To miała być zielona idylla dla tysięcy robotników. 100 lat później legendarne wille giną w cieniu sportowych gigantów

Spis treści

1. Miasto-ogród miało zapewniać wszystko, co potrzebne do życia
2. To nie bogata przeszłość przynosi Mościcom rozpoznawalność
3. Zaczęło się od stadionu żużlowego. Ma już 70 lat
4. Stadion Sportowy Tarnów. Od sportów plażowych do piłkarskich rozgrywek
5. Arena Jaskółka. Nowoczesne centrum wydarzeń w Tarnowie

Miasto-ogród miało zapewniać wszystko, co potrzebne do życia

Mościce to przemysłowa część Tarnowa, zlokalizowana w jego zachodnim rejonie. Budowa dzielnicy rozpoczęła się pod koniec lat 20. XX wieku. Jej centrum stanowiła Państwowa Fabryka Związków Azotowych, a tereny pod inwestycję pozyskano z dawnych wsi Świerczków i Dąbrówka Infułacka. Układ urbanistyczny oparto na koncepcji miasta-ogrodu autorstwa Ebenzera Howarda – założeniem było, by zieleń ograniczała wpływ przemysłu chemicznego na otoczenie.

Czytaj także: Miasto-ogród wybudowali w 4 lata. Kiedyś przemysłowa utopia, dziś pizzeria w kasynie i zagadkowe rzeźby

Wraz z rozpoczęciem budowy Fabryki do Mościc zaczęli przyjeżdżać pracownicy – od wysoko wykwalifikowanej kadry inżynierskiej i dyrektorskiej po robotników fizycznych. Wiele osób sprowadzało się tu z rodzinami. Zakład miał zapewniać wszystko, co potrzebne do życia: zatrudnienie, mieszkanie, opiekę zdrowotną, edukację, a także możliwości spędzania wolnego czasu – w kasynie, kinie czy klubach sportowych.

Na obszarze liczącym około 200 hektarów wzniesiono 12 willi przeznaczonych dla kierownictwa i nadzoru technicznego oraz reprezentacyjny pałacyk – rezydencję dyrektora naczelnego. Urzędnicy i wykwalifikowani robotnicy zamieszkali w czteropiętrowych budynkach wielorodzinnych. Z kolei dla robotników, którzy przyjeżdżali z różnych stron kraju, przygotowano 14 drewnianych baraków.

W czasach świetności Fabryka zatrudniała 14 tysięcy ludzi.

To nie bogata przeszłość przynosi Mościcom rozpoznawalność

W Mościcach dostrzegalne są pewne działania mające na celu zachowanie lokalnej historii — w przestrzeni dzielnicy pojawiają się pojedyncze tablice informacyjne oraz mapy prezentujące jej dzieje. Mimo to wiele historycznych willi, które według mieszkańców zasługują na wpis do rejestru zabytków nieruchomych Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, nadal nie zostało w nim uwzględnionych.

Obecnie to nie bogata przeszłość sprawia, że Mościce są jedną z bardziej rozpoznawalnych części Tarnowa. Na pierwszy plan wysuwa się tu rozbudowany kompleks kulturalno-sportowy, który nadaje dzielnicy współczesny charakter i dynamikę.

Czytaj także: Jeden z najpiękniejszych domów w Polsce nadal jest na sprzedaż. Powstał w PRL-u, zachwycał się nim Springer, projektował wizjoner

W skład tego kompleksu wchodzą m.in. Centrum Sztuki Mościce, stadion żużlowy „Jaskółcze Gniazdo”, kryta pływalnia oraz letni basen odkryty. W przeszłości funkcjonowało tu również kryte lodowisko, przekształcone później w Halę Jaskółka. Obecnie jej miejsce zajmuje nowoczesna Arena Jaskółka Tarnów – obiekt przystosowany do organizacji wydarzeń sportowych i widowiskowych. Infrastruktura kompleksu obejmuje także stadion lekkoatletyczny, plac zabaw oraz strefę aktywności fizycznej.

Zaczęło się od stadionu żużlowego. Ma już 70 lat

Historia stadionu żużlowego w Mościcach sięga połowy XX wieku. Już w 1956 roku pojawił się pomysł utworzenia sekcji żużlowej przy Zakładach Azotowych. W tamtym czasie w Polsce następował dynamiczny rozwój motoryzacji, co sprzyjało popularyzacji sportów motorowych, w tym właśnie żużla. Kluczową postacią w realizacji tej idei był Marian Curyło, który potrafił przekonać władze zakładów do zainwestowania w nową dyscyplinę. Zabrał dyrektora do Rzeszowa na zawody żużlowe – widowisko zrobiło na nim tak duże wrażenie, że projekt zyskał zielone światło.

Czytaj także: Stadion Narodowy i długo, długo nic. Wokół miały być hale, muzea, wieżowce, a wciąż zieje pustka

Dziś, prawie 70 lat później, stadion w Mościcach przechodzi gruntowną modernizację. Prace remontowe rozpoczęły się pod koniec marca 2025 roku i obecnie dobiegają końca. Odnowienie obiektu było konieczne, by spełnić wymogi licencyjne i umożliwić start drużyny w rozgrywkach ligowych.

Stadion Sportowy Tarnów. Od sportów plażowych do piłkarskich rozgrywek

W ostatnich latach do stadionu żużlowego dołączyły kolejne obiekty sportowe. W ramach przygotowań do Igrzysk Europejskich 2023, w Tarnowie rozpoczęto budowę Stadionu Sportowego przy ul. Traugutta, w miejscu starego obiektu lekkoatletyczno-piłkarskiego. Na czas igrzysk stadion tymczasowo przekształcono w Centrum Sportów Plażowych, gdzie rozegrano mecze w piłce ręcznej i nożnej plażowej.

Dotąd zrealizowano pierwszy etap inwestycji – powstała główna trybuna i piaszczyste boisko. W planach jest budowa pełnowymiarowego boiska z hybrydową murawą, oświetleniem i systemem nawadniania, a także drugiej trybuny. Całość ma być gotowa najpóźniej na początku 2026 roku, choć realizacja ostatniego etapu wciąż stoi pod znakiem zapytania.

Arena Jaskółka. Nowoczesne centrum wydarzeń w Tarnowie

W sąsiedztwie obu obiektów znajduje się Arena Jaskółka - to wielofunkcyjna hala widowiskowo-sportowa w Tarnowie, otwarta 30 listopada 2019 roku. Może pomieścić ponad 4300 widzów na trybunach, a przy ustawieniu dodatkowych krzeseł nawet 5300 osób.

Obiekt służy zarówno sportowi, jak i kulturze – odbywają się tu mecze, koncerty, wydarzenia religijne i imprezy masowe. Hala wyposażona jest w nowoczesne telebimy, tablice wyników oraz strefę VIP. To drugi co do wielkości tego typu obiekt w Małopolsce, zarządzany przez Gminę Miasta Tarnowa.