Drewno w salach koncertowych: przegląd realizacji

Opera Królewska w Londynie: tradycja i nowoczesność

Niedawna renowacja Opery Królewskiej w Londynie przeprowadzona została pod hasłem „Open Up” („Otwórz się”). Jej zadaniem była nie tylko szeroko pojęta modernizacja historycznego obiektu, ale też zrównoważenie tradycji nowoczesnością. Najważniejsze zmiany obejmowały m.in. instalację nowych wejść, nowy wystrój Linbury Theatre, powiększenie foyer i tarasów, budowę nowej kawiarni, barów, restauracji i sklepów. Przy wejściu uwagę zwraca kamienna podłoga inkrustowana subtelnymi elementami z drewna. W foyer Linbury Theatre klimat wnętrz staje się bardziej intymny, co podkreślają warstwowo ułożone forniry, eleganckie drewniane uchwyty na drzwi i parkiet z litego drewna. Linbury Theatre jest w całości wyłożony czarnym orzechem amerykańskim, na wzór audytorium opery z 1858 roku, wykończonej drewnem wiśni. Oświetlenie, izolacja akustyczna i sprzęt dźwiękowy zostały wbudowane w drewno. Renowacja Royal Opera House została nagrodzona w ubiegłorocznym konkursie Wood Awards na najlepsze realizacje z drewna.

Sala koncertowa Królewskiej Akademii Muzycznej w Londynie

W budynku Królewskiej Akademii Muzycznej powstały ostatnio dwie zupełnie nowe przestrzenie muzyczne. Sercem obiektu stała się sala koncertowa Susie Sainsbury Theatre na 309 miejsc siedzących, wyłożona okleiną z amerykańskiej wiśni. W inspirowanym formą instrumentów strunowych pomieszczeniu wprowadzono dodatkowe udoskonalenia akustyczne, aby osiągnąć jeszcze wyższą jakość dźwięku. Adaptacja uwzględniła każdy detal, by dźwięk mógł płynnie rozchodzić się we wszystkich kierunkach. Architekci wykorzystali drewno do przekrycia wszystkich powierzchni, a różnorodność akustyczna została osiągnięta dzięki zastosowaniu okładziny w formie  „półek bibliotecznych’.  To kolejny projekt z użyciem amerykańskich gatunków drewna nagrodzony w konkursie Wood Awards (edycja 2018).

Kazachska Filharmonia Narodowa w Astanie: miejski plac pod dachem

Astana funkcję stolicy Kazachstanu pełni zaledwie 20 lat i nieustannie się rozbudowuje. Jednym z ważniejszych projektów transformacji miasta była realizacja nowej sali koncertowej. Projekt autorstwa włoskiej pary architektów, Manfrediego i Luki Nicolettich, został wybrany w międzynarodowym konkursie. To jedna z największych sal koncertowych na świecie: ma 3500 miejsc siedzących na widowni w planie typu vineyard (winnica). We wnętrzu audytorium zainstalowano podwieszany sufit pokryty panelami z wiśni amerykańskiej. Taką samą okładziną pokryto także jedną ze ścian. Sterowany komputerowo system paneli akustycznych zapewnia kontrolę pochłaniania dźwięków, a zainstalowany nad miejscem dla orkiestry podwójny sufit, tzw. czarna dziura, tworzy dodatkową przestrzeń wygłuszającą dźwięk. W budynku mieszczą się ponadto dwie mniejsze sale muzyczne, kino i sale konferencyjne, restauracje, bary i lobby o powierzchni 3000 m². Jedną z głównych koncepcji projektu było stworzenie ogromnego wewnętrznego placu publicznego w skali miejskiej, który mógłby przyjmować mieszkańców Astany przez cały rok. W całości wykończono go amerykańską czarną wiśnią. Imponująca widownia jest zawieszona na środkowej osi budynku, a jej ogólny kształt przypomina dombrę – kazachski narodowy instrument strunowy.

Czytaj też: Najwyższe budynki z drewna: 5 najwyższych budynków drewnianych na świecie |

