| Nazwa obiektu | Utopia – Biblioteka i Akademia Sztuk Performatywnych |
| Adres obiektu | Aalst, Belgia |
| Autorzy | KAAN Architecten, architekci Kees Kaan, Vincent Panhuysen, Dikkie Scipio |
| Zespół projektowy | Bas Barendse, Tjerk de Boer, Sebastiaan Buitenhuis, Sebastian van Damme, Paolo Faleschini, Raluca Firicel, Narine Gyulkhasyan, Joost Harteveld, Walter Hoogerwerf, Martina Margini, Giuseppe Mazzaglia, Kevin Park, Giulia Rapizza |
| Konstrukcja | UTIL Struktuurstudies, Schaarbeek (Belgia) |
| Instalacje | Studiebureau R. Boydens NV, Brugge Sint-Michiels (Belgia) |
| Generalny wykonawca | Groep Van Roey NV, Rijkevorsel (Belgia) |
| Inwestor | Autonoom Gemeentebedrijf Stadsontwikkeling Aalst (AGSA) |
| Powierzchnia użytkowa | 8309.0 m² |
| Data realizacji (początek) | 2016 |
| Data realizacji (koniec) | 2018 |
Projekt budynku wyłoniono w otwartym konkursie zorganizowanym w 2015 roku przez władze tego belgijskiego miasta. Niespełna 80-tysięczne Aalst, położone w północno-zachodniej części kraju, między Brukselą a Gandawą, znane jest głównie jako ośrodek przemysłu włókienniczego, ale słynie też jako miejsce urodzin Dirka Martensa (1446–1534), pierwszego drukarza w Południowych Niderlandach, który opublikował m.in. dzienniki Krzysztofa Kolumba, a także pierwsze wydanie „Utopii” Tomasza Morusa (1516). To właśnie do tego ostatniego dzieła odnieśli się architekci w swoim projekcie. Nowy budynek został wkomponowany w tkankę miejską, aby uwydatnić charakterystyczne nieregularne ulice i intymne przestrzenie w centrum, a także wchodzić z nimi w interakcje – tłumaczą autorzy. Dzięki nieregularnej bryle, którą wbudowano w zabytkowy budynek z drugiej połowy XIX wieku, wokół powstały trzy nowe place: wzdłuż Esplanadestraat, Graanmarkt i Peperstraat.
Cały zespół, oddany do użytku w maju 2018 roku pod nazwą Utopia – Biblioteka i Akademia Sztuk Performatywnych w Aalst, dysponuje powierzchnią 8000 m2. Główne wejście prowadzi do obszernego atrium czytelni, zaaranżowanego między historycznym obiektem i nową częścią. W tej wysokiej na trzy kondygnacje przestrzeni komunikacyjnej regały z książkami ustawiono w taki sposób, że zdają się pełnić funkcję nośną, podtrzymując stropy kolejnych pięter. Usytuowany centralnie świetlik przykryto stalową siatką, rozpraszającą silne promienie słoneczne, a jednocześnie osłaniającą wszystkie urządzenia i systemy techniczne. Akademia Sztuk Performatywnych mieści się z kolei na dwóch pierwszych piętrach, otaczających atrium. Sala baletowa, sale prób i pomieszczenia dydaktyczne mają okna na całą wysokość pomieszczeń, zapewniając spektakularne widoki na miasto, a zarazem wgląd z ulicy do wnętrza szkoły. Ten sam język wyrazu architekci zastosowali w zabytkowym budynku, usuwając szprosy okienne i znacznie obniżając zewnętrzne parapety.
Duże wyzwanie stanowiło zapewnienie odpowiedniej akustyki we wnętrzach. Aby lekcje muzyki nie zakłócały pracy przebywającym w czytelni, zastosowano podwieszane podłogi betonowe, dźwiękochłonne drzwi oraz okna z podwójnymi szybami. Budynek uzyskał certyfikat BREEAM na poziomie Excellent. Podczas realizacji wykorzystywano jedynie lokalne materiały i maszyny o niskim zużyciu energii. Gmach wyposażono ponadto w panele słoneczne, systemy pozyskiwania ciepła ze źródeł geotermalnych i wody z opadów atmosferycznych.
