Pawilon Kamień na Golędzinowie

Refleksje, jakie budzi ten niewielki, ale bardzo wyrazisty obiekt w naturalnym krajobrazie, mogą wzbogacić program edukacji o ochronie przyrody Wisły o zagadnienie roli architektury we wspomaganiu kontaktu człowieka z naturą. To również ważny głos w temacie różnych form sztuki przekształcających przestrzeń w symbiozie z przyrodą – zarówno w kategoriach fizycznych, jak i symbolicznych – pisze Magdalena Staniszkis.

Przy nadwiślańskiej ścieżce na prawym brzegu rzeki w Warszawie powstał mały budynek o bardzo prostym programie funkcjonalnym, ale o złożonej misji inspirującej do refleksji na temat relacji architektury i natury, genius loci czy przekazu idei przez architekturę. Zrealizowany na Golędzinowie pawilon edukacyjny jest wynikiem konkursu, jaki zorganizowano dla podjęcia decyzji o formie architektury, która nie tylko nie będzie kolidować z wartością chronionego krajobrazu naturalnego, ale stworzy w symbiozie z naturą nową wartość kulturową. Wyniki tego konkursu pokazały, jak różnie można interpretować ducha miejsca, czy także jak duch miejsca może być wielopostaciowy, jak w procesie twórczym autorskie odkrycie genius loci determinuje architekturę. Wyłoniona w konkursie praca przeznaczona do realizacji przyjęła dla pawilonu formę polodowcowego głazu narzutowego, odnosząc się wprost do kamiennego progu Wisły, unikatowego elementu krajobrazu właśnie w rejonie lokalizacji budynku.

Czytaj też: Dzielnica Wisła – o warszawskich bulwarach Tomasz Żylski |

Tożsamość miejsca wydobyta spod wody i z pradawnej historii kształtowania się doliny rzeki zadecydowała o nadaniu architekturze formy dosłownie imitującej naturę. Jednak betonowy kamień jest także symbolicznym przekazem o trwałości śladów ciągłych przemian w przekształcaniu powierzchni ziemi, a także autorskiego wyboru trwałości architektury powstającej poprzez przetwarzanie ziemi. Architektura budynku na wielu poziomach kształtowania przestrzeni jest odpowiedzią na misję, jaką pawilon ma pełnić w całościowym programie ochrony naturalnego środowiska przyrodniczego Wisły. Równocześnie ma otwierać rzekę na miasto i udostępniać ją dla różnych aktywności, także programów edukacyjnych.