Życie w Architekturze 2025. Muzeum i Centrum Ruchu Harcerskiego, ul. Forteczna 28. Pracownia Architektoniczna Ferdzynowie

Życie w Architekturze 2025. Muzeum i Centrum Ruchu Harcerskiego, ul. Forteczna 28. Założenia Autorskie

Zrealizowany projekt MiCRH powstał na podstawie koncepcji, która została wybrana w konkursie architektonicznym przeprowadzonym w roku 2011. Współorganizatorem konkursu był oddział SARP w Krakowie. Istotą naszej koncepcji konkursowej było całkowite połączenie fortu z nową strukturą funkcjonalno-przestrzenną, rozbudowaną w kierunku południowym. Wychodziliśmy z założenia, że tylko takie podejście pozwoli w pełni wykorzystać walory architektoniczne historycznego budynku koszar szyjowych oraz przywrócić go do życia w nowej funkcji. Łącznikiem między istniejącym fortem a częścią nową jest projektowany, całkowicie przeszklony hall. Nasza koncepcja sprowadzała się do prostego ideowego szkicu, który został rozwinięty w opracowaniu konkursowym. Łamana forma fortu istniejącego i prosta kontra projektowanej, nowej zabudowy. Jednocześnie trzeba dodać, że projektowane elementy kubaturowe zlokalizowane zostały w miejscu zdegradowanym i pozbawionym wartościowego drzewostanu. Te założenia, dla nas, wydawały się oczywiste, ale ówcześnie budziły wiele kontrowersji.

W projekcie uwzględniono zalecenia konserwatorskie, między innymi nachylenie nowego dachu jest zbliżone do pierwotnego kąta „równi ogniowej”. Szklany dach doświetla otwartą, wewnętrzną przestrzeń ograniczoną z jednej strony istniejącą ścianą, a z drugiej strony nową strukturą o horyzontalnym charakterze. Dach wraz z przeszkloną ścianą wejściową stanowią, swego rodzaju, łącznik między otwartym krajobrazem, a wnętrzem budynku. W rozwiązaniu wewnętrznej struktury funkcjonalnej budynku, przyjęto możliwie najmniejszą ingerencję w istniejące wnętrze fortu. Z tego też powodu wszystkie instalacje sanitarne zlokalizowano w części projektowanej. Większość projektowanej kubatury jest ukryta pod ziemią. Koncepcja konkursowa została, po ponad 10 latach, w całości zrealizowana, zgodnie z opracowanym według niej projektem architektonicznym.

Życie w Architekturze 2025. Muzeum i Centrum Ruchu Harcerskiego, ul. Forteczna 28. Autorzy

Autor projektu:

Pracownia Architektoniczna Ferdzynowie, Architektura/Autorzy: arch. Bożena Ferdzyn, arch. Jacek Ferdzyn

Zespół autorski:

Współpraca: arch. Maria Pakuła-Tondys, arch. Maciej Miarczyński, arch. Monika Machnicka, arch. Marcin Klepacz, arch. Tomasz Krotowski, arch. Artur Królewicz, arch. Michał Krajewski Konstrukcja: mgr inż. Barbara Pędzik, mgr inż. Robert Kocur Instalacje sanitarne: mgr inż. Andrzej Sut, mgr inż. Mariusz Słowiński, mgr inż. Krzysztof Paduła, mgr inż. Sławomir Kulka Instalacje elektryczne: tech. Zbigniew Kotecki, mgr inż. Adam Nycz, mgr inż. Andrzej Łyżniak, mgr inż. Krzysztof Pietrzak, mgr inż. Paweł Teodorczyk.

Dlaczego wg zgłaszających ta realizacja powinna zdobyć Grand Prix:

W naszym zawodzie ocena własnych realizacji nie jest sprawą prostą. Jeśli przyjmujemy rozwiązanie projektowe to jest ono, naszym zdaniem, najlepszym możliwym. W tym przypadku potwierdził to Sąd Konkursowy przyznając pierwszą nagrodę dla naszej koncepcji.

Przy projekcie MiCRH mieliśmy do czynienia ze specyficzną, zabytkową substancją, jednym z fortów Twierdzy Kraków. Rozbudowa, zawsze oznacza ingerencję, w tym przypadku dotyczyła budynku i terenu. W czasie studiów, naszym profesorem, od przedmiotu wtedy nazywanego „konserwacją”, był prof. Wojciech Kalinowski. Uczył nas, że stosunek do budynków zabytkowych może być kreatywny. W tamtym czasie, niewiele lat po zniszczeniach II-wojny światowej, podejście kreatywne do substancji zabytkowej nie było takie oczywiste. W naszym projekcie staraliśmy się wykazać jak najwięcej szacunku dla zabytkowej substancji i walorów krajobrazowych terenu jednocześnie wprowadzając współczesne rozwiązania projektowe.

Przywróciliśmy "do życia" bardzo zniszczony budynek fortu, daliśmy mu szansę pełnienia nowej funkcji dodając uzupełniającą nową zabudowę. Jest dla nas szczególnie budujące to, że założenia przedstawione w koncepcji konkursowej oraz późniejszych opracowaniach projektowych, początkowo budzące kontrowersje, po latach znalazły akceptację wielu krakowskich autorytetów z zakresu architektury i ochrony zabytków.