Auditorium Parco della Musica w Rzymie

Rzym długo marzył o budowie sceny muzycznej o międzynarodowej renomie – udało się to dopiero w 2002 roku. Rozpoczęte w 1997 roku prace przesuwały się, także z powodu wykopalisk archeologicznych. Fundamenty rzymskiej willi, które były dla budowniczych zaskakującym odkryciem, zostały włączone do projektu architekta Renzo Piano i są widoczne w podziemnym foyer, które zapewnia dostęp do trzech sal koncertowych o różnej wielkości i przeznaczeniu. Lokalizacja w pobliżu ruchliwych ulic i stadionu piłkarskiego oraz zakładana możliwość jednoczesnego wykorzystywania wszystkich obiektów, spowodowała konieczność ich rozdzielenia i zastosowania wyjątkowo dźwiękoszczelnej zewnętrznej izolacji. Trzy przykryte ołowianym dachem obłe budynki tworzą naturalny ekran wokół otwartego amfiteatru. Każda z sal to rodzaj rezonansowego pudła o indywidualnej akustycznej charakterystyce — wnętrze prawdziwego muzycznego instrumentu, wykonanego z polerowanego wiśniowego drewna. Ich ukształtowanie jest efektem prac projektowych z zastosowaniem symulacji komputerowych i fizycznych prób dźwięku. We wstępnej fazie projektu użyto modeli, których powierzchnie odbijają promienie lasera obrazujące rozchodzenie się fal dźwiękowych. Największa, wielokątna sala może pomieścić 2800 osób. Przeznaczona jest dla koncertów symfonicznych z dużą orkiestrą i chórem. Jej pojemność jest na górnej dopuszczalnej granicy w kategorii audytoriów o naturalnej akustyce. Dla skrócenia odległości źródła dźwięku od najdalszych rzędów i wzmocnienia dźwięku bezpośredniego, podium dla orkiestry usytuowano centralnie, umożliwiając modularną zmianę jego konfiguracji. Widownia, jak większość znanych sal koncertowych ma tarasowy, przypominający winnicę układ (a vignetto), uwzględniający przeciętne ukierunkowanie instrumentów. Otaczające powierzchnie ścian i sufitów pokryto ciężkimi drewnianymi panelami o dwukrzywiznowej powierzchni, które rozpraszają odbite fale dźwiękowe, nagłaśniając równomiernie przestrzeń wnętrza. Panele tworzące ekran zainstalowany bezpośrednio nad sceną mają zmienną wysokość i kąt nachylenia, ze względu na dostosowanie pola dźwiękowego sali do wielkości orkiestry, chóru, ilości solistów. Służą też poprawianiu kontaktu akustycznego pomiędzy muzykami.

Centrum muzyczno-konferencyjne w Castellón

Kluczową rolę w projekcie centrum muzyczno-konferencyjnego w Castellón de la Plana odgrywa światło, które odbija się śnieżnobiałych, betonowych elewacjach budynku i wpada do wnętrza między innymi przez przeszklone ściany i świetliki dachowe. Wnętrza  wykończono szarym kamieniem i jasnym drewnem klonu amerykańskiego. Ten ostatni materiał znajdziemy zarówno w foyer, w małej sali muzycznej, w sali widowiskowej, jak i w głównej sali koncertowej, mogącej pomieścić ponad 1200 widzów.  Ściany z profilowanej płyty wiórowej o właściwościach dźwiękochłonnych są pokryte dekoracyjnym fornirem z klonu, a sufity – panelami z klonowej sklejki. Wszystkie drewniane powierzchnie zabezpieczono przeciwogniową powłoką ochronną M1. Stolarka z drewna liściastego jest także ważnym elementem wystroju w pomieszczeniach biurowych, bibliotece i kafeterii. W tych przestrzeniach użyto litego klonu i okleiny do wykończenia drzwi wewnętrznych, schodów i paneli ściennych.

Centrum muzyczne Strathmore w North Bethesda koło Waszyngtonu

Ośrodki kultury i sztuki często powstają jako miejsca integracji członków lokalnej społeczności. Jednak rzadko się zdarza, że w tych samych salach ćwiczą i koncertują zarówno muzycy o międzynarodowej sławie, jak i uczniowie rozpoczynający dopiero swoją przygodę z muzyką. Taki właśnie zamysł przyświecał założycielom Centrum Muzycznego Strathmore, kiedy zlecali pracowni architektonicznej William Rawn Associates budowę ośrodka w North Bethesda.Zaplanowaliśmy okazałą salę koncertową, idealne miejsce do grania koncertów symfonicznych, a także muzyki popularnej. Ale tak samo ważne wydawało nam się budowanie zapotrzebowania na muzykę, aby ludzie rozumieli ją i doceniali. W czasach, gdy szkolnictwo przechodzi kryzys, jako pierwsze odsuwa się na bok właśnie sztuki plastyczne i muzykę – mówi Mark Grabowski, wiceprezes ds. operacyjnych w Strathmore. Centrum muzyczne nie tylko stało się „drugim domem” dla Orkiestry Symfonicznej z Baltimore i dla innych profesjonalnych zespołów, takich jak Washington Performing Arts Society czy orkiestra Filharmonii Narodowej, ale też zapewniło miejsce do ćwiczeń Szkole Muzycznej Levine, Młodzieżowej Orkiestrze Muzyki Klasycznej z Maryland oraz innym młodzieżowym organizacjom muzycznym. Akustycy zasugerowali, że dla jakości dźwięku w sali koncertowej korzystne będzie użycie możliwie dużej ilości naturalnych materiałów, dlatego projektanci zdecydowali się wykorzystać brzozę amerykańską na podłogi i okładziny ścian. „Akustycy lubią drewno nawet bardziej niż architekci z powodu jego wytrzymałości, głębokiego dźwięku i czegoś, co jest nazywane „psycho-akustyką”. Polega to na tym, że w pomieszczeniu wykończonym drewnem widzowie odbierają dźwięk jako cieplejszy, niż ten w malowanych wnętrzach” – dodaje Grabowski. Ostatecznie do wykończenia ścian użyto brzozę barwioną na żółto, do wykończenia podłóg – brzozę barwioną na czerwono. Architekci zdecydowali się na użycie oszlifowanych wcześniej desek z czerwonej brzozy o wymiarach 19 na 133 mm w sali koncertowej, a na scenie desek z klonu o wymiarach 25,5 na 133 mm. W Centrum Edukacyjnym wykorzystano klon i żółtą brzozę w pierwszej i drugiej klasie jakości.