Dom Sky Garden w Warszawie

Nazwa obiektu	Dom Sky Garden
Adres obiektu	Warszawa
Autorzy	menthol architects, architekci Liliana Krzycka, Rafał Pieszko, Adam Baczewski
Konstrukcja	Andrzej Klaczyński
Generalny wykonawca	ZRB Sp. z o.o. Konrad Czekalski
Inwestor	prywatny
Powierzchnia terenu	1076.0 m²
Powierzchnia zabudowy	163.0 m²
Powierzchnia całkowita	298.0 m²
Kubatura	594.0 m³
Projekt	2014
Data realizacji (koniec)	2017
Koszt inwestycji	nie podano

Pasywny dom Sky Garden w Warszawie to kolejny po poznańskim Sun Garden („A-m” 07/2017) budynek jednorodzinny autorstwa młodej pracowni menthol architects. W przeciwieństwie jednak do swojego poprzednika, nie jest obiektem powstałym na indywidualne zlecenie, a projektem typowym. Wrocławscy architekci wygrali bowiem konkurs na Energooszczędny Dom Dostępny zorganizowany w 2013 roku przez miesięcznik „Murator”. Pasywny budynek o prostej bryle, ekologicznych materiałach i interesującym rozwiązaniu ogrodu zimowego, który zaprojektowano na samej górze, w skośnej płaszczyźnie dachu, ma być alternatywą dla tzw. katalogowców, nielubianych przez środowisko architektów za wybujałe bryły i sztampowe rzuty, ale popularnych wśród większości inwestorów ze względu na powszechność i koszty projektu. Pomysł okazał się trafiony – dom Sun Garden został zauważony przez jego przyszłych mieszkańców właśnie dzięki wygranej w konkursie i publikacji wyników w mediach. Szukali oni domu energooszczędnego, a zarazem łatwego w realizacji. Projekt menthol architekcts spełniał te wymagania – jest to dom o zwartym, kwadratowym rzucie z logicznie i klarownie rozplanowaną funkcją. Na parterze znajduje się strefa wejściowa, salon, kuchnia oraz gabinet, a na piętrze – sypialnie.

Obiekt dodatkowo świetnie wpasował się w należącą do inwestorów działkę, zorientowaną w kierunku północ-południe. Budynek w swej formie i układzie został zrealizowany bez większych modyfikacji, dodano jednak połączony z bryłą garaż, nieznacznie zmieniając strefę wejściową. Zrezygnowano także z wydzielenia gabinetu od salonu. Zmiany pojawiły się również w warstwie technicznej – w projekcie konkursowym projektanci proponowali konstrukcję szkieletową opartą o dwuteowe belki drewniane. Tu została ona wymieniona na bardziej standardową konstrukcję murowaną z pustaków ceramicznych. Ze względu na koszty, zoptymalizowano też sposób otwierania przeszklonego dachu, który pierwotnie miał byś rozsuwany, a finalnie został wyposażony w dwie otwieralne kwatery. Proces realizacji domu energooszczędnego i pasywnego nie jest nadal w Polsce prostym przedsięwzięciem – montaż stolarki bez mostków cieplnych w warstwie ocieplenia czy wykonanie szczelnego dachu zielonego niestety wciąż nie należy do standardu wykonawczego, a system działania instalacji wentylacji i ogrzewania wymaga odmiennej logiki funkcjonowania domu. O tym, że taki obiekt to wyzwanie, inwestorzy przekonali się również w kontekście realizacji ogrodu zimowego, nad którego prawidłowym funkcjonowaniem cały czas pracują jeszcze z projektantami. Popularyzacja budownictwa pasywnego, także typowego, jest jednak koniecznością, a wartość dodana w postaci ciekawego, wertykalnego rozwiązania funkcji z ogrodem na dachu powinna przekonać również pasjonatów autorskiej architektury. Winny Maas, współwłaściciel kultowego holenderskiego biura MVRDV, w swojej ostatniej książce Copy Paste jawnie piętnuje kult oryginalności w architekturze, nazywając go po prostu głupim i wstrzymującym innowację, która wymaga udoskonalania wcześniej wypracowanych rozwiązań. Dom menthol architects, nota bene pracowni, która znalazła się w finale organizowanego przez „A-m” konkursu Innowacje w Architekturze, idzie właśnie w tym kierunku – wprowadzenia innowacji do koncepcji już istniejących i proponowania nienachalnych gestów projektowych. Wbrew pozorom właśnie takie działania mają szansę na wdrożenie do budownictwa jednorodzinnego innowacji, która będzie mieć znaczenie – przybliżenia kalkulującym wydatki, niezbyt zamożnym Polakom architektury zrównoważonej, ekologicznej, a równocześnie współczesnej.

Założenia autorskie

Sky Garden to dom pasywny, który do ogrzewania i wentylacji potrzebuje bardzo mało energii w porównaniu do typowego budynku jednorodzinnego. Obiekt korzysta z energii słońca i ziemi do ogrzewania i produkcji ciepłej wody, inteligentnie dostosowuje się do klimatu zewnętrznego, wykorzystując naturalną wentylację dzięki specjalnie zaprojektowanej przestrzeni centralnego holu z możliwością wentylacji poprzez efekt ciągu komina. Wkomponowany w bryłę budynku ogród zimowy, przylegając do ściany północnej i stropu, zapewnia swoistą symbiozę domu i ogrodu pod względem energetycznym: w zimie pozyskuje i magazynuje ciepło, w lecie natomiast nie dopuszcza do przegrzania wnętrz. Przyjęte rozwiązanie ma na celu zachęcić użytkowników do korzystania z ogrodu. Im więcej pracy mieszkańcy włożą w jego pielęgnację, tym większe będą nie tylko ewentualne plony, ale też oszczędności w zużyciu energii na ogrzewanie. Ogród może pełnić również funkcję „zielonego” salonu, pokoju do pracy lub atelier, pokoju gier i zabaw dzieci czy stać się kącikiem medytacji wśród obecnej przez cały rok zieleni. Zaproponowany na elewacjach system przesuwnych paneli ma nie tylko zapewniać prywatność, ale też pełnić ważną rolę regulacji bilansu energetycznego. Latem panele stanowią ochronę przed przegrzaniem, a dodatkowo zabezpieczają przed wiatrem oraz regulują natężenie wentylacji przy otwartych oknach. Projekt zdobył Grand Prix w konkursie miesięcznika „Murator” na Energooszczędny Dom Dostępny Roku 2013. Na początku 2014 roku zgłosili się do nas inwestorzy, którzy postanowili taki dom wybudować dla siebie. Koncepcja przeszła kilka modyfikacji. Zmianie z drewnianej na murowaną uległa konstrukcja obiektu, nieco inna jest też forma zewnętrzna strefy wejściowej oraz układ wnętrza, które zostały dopasowane do warunków lokalizacji oraz potrzeb przyszłych użytkowników.

Liliana Krzycka, Rafał Pieszko