Dom Biały stanął na „krakowskim Beverly Hills”. Inspiracją dla miejskiej wilii były 2 obrazy znanego artysty

Spis treści

1. Budynek w stylu daczy rozebrano, a materiały użyto ponownie
2. Elewacje wykonano z białego cementu wzmocnionego włóknem szklanym
3. W Domu Białym zrezygnowano z typowych elementów wykończeniowych
4. Dom Biały wpisuje się w nurt "cichego luksusu"
5. Metryczka Domu Białego

Budynek w stylu daczy rozebrano, a materiały użyto ponownie

Wola Justowska uchodzi za najbardziej prestiżową dzielnicę mieszkaniową Krakowa. Ze względu na charakter zabudowy i profil mieszkańców, bywa określana mianem „krakowskiego Beverly Hills”. Jej atutem jest połączenie kameralnego otoczenia z bliskością centrum miasta. O atrakcyjności tej lokalizacji decyduje też bezpośrednie sąsiedztwo terenów zielonych, takich jak Las Wolski (największy park leśny w Krakowie), ogród zoologiczny i Kopiec Piłsudskiego.

Czytaj także: Nieśmiała willa chowa się pośród drzew. W środku luksus i meble na zamówienie

To tu – przy ul. Leona Chwistka, o willowym charakterze – powstał Dom Biały. Wcześniej znajdował się tu budynek w stylu daczy z końca lat 80. XX wieku. Obiekt został rozebrany, a część materiałów z rozbiórki wykorzystano w nowej inwestycji. Projekt tamtego domu – podobnie jak dwóch sąsiednich – był autorstwa nieżyjącego już architekta Zbigniewa Włodeckiego. Jednym z tych budynków jest modernistyczna willa z 1972 roku, zlokalizowana tuż za północną granicą działki.

Dom Biały zaprojektowała dwójka architektów: Marek Szpinda i Piotr Uherek.

Elewacje wykonano z białego cementu wzmocnionego włóknem szklanym

Głównym celem projektowym było stworzenie budynku o wyrazistej, nowoczesnej formie, który (bez bezpośredniego nawiązywania do sąsiedniej zabudowy) harmonijnie wpisze się w otoczenie. Szczególną uwagę zwrócono na kontekst modernistycznej willi Zbigniewa Włodeckiego, znajdującej się tuż obok.

Czytaj także: To potężne muzeum powstało dla jednego obrazu - długiego na 120 metrów. Budowano je ponad dwie dekady

Inspiracją dla zespołu projektowego była również twórczość Leona Chwistka – zwłaszcza obrazy „Miasto I” i „Miasto II”. Połączenie estetyki modernizmu z geometrycznym porządkiem miało nadać budynkowi nie tylko współczesny charakter, ale również symboliczny wymiar. Od początku prac poszukiwano formy odpowiadającej typologii miejskiej willi. Celem architektów nie było jednak osiągnięcie kompromisu z otoczeniem. Jak sami przyznają:

Budynek z płaskim dachem, wciśnięty w niewielką działkę i otoczony zielenią miał przykuwać uwagę, być wyraźnie zauważalny i skłaniać do refleksji. Konkurując z otaczającą architekturą, wręcz ją ignorując, miał jedynie okazywać szacunek dla modernistycznej willi architekta Włodeckiego.

Nowy obiekt, o powierzchni użytkowej 490 m², został zaprojektowany na planie zbliżonym do kwadratu – niemal dokładnie w obrębie fundamentów dawnego domu. Bryła budynku to zwarty, biały sześcian, w którym środkiem wyrazu są przede wszystkim proporcje, faktura i światłocień. Podstawowym materiałem budowlanym był beton. Elewacje wykonano z płyt GRC (Glassfibre Reinforced Concrete) z białego cementu, wzmocnionego włóknem szklanym. Trójwymiarowe panele pokrywają obiekt od cokołu po dach, nadając mu spójną, nowoczesną formę i wyraźnie odróżniając go od sąsiednich budynków.

