego powinniśmy teraz odcinać kupony. Rzeczy, którymi się dziś chwalimy, za 15 lat mogą być inaczej odbierane, bo przyczyniły się do tego, że z klimatem jest gorzej. Trzymam się zasady: dotychczasowe doświadczenia nas oczywiście budują, ale jest jak w piłce: jesteś tylko tak dobry, jak twój ostatni mecz – z okazji jubileuszu Maćków Pracowni Projektowej ze Zbigniewem Maćkowem rozmawia Maja Mozga-Górecka.
Pierwsze kroki w zawodzie zagranicą W nowym cyklu z praktycznymi poradami dotyczącymi możliwości budowania kariery architektonicznej na wymagającym rynku międzynarodowym Konrad Brzykcy o pracy w Nowym Jorku.
Shigeru Ban: architektura troski Czym jest architektura zrównoważona? Jaką rolę odgrywają w niej drewno i papier? W jaki sposób architekci, projektując, mogą pomagać uchodźcom i ofiarom katastrof? Jakie problemy w tym zakresie można napotkać w Polsce? O postrzeganiu komfortu, kontekstu i dobrostanu z architektem Shigeru Banem rozmawia Magda Pios.