100-letni magazyn portowy zmienił się w muzeum migracji. Przecina je lśniące tornado, wewnątrz - sztuka i osobiste historie migrantów

Spis treści

1. Stary magazyn oczyszczono metodą piaskowania 
2. Każdy panel Tornada polerowano ponad 100 godzin
3. Osobiste przedmioty, mur berliński i 116 portretów z plasteliny

Stary magazyn oczyszczono metodą piaskowania 

Muzeum Fenix mieści się w ponad 100-letnim budynku, którego odnowa przywróciła wygląd z lat 50., zgodny z oryginalną architekturą z 1923 roku. Magazyn o powierzchni 16 000 m² został przekształcony przez MAD Architects przy współpracy z biurem Bureau Polderman, odpowiedzialnym za nadzór konserwatorski. 

Czytaj także: Zmyślone kostiumy i zmyślna renowacja. Nietypowa metamorfoza kamienic u styku ul. Włókienniczej i Wschodniej w Łodzi

Renowacja 172-metrowej fasady rozpoczęła się w 2018 roku i trwała półtora roku. Część detali pochodziła z pierwotnego projektu, inne z okresu powojennej odbudowy z lat 1948–1950. Przez dekady obiekt był przebudowywany i zmieniał funkcję, co wpłynęło na niespójność elewacji. Wszystkie elementy fasady zostały odnowione, zrekonstruowane lub przebudowane. Charakterystyczne okna przywrócono do pierwotnego wyglądu, a 2 200 m² południowej elewacji oczyszczono metodą piaskowania i ponownie otynkowano. Przesuwane drzwi na poziomie ulicy zrekonstruowano według powojennego wzoru i pomalowano na oryginalny zielony kolor.

Każdy panel Tornada polerowano ponad 100 godzin

Nowym, charakterystycznym elementem budynku jest Tornado – spiralna klatka schodowa w formie podwójnej helisy, która zaczyna się na parterze i prowadzi na dachowy taras widokowy. Konstrukcja wznosi się na wysokość 30 metrów i oferuje panoramiczny widok na Rotterdam oraz rzekę Mozę z poziomu 24 metrów.

Tornado wykonano z 297 paneli z polerowanej stali nierdzewnej o łącznej powierzchni 4 000 m². Każdy panel był polerowany przez ponad 100 godzin. "Dach" wieńczący konstrukcję klatki schodowej ma 17,1 metra długości, 11,6 metra szerokości i 3,1 metra wysokości. Został wykonany w Groningen, przetransportowany do Rotterdamu drogą wodną, a następnie złożony i zamontowany na miejscu. Bezpośrednio pod zadaszeniem znajduje się klatka schodowa o długości 550 metrów. Do budowy 336 stopni i użyto 12 500 unikalnych drewnianych desek. Na dach można dostać się również windą umieszczoną w centralnym szybie.

Wnętrze budynku mieści przestronne galerie rozmieszczone na dwóch poziomach. Na parterze znajdują się przestrzenie wystawowe i programowe, natomiast górne piętro poświęcone jest kolekcji Fenix. Główne wejścia prowadzą od strony północnej – od rzeki – oraz od strony południowej. Zaraz po wejściu uwagę przyciąga podstawa Tornada, której skręcona forma jest naturalnie oświetlona przez szklany dach atrium, rozjaśniający przestrzeń holu. W atrium mieści się recepcja, sklep muzealny oraz kawiarnia.

"Plein" to wielofunkcyjna przestrzeń o powierzchni 2 275 m², przeznaczona na wydarzenia i występy. Znajduje się na parterze po wschodniej stronie budynku. Dzięki drzwiom otwieranym z trzech stron może przekształcać się w ogólnodostępną, zadaszoną przestrzeń publiczną. Program Plein współtworzony jest z lokalnymi społecznościami Rotterdamu.

Czytaj także: Największy plac miejski pod dachem, czyli co możesz zrobić na parterze Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie

W całym budynku rozmieszczono punkty, w których można spróbować kuchni z różnych stron świata. Oferowane są m.in. dania przygotowane przez szefa kuchni z gwiazdką Michelin – Maksuta Aşkara w O Anatolian Café and Bakery, lody Granucci Gelato, a także kawa i przekąski w kiosku na Plein.

Osobiste przedmioty, mur berliński i 116 portretów z plasteliny

Wystawa otwierająca zatytułowana „Wszystkie kierunki” to przegląd ponad 150 dzieł sztuki i obiektów z kolekcji Fenix, uzupełniony o wypożyczenia z innych instytucji. Kolekcja powstawała przez ostatnie pięć lat i nadal będzie się rozwijać. Ekspozycja zajmuje całe pierwsze piętro muzeum i prezentuje prace artystów z różnych stron świata – zarówno uznanych, jak i debiutujących – obejmujące sztukę współczesną oraz historyczną.

Wśród eksponatów znalazły się także obiekty o szczególnym znaczeniu historycznym, związane z tematyką migracji: namiot UNHCR wykorzystywany w obozach dla uchodźców, fragment zachodniej części muru berlińskiego oraz paszport Nansena z 1923 roku, wydawany osobom pozbawionym obywatelstwa po I wojnie światowej. Wystawa zawiera również elementy osobiste – mieszkańcy Holandii zostali zaproszeni do podzielenia się przedmiotami, które opowiadają ich własne historie migracji, tożsamości i drogi do nowego domu.

Jednym z prezentowanych dzieł jest praca Efrat Zehavi, która obejmuje 116 portretów z plasteliny, przedstawiających mieszkańców Rotterdamu. Każdy z portretów został uformowany w trakcie indywidualnych sesji w przestrzeni publicznej – w parkach, bibliotekach i na ulicach. Podczas każdej z sesji Zehavi wsłuchiwała się w historie modeli, oddając w ten sposób hołd osobom, które tworzą kulturową różnorodność i wyjątkowość współczesnego Rotterdamu. Wybór plasteliny jako medium artystycznego odzwierciedla zmienność tożsamości i opowieści mieszkańców miasta – ich narracje są nieustannie kształtowane przez doświadczenia, relacje z innymi ludźmi oraz przez zmieniający się krajobraz miejski.

Efrat Zehavi urodziła się w Izraelu. Studiowała w Akademii Sztuk Pięknych Bezalel w Jerozolimie, a w 2001 roku przeprowadziła się do Rotterdamu, by kontynuować edukację w Piet Zwart Institute. Od tamtej pory mieszka w Rotterdamie, gdzie współtworzyła i redagowała Dichtkunstkrant – coroczną gazetę poświęconą poezji i sztuce (2012–2016). W swojej twórczości artystycznej nieustannie splata osobiste doświadczenia życia w Rotterdamie z działalnością artystyczną.