Spis treści
Stalowa Wola narodu. Gdynia Podkarpacia
W czasach II RP, kiedy tereny obecnej Stalowej Woli były jeszcze Polską centralną, rozpoczęto prace nad jednym z najbardziej ambitnych przedsięwzięć gospodarczych tamtych czasów - Centralnym Okręgiem Przemysłowym. Projekt realizowano od 1936 do 1939 roku - data zakończenia nie jest przypadkowa. Budowę COP - w obliczu nadchodzącej wojny prowadzoną i tak w dość dużym pośpiechu - przerwał jej wybuch.
Zobacz także: Modernistyczny basen w Nowej Dębie. Opuszczona ikona architektury COP zyska drugie życie
Dziś modernistyczne obiekty z tamtego czasu można wciąż oglądać w miastach Podkarpacia, Lubelszczyzny, Mazowsza, Małopolski czy w Świętokrzyskiem. Inspirowane ideą miasta-ogrodu powstawały tam nowe zakłady pracy, infrastruktura, budynki reprezentacyjne, wille i kolonie robotnicze, nierzadko nawiązując do art deco. Pośród nich najbardziej wyróżnia się właśnie Stalowa Wola - miasto wzniesione wokół nowych zakładów metalurgiczno-mechanicznych.
Swoją nazwę zyskało w styczniu 1938 roku. Przyjmuje się, że pochodzi od słów ministra spraw wojskowych gen. Tadeusza Kasprzyckiego, który miał mówić o stalowej woli narodu polskiego do wkroczenia w nowoczesność. Produkcję Zakładów Południowych w 1939 roku oficjalnie inaugurował prezydent Ignacy Mościcki.
W starszej części miasta pełnej budynków z lat 30. do dziś nie brakuje zieleni i leśnych terenów.
Kolonie dyrektorskie, robotnicze, urzędnicze i majsterskie oddalono od zakładów pracy; przy projektowaniu zadbano, by mieszkania były odpowiednio doświetlone i otoczone przez naturę. Funkcjonalistyczne obiekty o skąpym detalu wykańczano z reguły cegłą klinkierową, klatki schodowe wykładano ceramiczną mozaiką. Detali nie szczędzono natomiast w eleganckich wnętrzach budynków reprezentacyjnych - Domu Gościnnego (dziś Hotelu Hutnik) czy Dyrekcji Naczelnej Huty Stalowa Wola.
Co warto zobaczyć w Stalowej Woli?
Odpowiedź na to pytanie jest oczywiście bardzo prosta: jak najwięcej. Wybraliśmy jednak pięć obiektów (lub ich grup), które pozwolą na kontakt z najciekawszymi naszym zdaniem architektonicznymi momentami Stalowej Woli. Na naszej liście znajdują się nie tylko obiekty przedwojenne, ale i te mieszczące się w nurcie modernizmu powojennego. Po drodze na pewno znajdzie się o wiele więcej ciekawych realizacji. Stalowa Wola jest bowiem miastem, którego trudno jest nie polubić, nawet spędziwszy tu zaledwie jeden dzień - a jej architektura jest tylko jednym z argumentów.
Miejsca warte odwiedzenia umieściliśmy w galerii. Wśród nich znalazł się m.in. gmach Dyrekcji Naczelnej Huty Stalowa Wola oraz dawny Dom Gościnny, w którego ogrodzie wciąż można odpocząć od upału w towarzystwie zieleni, niewielkiej fontanny i dobrej przedwojennej architektury.
Zobacz, jak wygląda modernistyczny basen w Nowej Dębie wybudowany w ramach COP:
Źródła: mmczarnecki.pl, Miasto Stalowa Wola
Listen to "Okna - Plastikowe czy drewniane? MUROWANE STARCIE" on Spreaker.
