i
Metamorfozy Warszawy, które miały miejsce w ciągu ostatnich dwóch dekad, wymykają się prostym kategoryzacjom. Jej rozwój po 1989 roku może być postrzegany w kategoriach żywiołowego, napędzanego przez kapitalizm wzrostu i idących z nim w parze mniej lub bardziej zaplanowanych przekształceń przestrzeni. Twórcy zbioru artykułów składających się na Chasing Warsaw – polscy socjologowie, antropolodzy, kulturoznawcy i architekci – kwestionują upraszczające tłumaczenie tych procesów wyłącznie mechanizmami transformacji rozumianymi jako ewolucja od miasta postsocjalistycznego do kapitalistycznej metropolii. Ich ambicją jest wskazanie, jak Warszawa i inne środkowoeuropejskie miasta urbanizują się zgodnie z własną drogą rozwoju i logiką uwarunkowanymi specyficzną historią i tożsamością. Przedstawiona w książce Warszawa jest miastem zmienianym zarówno przez gwałtowną, wspieraną przez wolny rynek, modernizację i westernizację, jak i nadal przez socjalistyczną historię. Współistnienie tych procesów daje specyficzny kolaż wyrażający się zarówno poprzez wyspowy i nieplanowany rozwój miasta, jak i tworzenie nowych miejskich kultur oraz form miejskiego życia stolicy. Zawarty w książce portret Warszawy wykracza poza schemat studium historycznego czy badania etnograficznego. Jest to bardziej próba opisu ukrytej logiki procesu lub zapis z szybko ewoluującego pogranicza przemian miasta. Chasing Warsaw jest jednak przede wszystkim publikacją naukową, skierowaną do międzynarodowego środowiska akademickiego. Książka jest wydana w języku angielskim. Otwierająca ją część teoretyczna sytuuje badania autorów w szerszej debacie o procesach polskiej urbanizacji. Mierzą się oni tu z luką w naszej wiedzy – wiedzy tworzonej w dużej mierze oparciu o zachodnie teorie rozwoju miast. Architektowi publikacja dostarcza wnikliwych obserwacji miejskiego życia, wychodzących poza materialny wymiar projektów czy planów. Pomaga w tym przyjęta perspektywa badań socjologicznych i antropologicznych. Artykuły dotyczą między innymi tematu grodzonych osiedli, będących zarówno wyrazem nowych aspiracji ich mieszkańców, jak i formą „enklaw porządku”. Nowym fenomenem są także topografie zamieszkania imigrantów. Niektórzy autorzy śledzą procesy gentryfikacji miejskiego aktywizmu przez pryzmat obecnej działalności modnych warszawskich kawiarni. Odchodzący porządek i zanikające przestrzenie pogranicza odzwierciedla opis Jarmarku Europa Rocha Sulimy. Realizacja w tym miejscu Stadionu Narodowego spowodowała, że znikło nie tylko targowisko, ale także specyficzna kultura miejskiej „gospodarki wykluczonych”. Chasing Warsaw to próba uchwycenia dynamicznego procesu urbanizacji. Siłą rzeczy stanowi ona migawkę z określonego momentu w historii stolicy. Niezaprzeczalny atut książki to jednak zasygnalizowanie, że nie jest to transformacja w stronę idealnej zachodniej metropolii, a raczej płynne tworzenie się nowej warstwy znaczeń, zachowań i przestrzeni związanych z ostatnimi dekadami radykalnych przemian stolicy. - Łukasz PancewiczChasing Warsaw. Socio-Material Dynamics of Urban Change since 1990, red. Monika Grubbauer, Joanna Kusiak, Campus 2012