W Domu Białym zrezygnowano z typowych elementów wykończeniowych

Forma budynku kształtowana była w procesie redukcji – „odejmowania” kolejnych warstw sześcianu. Temu zabiegowi zawdzięczamy cogniętą, górna kondygnacja, wklęsłe formy piętra przypominające łupiny soczewek, zagłębione tarasy parteru i precyzyjnie ukształtowane otwory okienne i detale fasady. Elewację tworzą trójwymiarowe płyty z betonu GRC, zaprojektowane tak, by stworzyć jednolitą całość. W projekcie świadomie zrezygnowano z typowych elementów wykończeniowych. Nie zastosowano gzymsów, okapów, parapetów ani obróbek blacharskich. Jedynymi materiałami uzupełniającymi są szkło w oknach oraz transparentna balustrada na piętrze.

Duży nacisk położono na jakość detalu. Starannie zaprojektowano styki elementów elewacyjnych, ich połączenia ze stolarką okienną i drzwiową, a także rytmiczne przebięcia, wyoblenia, attyki i posadzki. Motywy te kontynuowane są poza bryłą – m.in. w formie ogrodzenia ze smukłych słupków i betonowej okładziny furtki oraz bramy. Dzięki precyzyjnemu wykonaniu i oszczędnej formie budynek zyskuje charakter minimalistyczny, ale zarazem wyrafinowany. Część efektów wizualnych staje się zauważalna dopiero przy bliższym kontakcie, co pogłębia odbiór obiektu.

Zróżnicowanie faktury, wysunięte zadaszenia i wsporniki nadają bryle dynamiki, jednocześnie ograniczając refleksy świetlne – z korzyścią dla lokalnej fauny. Dom wyraźnie otwiera się w stronę ogrodu, pozostając bardziej zamknięty od strony ulicy, co nadaje całości teatralnego charakteru.

Dom Biały wpisuje się w nurt "cichego luksusu"

Pojęcie luksusu przeszło istotną transformację. Dawniej utożsamiane z ostentacyjnym bogactwem, złotem czy marmurem, z czasem musiało ewoluować, by zachować swój unikalny charakter. Dziś nadmiar formy niesie ryzyko przesady, a nawet kiczu. Coraz większą wartością staje się natomiast historia – związana z lokalizacją, zabytkową tkanką czy samą działką. Liczy się unikalność miejsca oraz konkretne inspiracje, które nadają realizacji niepowtarzalny charakter. Architekci odpowiedzialni za projekt Domu Białego zdają się doskonale rozumieć tę zmianę perspektywy.

Czytaj także: Apartamenty Gutenberga. Jak projektować, żeby sprzedać m2 za 100 tys. zł? Ekskluzywny "pakiet startowy" to od dawna za mało

Nie należą oni do wyjątku. Innym przykładem realizacji, która powstanie w duchu "współczesnego luksusu" są Apartamenty Gutenberga. Wykorzystując miedź, drewno i kamień, architekci postawili na estetykę "cichego luksusu", odrzucając ostentacyjne rozwiązania na rzecz prostoty i funkcjonalności. Czytelne decyzje projektowe, takie jak wysokie, trzymetrowe sufity i przeszklone lobby obejmujące dwie kondygnacje, podkreślają wyrafinowany charakter inwestycji. Dodatkowo, kilkunastopiętrowy budynek harmonijnie wpisze się w panoramę miasta, stanowiąc naturalne połączenie między wyższą zabudową biznesowego centrum a niższą zabudową okolicznych kwartałów. 

Tak o materiałach użytych w Apartamentach Gutenberga mówi Maciej Rydz:

Materiały, których używamy, są nie tylko szlachetne, ale też pełne znaczenia. Fasady wykończono ceramicznymi płytkami z perłowym szkliwem, które delikatnie odbijają światło, tworząc migotliwą, niemal wodną fakturę. Zestawiono je z chropowatymi, ziemistymi powierzchniami – to bezpośrednie nawiązanie do surowej estetyki dawnej drukarni. Staramy się również wykorzystywać materiały z recyklingu – pozyskane z pierwotnej struktury hali.

Metryczka Domu Białego

__________________________________

Autorzy projektu: arch. Marek Szpinda, arch. Piotr Uherek

Współpraca autorska: arch. Gabriela Doroż

Powierzchnia użytkowa: 490 m kw.

Kubatura: 2 660 m kw.

Realizacja: 2024 r.

Wykonawca fasady w technologii GRC: KROE Sp. z o.o.