Stadion Narodowy do przebudowy? Wokół niego miały powstać hale, muzea, wieżowce

Stadion Narodowy do przebudowy przez igrzyska?

Dla jednych Stadion Narodowy w Warszawie tak wrósł w krajobraz miasta, jakby był jego częścią od zawsze, inni wciąż widzą w nim budynek nowy. Tym ostatnim trudno się dziwić, gdyż obiekt ma dopiero 13 lat. Mimo to wkrótce może doczekać się przebudowy.

Jak informuje serwis sportowefakty.wp.pl, Ministerstwo Sportu i Turystyki analizuje możliwość radykalnej przebudowy, w ramach której na powiększonej płycie stadionu miałaby znaleźć się (poza boiskiem) bieżnia lekkoatletyczna. Dodatkowo w planach jest zwiększenie pojemności trybun z 58 tys. miejsc do ponad 80 tys. miejsc. Wymagałoby to jednak najpierw wyburzenia części istniejącego obiektu i bez wątpienia nie byłoby tanie. Wizja przebudowy związana jest m.in. ze staraniami Polski o organizację igrzysk olimpijskich w 2040 lub 2044 r. Na razie trwają dopiero analizy, nie ma zatem mowy o żadnych kwotach ani terminach.

Czy do przebudowy faktycznie dojdzie? Trudno zachować w tej kwestii optymizm, gdy prześledzi się historię inwestycji planowanych w tej części Warszawy. Niezrealizowanych projektów w okolicach Stadionu było już tyle, że można odnieść wrażenie, iż nad tą częścią stolicy ciąży jakaś klątwa. Spróbujmy przypomnieć najważniejsze z nich.

Prehistoria. Wieża Niepodległości, wystawa światowa, cyrk, hotel i park

Zaczęło się, można powiedzieć, jeszcze przed wojną. Na długo przed tym, zanim komukolwiek marzył się Stadion Narodowy czy choćby Stadion X-lecia, władze już miały wobec tej części stolicy wielkie plany. W latach 30. planowano, że w 1944 r. w Warszawie odbędzie się wystawa światowa, którą zamierzano zorganizować na Saskiej Kępie i w okolicach Portu Praskiego. Snuto wizje ogromnych terenów wystawowych w miejscu dzisiejszego stadionu, które odwiedzić miało nawet 6 mln gości z całej planety. Historia miała jednak inne plany.

Kawałek dalej, bo w miejscu dzisiejszego ronda Waszyngtona śnił się prezydentowi Starzyńskiemu kolejny symbol wielkiej Polski i wielkiej Warszawy: Wieża Niepodległości. 200-metrowy kolos z iglicą projektu Juliusza Nagórskiego, inspirowany futurystycznymi drapaczami chmur Nowego Jorku. W realizację takiej budowli w ówczesnych warunkach gospodarczych nikt chyba nie wierzył, ale i tak zaprezentowano ją na słynnej wystawie „Warszawa przyszłości”. Dwie dekady później, już w całkiem innej rzeczywistości, łudząco podobny wieżowiec faktycznie powstał, ale według innego projektu i całkiem gdzie indziej. Nazwano go Pałacem Kultury i Nauki.

W czasach PRL-u tę część Warszawy zmieniła na zawsze budowa Stadionu Dziesięciolecia. Co z rozległymi terenami dookoła? Wizje były różne. Projektant Stadionu, prof. Jerzy Hryniewiecki, widział tutaj „wspaniałe tereny rekreacyjne” oraz „miejsce wielkich ludowych imprez wypoczynkowych i sportów” (i można powiedzieć, że jego wizja w zasadzie doczekała się realizacji). Ale przez lata „Stolica” donosiła o najróżniejszych, ostatecznie niezrealizowanych pomysłach: wyobrażano sobie na błoniach stadionu m.in. cyrk oraz przedłużenie parku Skaryszewskiego. Najbliżej realizacji była budowa dużego hotelu turystycznego na 400 osób, który miał się znaleźć na północ od stadionu. Nie powstał w tej lokalizacji nigdy.

Ale zostawmy tak odległą przeszłość. Żeby znaleźć długą listę inwestycji bezskutecznie planowanych w pobliżu stadionu na prawym brzegu Wisły, wcale nie trzeba się cofać aż tak daleko. „Klątwa” działa nadal.

Hala widowiskowo-sportowa – pojawia się i znika

Wybudujemy przy Stadionie Narodowym halę widowiskowo-sportową na 22 tys. widzów – ogłosił rząd w połowie 2024 r. Takiej hali bardzo w Warszawie brakuje, bo dużych wydarzeń i koncertów zwyczajnie nie ma gdzie organizować. Od tamtej pory minął blisko rok, a inwestycja nadal stoi w miejscu. Jak donosi kb.pl, wciąż nie ogłoszono nawet konkursu architektonicznego na projekt hali, choć nie ma z czym zwlekać, bo konkurs ma być wielki, międzynarodowy i może potrwać nawet 11 miesięcy. Póki co jednak odpowiedzialne za inwestycję Ministerstwo Sportu i Turystyki wciąż nie zdołało jeszcze odzyskać praw do działki pod planowaną halę, którą w międzyczasie zdążył przejąć inny resort pod budowę muzeum.

Można powiedzieć: odgrzewane kotlety. Już w 2008 r. JEMS-i wraz z pracownią Dawos zaprezentowali koncepcję Narodowego Centrum Sportu w tej samej okolicy. Zwyciężyła ona w konkursie na zagospodarowanie okolic Stadionu, a w planach były także wieżowce do 160 m, hotel i centrum konferencyjne – wszystko skąpane w zieleni. Na wizualizacjach się jednak skończyło. Dwie dekady później hala widowiskowo-sportowa większa niż przyciasny już Torwar wciąż pozostaje w sferze planów.

