Architektura MuratorKrytykaCegła: materiał przyszłości?

Cegła: materiał przyszłości?

Architektura stoi dziś w obliczu wielu przewartościowań. Trzeba ograniczyć koszty rozumiane całościowo jako realizacja i eksploatacja budynków. Trzeba korzystać ze złóż, które się nie wyczerpią. Żaden ze znanych mi materiałów nie nadaje się do tego lepiej niż ceramika. Śląski architekt Marek Wawrzyniak, autor m.in. Rudego Domu, o nowych możliwościach tkwiących w jednym z najstarszych architektonicznych tworzyw.

Cegła: materiał przyszłości?
Siedziba pracowni Baumschlager Eberle Architekten – 2226, Lustenau, Austria, 2013; fot. archiwum pracowni

Cegła to materiał tak piękny, że czasami pada ofiarą własnego sukcesu. Pewnie połowa restauracji w Polsce ma przynajmniej jedną ceglaną ścianę. Niekiedy są to wyroby cegłopodobne, ale zdarzało mi się spotkać oryginalną cegłę rozbiórkową, przemurowaną jako okładzina... w budynkach z wielkiej płyty. Nic dziwnego, że wielu naszych klientów odrzuca ten materiał jako w ich odczuciu „ludyczny”, przeznaczony dla odbiorców o nieco tandetnym guście. Czym innym jest jednak udawanie, że ściana była z cegły, a czym innym wykorzystanie oryginalnego ceglanego sklepienia. Ilekroć w pracowni sięgamy po ten cudowny materiał, jesteśmy pełni pokory. Tak łatwo otrzeć się o banał. Ceramika to wciąż najpopularniejszy obok drewna materiał budowlany. Glina występuje w większości miejsc, w których osiedlali się ludzie. Pierwotnie do wypalania stosowano węgiel drzewny, a po rewolucji przemysłowej węgiel kamienny. Złoża gliny różnią się od siebie składem chemicznym. Kiedyś cegły miały kolor charakterystyczny dla danego obszaru. Dodatkowo w procesie wypalania część materiału znajdowała się bliżej, a część dalej od ognia. W rezultacie kolory tradycyjnie produkowanej ceramiki miały nieskończoną gamę odcieni: od wpadających w czerń fioletów do prawie białych żółcieni. W całym tym spektrum czuło się siłę ognia, który wypalił glinę.

Budynki z cegły nigdy się nie starzeją lub raczej, w miarę starzenia, stają się coraz piękniejsze, coraz ciekawsze kolorystycznie i fakturowo. Wprowadzenie nowych technologii produkcji, pogoń za źle pojmowaną doskonałością wyrobu oraz dodawanie sztucznych barwników, które zaczęły dominować nad naturalnym kolorem gliny, zabiły to, co w ceramice najpiękniejsze – niepowtarzalność każdego jednostkowego elementu, składającego się na wyjątkową całość. Obecnie większość producentów ma w swoich kolekcjach ceramikę stylizowaną „na starą”. Mimo coraz lepszej jakości tych wyrobów, efekt jest nie do końca zadowalający. Niedoskonałość próbuje się precyzyjnie kontrolować, co stanowi sprzeczność samą w sobie. Technologom trudno jest przyjąć, że istotą naturalności jest przypadek, błąd, a nawet porażka – niepożądany w przemyśle odrzut technologiczny. Czegokolwiek nie powiemy o kondycji cegły jako materiału wykończeniowego, jej estetycznym wyrazie i panujących w tym zakresie modach, w potocznej świadomości budynki z murami ceramicznymi są uważane za najzdrowsze. To prawda: samo wypalanie usuwa z materiału wodę technologiczną, dlatego wysychanie obiektów do poziomu wilgotności użytkowej jest najszybsze wśród wszystkich typów murów. Redukuje to możliwości rozwoju grzybów i pleśni w początkowym i na późniejszych etapach funkcjonowania budynku. Suchy mur to lepsza izolacyjność termiczna, a nowe technologie drążeń i spieniania ceramiki gwarantują bardzo dobre współczynniki przenikania ciepła. Ściana jest masywna, jednorodna, nieźle absorbuje i oddaje wilgoć oraz ciepło, a to umożliwia ograniczanie zużycia energii przeznaczanej na ogrzewanie i klimatyzację wnętrz.

Bartłomiej Nawrocki o wykorzystaniu ceramiki w architekturze [FILM] O swoich doświadczeniach z ceramiką, o jej właściwościach, zaletach i zastosowaniach opowiada Bartłomiej Nawrocki z pracowni jojko+nawrocki.
Płytki ceramiczne w roli głównej: trendy na 2023 rok Płytki ceramiczne od dawna przestały być tylko ozdobą łazienki czy kuchni. Architekci coraz śmielej wykorzystują je w innych przestrzeniach domu, zaczynając od salonu, a na sypialni kończąc. Prezentujemy najnowsze trendy w wykorzystaniu płytek ceramicznych we wnętrzach.
Tile of Spain 2020 – konkurs na najlepsze realizacje z wykorzystaniem hiszpańskiej ceramiki Hiszpańskie Stowarzyszenie Producentów Płytek Ceramicznych ASCER ogłosiło 19. edycję międzynarodowego konkursu na najlepsze realizacje, w których wykorzystano hiszpańską ceramikę. Pula nagród wynosi 34 000 euro!
Kafle 14 Kafle o nazwie 14 to najnowsze dzieło architekta Adama Ankiewicza. Pierwsze prototypy powstawały w formie kafli cementowych składających się z trzech sprasowanych ze sobą warstw o łącznej grubości 14 mm. Ostatecznie kafle są tworzone ze spieków kwarcowych o grubości 9 mm i charakteryzują się trójwarstwową strukturą.
Hala sportowa Uniwersytetu Francisca de Vitorii w Madrycie Budynek mieści nie tylko akademickie centrum sportowe, ale też przestrzenie do nauki. To zróżnicowanie funkcji znalazło odzwierciedlenie w podziale bryły na dwa bloki oraz wykorzystaniu odmiennych materiałów na elewacjach.
WC for Architects Litewski kolektyw Gyva Grafika stworzył serię nalepek na płytki ceramiczne pod nazwą WC for Architects. Dzięki nim każdy może poczuć się głównym obiektem zainteresowania. Wszystko za sprawą zdjęć wyglądających przez okna mieszkańców jednego z kowieńskich bloków, których autorzy sfotografowali, a następnie przenieśli na samoprzylepne grafiki. Naklejone na łazienkowe płytki, tworzą elewację standardowego budynku z wielkiej płyty. Na Litwie często możemy spotkać zaniedbane przestrzenie publiczne. Prywatne mieszkania są zwykle zadbane, ale klatki schodowe, place i podwórka nie. Postanowiliśmy więc niejako zrównoważyć to codzienne otoczenie Litwinów i wprowadzić wnętrze do środka. Wybraliśmy klasyczne elewacje miejskich bloków z okolicy, podobne do tych, w których sami dorastaliśmy – tłumaczą projektanci. Naklejki dostępne są w wymiarach 146 x 146 mm i 197 x 197 mm. Pojedyncza naklejka kosztuje 3 euro, ale można też kupić serie po 9, 18 i 48 sztuk. Zapłacimy za nie odpowiednio: 26, 36 lub 56 euro. Kolektyw Gyva Grafika tworzą ilustratorzy Tadas Šimkus, Žygimantas Amelynas i Arminas Raugevičius oraz architektka Karolina Šimkienė.