Zrealizowany obiekt MiCRH, wkomponowany w teren odtwarzający dawną równię ogniową, niewątpliwie pobudza wyobraźnię zwiedzających, kształtuje wyobrażenia o wyglądzie dawnych obiektów fortyfikacji. Przeszklony dach nad holem łączącym nową część z zabytkową umożliwił ekspozycję ściany narażonej fortu oraz wgląd w otaczającą zieleń. Obiekt MiCRH pozwala na realizację kreatywnych pomysłów i wizji. Od czasu przekazania inwestycji do użytkowania, Muzeum i Centrum Ruchu Harcerskiego prowadzi wszechstronną działalność edukacyjną i wystawienniczą, organizuje imprezy plenerowe dla harcerzy z całej Polski.

Muzeum i Centrum Ruchu Harcerskiego, ul. Forteczna 28. Metryka realizacji

Oficjalna nazwa i typ realizacji: Muzeum i Centrum Ruchu Harcerskiego, ul. Forteczna 28, budynek użyteczności publicznej

Inwestor: Gmina Miejska Kraków, Zarząd Budynków Komunalnych w Krakowie

Generalny wykonawca: Chemobudowa Kraków rok 2015, J. Kasperczyk Spółka Jawna Smardzowice lata 2017-2018, Budmex Sp. z o.o. Nowy Sącz lata 2018-2022

Wykonawca konstrukcji: Firma "PROFIL "Władysław Budek Skawina wykonawca konstrukcji szklanego dachu

Powierzchnia zabudowy: 2359,8 m2

Powierzchnia użytkowa: 3711,3 m2

Powierzchnia całkowita: 5056,8 m2

Powierzchnia terenu/kubatura: 39 300 m2/17 555,6 m3

Data przygotowania projektu/ukończenia realizacji: 2011-2022/2022

10. edycja Życia w Architekturze

Wystartowała 10. edycja konkursu ŻYCIE W ARCHITEKTURZE. To wyjątkowe przedsięwzięcie, w którym od 1995 roku nagradzamy polskie realizacje, w najlepszy lub najciekawszy sposób wskazujące kierunek myślenia o relacjach życia i architektury. Na autorów i autorki najlepszego obiektu lub przestrzeni (Grand Prix) czeka nagroda pieniężna w wysokości 20 000 zł.

Czytaj więcej o konkursie Życie w Architekturze 2025

ŻYCIE W ARCHITEKTURZE to najstarszy, organizowany nieprzerwanie od przełomu 1989 roku konkurs na najbardziej wartościowe realizacje w Polsce. W dziewięciu poprzednich edycjach rywalizowało w sumie ponad 3000 budynków i przestrzeni publicznych. Konkurs niezmiennie wskazuje nowe zjawiska, potrzeby i kierunki, jakie pojawiają się w dziedzinie projektowania. Co kilka lat stwarza okazję do spojrzenia na polską architekturę z szerokiej perspektywy. Nie jest ona zniekształcona, bo projekty nie są nominowane, lecz nadsyłane przez samych autorów.

Jury konkursu Życie w Architekturze 2025

Życie w Architekturze 2025. Rekordowe zgłoszenia

W tym roku pracownie architektoniczne zgłosiły do konkursu blisko 400 realizacji (wciąż trwa ich weryfikacja pod kątem zgodności z regulaminem). W tej edycji czeka na Was kilka nowości. Najważniejszą z nich jest brak kategorii. Nie będziemy oddzielnie oceniać np. domów jednorodzinnych czy obiektów komercyjnych. Chcemy skoncentrować się na ŻYCIU w architekturze, czyli jej relacji z odbiorcami i otoczeniem. Kolejną kwestią jest wprowadzenie wojewódzkich list TOP 10, czyli zestawienia najciekawszych realizacji w każdym z 16 województw. Ogłoszenie każdej listy TOP 10 będzie odbywało się w formie audycji, w której opowiemy o wybranych realizacjach i przedstawimy uzasadnienie naszych decyzji.

Zasady konkursu Życie w Architekturze 2025

Cieszymy się, że spośród wszystkich polskich realizacji z lat 2020-2024 będziemy mogli wspólnie wybrać:

Najlepszy obiekt lub przestrzeń 
wskazujące kierunek 
myślenia o relacjach życia 
i architektury (Grand Prix)Ulubieńca Publiczności Laureata Środowiska 
przyznawany przez 
architektów i architektki Laureatów Nagrody Sponsora – firmy Velux

Ze 160 najlepszych polskich projektów wybierzemy TOP 60, czyli 60 najciekawszych obiektów lub przestrzeni. Zostaną one poddane ocenie naszego jury i to właśnie spośród nich wyłoniony zostanie laureat nagrody Grand Prix, a drogą głosowania wskazani zdobywcy tytułów Ulubieniec Publiczności oraz Laur Środowiska – Nagroda Architektów i Architektek.

Dzięki firmie VELUX będziemy mogli także wręczyć trzy dodatkowe nagrody. Zostaną one przyznane tym realizacjom, które wykorzystują światło dzienne jako element kształtowania architektury i poprawy jakości przestrzeni pod dachem z wykorzystaniem okien dachowych. Suma nagród fundowanych przez sponsora wynosi 10 000 zł. Rozstrzygnięcie nastąpi w grudniu 2025 roku.

Sponsorzy konkursu. Na zwycięzcę czeka 20 000 zł

Całe to przedsięwzięcie nie byłoby możliwe bez wsparcia naszych partnerów. Głównym sponsorem 10. edycji ŻYCIA W ARCHITEKTURZE jest Saint-Gobain. Wśród grona sponsorskiego znajdziemy także właścicieli marek: Aluprof, Dyson, Humanscale i VELUX, a także Ecophone, Glassolutions, Isover, Leca, Rigips, Weber oraz Swisspacer z Grupy Saint-Gobain.

Na zdobywcę Grand Prix czeka 20 000 zł.