• Zobacz także: Tak metro zmienia Warszawę na gorsze. Dzika deweloperka, patoparkowanie i rzeź autobusów

Muzeum Historii Naturalnej – marzenie z długą, siwą brodą

O własnym Muzeum Historii Naturalnej polscy naukowcy marzą od XIX wieku. Gmachu, w którym można by było prezentować nasze bogate zbiory przyrodnicze, nie doczekali się do dziś. W latach 30. Marian Spychalski zaprojektował dla MHN modernistyczną siedzibę, która jednak nigdy nie powstała. Przez cały PRL snuto plany nadal, wskazywano rozmaite potencjalne lokalizacje – też na próżno. Temat wrócił w 2016 r., kiedy to przedstawiciele Polskiej Akademii Nauk czynili starania o zaadaptowanie na muzeum obiektów Fortu Śliwickiego przy ul. Jagiellońskiej – starania te spełzły na niczym, bo placówki nikt nie chciał z własnej kieszeni budować ani utrzymywać. Kolejnym rządzącym zdaje się nie przeszkadzać, że Polska to jeden z nielicznych krajów europejskich, który Muzeum Historii Naturalnej w stolicy nie ma.

W 2023 r. – nagły przełom. Na krótko przed wyborami parlamentarnymi ówczesny minister kultury i dziedzictwa narodowego ogłasza, że powstanie Narodowe Muzeum Techniki i Przyrody. Lokalizacja: błonia Stadionu Narodowego. Resort kultury robi nawet pierwszy krok: przejmuje od Ministerstwa Sportu działkę, na której planowano od lat halę widowiskowo-sportową. Po zmianie władzy cały pomysł jednak z hukiem upada, a nowy rząd zaczyna czasochłonną procedurę zwracania działki resortowi sportu.

Co dalej z muzeum wyczekiwanym od ponad wieku? W 2024 r. pomysł budowy obok Stadionu powrócił pod nową nazwą Muzeum Techniki i Historii Naturalnej. Na razie inwestycja zatrzymała się jednak na etapie... internetowej ankiety, w której można było ocenić, czy takie muzeum jest w ogóle potrzebne. Zbiory przyrodnicze zbierające kurz w magazynach jeszcze sobie poczekają.

• Zobacz także: Czerń obok kontrowersyjnej bieli. Spóźniony teatr TR Warszawa ma wykonawcę

Wieżowce w Porcie Praskim – w planach, lecz wciąż odległe

Skoro rządzący nie radzą sobie z zabudowywaniem okolic Stadionu Narodowego, to może lepiej poradzi sobie inwestor komercyjny? W latach dwutysięcznych media zaczęły donosić o ambitnych planach zabudowy pustawych okolic Portu Praskiego. W 2011 r. spółka odpowiedzialna za inwestycję zapowiadała, że w 10 lat stworzy nową dzielnicę nad wodą według projektu JEMS Architekci i APA Wojciechowski. Planowano 190 tys. m² powierzchni biurowej (w tym wieżowce nieopodal metra), mieszkania o łącznej powierzchni 180 tys. m², przestrzeń konferencyjno-wystawienniczą, a może i jeszcze więcej. 14 lat później Port Praski wciąż jest w budowie i wcale nie zanosi się na to, by inwestycja miała rychło zmierzać do końca.

O skomplikowanych losach tej inwestycji można by było napisać całą książkę, poprzestańmy więc na wielkich nieobecnych: wspomnianych wieżowcach. Według zmieniających się przez lata wizji miały to być 3-4 budynki zlokalizowane w pobliżu dzisiejszej stacji metra Stadion Narodowy. Przykładowo w 2012 r. przewidywano 4 wieże do 160 m wysokości. Wizje te miasto uwzględniło w projekcie planu zagospodarowania, którego jednak nigdy nie uchwalono. Lata płynęły, zabudowania Portu Praskiego powstawały stopniowo w tempie – powiedzieć można – spacerowym, wieżowców wciąż nie było. Nie powstały nadal. Co więcej, w 2023 r. niespodziewanie okazało się, że w ważnym miejskim dokumencie planistycznym przewidziano po prawej stronie Wisły zabudowę nie wyższą niż 120 m. Jednak już w 2025 r. w projekcie planu ogólnego zapisano wieżowce do 140 m (pisaliśmy o tym w artykule o Porcie Praskim). Na czym stanie ostatecznie i czy te budynki w ogóle kiedyś powstaną? Nie wiadomo.

• Sprawdź też: Port Praski flirtujący z sąsiadką Wisłą. Warszawa będzie lepsza niż Kopenhaga?

Trzecia linia metra czeka w blokach startowych

Na koniec warto wspomnieć o jeszcze jednej inwestycji planowanej w okolicach Stadionu, czyli o 3. linii metra, która do 2032 r. ma połączyć Stadion Narodowy z Gocławiem. Według eksperckich prognoz będzie to jednak linia o najmniejszej liczbie pasażerów w całej planowanej sieci metra. W 2050 r., a więc już po planowanym wydłużeniu linii na Mokotów, z M3 w godzinach szczytu ma korzystać do 6 tys. podróżnych na godzinę na kierunek. Dla porównania na liniach M1 i M2 jest to nawet 15 tys. pasażerów na godzinę. Na stacji metra Stadion Narodowy od 2015 r. czeka nieużywany, w pełni wykończony dodatkowy peron, z którego w przyszłości mają korzystać pociągi M3. Czy w 2032 r. w końcu skorzystają? Na razie linia wciąż jest w projektowaniu, a na budowę nie ma jeszcze w miejskim budżecie pieniędzy, choć oficjalnie ma wystartować w 2028 r.

• Przejdź do galerii: Port Praski - widok z drona, wrzesień 2024