| Nazwa obiektu | Aula Dydaktyczno-Widowiskowa Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku |
| Adres obiektu | Białystok, ul. Świerkowa |
| Autorzy | Arkon Jan Kabac, Meteor Architects; architekci Jan Kabac, Anna Pszonak, Bogdan Pszonak |
| Współpraca autorska | Anna Dec, Joanna Jarczewska-Sodel, Agnieszka Laskowska, Emilia Piechowska, Leszek Sakowicz |
| Architektura wnętrz | Arkon Jan Kabac, Meteor Architects Konstrukcja: Aleksander Tabędzki |
| Generalny wykonawca | Polbud S.A. |
| Inwestor | Uniwersytet w Białymstoku |
| Powierzchnia terenu | 4095.0 m² |
| Powierzchnia zabudowy | 1286.0 m² |
| Powierzchnia użytkowa | 2747.0 m² |
| Powierzchnia całkowita | 3926.0 m² |
| Kubatura | 17064.0 m³ |
| Projekt | 2008 |
| Data realizacji (koniec) | 2013 |
| Koszt inwestycji | 20 500 000 PLN |
Znaczące ożywienie w dziedzinie uczelnianych inwestycji zauważalne jest w Białymstoku od dobrej dekady. Na terenie rozległego kampusu tamtejszej politechniki, założonego w latach 70. XX wieku w obrębie ulic Zwierzynieckiej, Wiejskiej i Świerkowej na południu miasta (proj. Waldemar Hinc i Ryszard Trzaska), powstały w ostatnich latach m.in. nowa siedziba Wydziału Elektrycznego (proj. Jan Kabac, Grażyna Dąbrowska-Milewska, Andrzej Chwalibóg, 2004), Akademickie Centrum Sportu (Jan Kabac, Grażyna Dąbrowska-Milewska, Halina Łapińska, 2006) czy Centrum Nowoczesnego Kształcenia (proj. aa_studio/group-arch, 2012, „A-m” 3/13). O nowe obiekty wzbogacił się też Uniwersytet w Białymstoku. Na południe od zabudowań politechniki, tuż przy granicy z Lasem Zwierzynieckim, dziś ponad 30-hektarowym rezerwatem przyrody, w 2007 roku zrealizowano halę sportową (proj. Jan Kabac, Grażyna Dąbrowska-Milewska, Maciej Kłopotowski, Marek Demianiuk, Anna Dec), a w październiku 2013 roku oddano do użytku aulę dydaktyczno-widowiskową Wydziału Pedagogiki i Psychologii. Listę znaczących inwestycji uniwersytetu zamyka nowy kompleks budowany właśnie w rejonie ul. Ciołkowskiego według konkursowej koncepcji Marka Budzyńskiego z 2008 roku (mają się tam znaleźć wydziały Matematyki, Fizyki, Biologii i Chemii).
i
Budynek auli stanął przy ulicy Świerkowej, obok głównej siedziby Wydziału Pedagogiki i Psychologii z lat 70. XX wieku. Konkurs na projekt nowego obiektu ogłoszono w 2006 roku. Wygrało wówczas biuro Sołtyk & Sołtyk, ale ostatecznie do realizacji przeznaczono pracę młodego, białostockiego studia Meteor Architects i Jana Kabaca, którzy zdobyli II miejsce. Ten ostatni, oprócz wspomnianych już budynków dydaktycznych i sportowych, jest też autorem wielu innych znaczących obiektów w regionie, w tym cerkwi św. Ducha w Białymstoku, cerkwi w Hajnówce czy Urzędu Skarbowego w Bielsku Podlaskim.
O wyrazistym charakterze ekspresyjnie ukształtowanego narożnika u zbiegu ulic Świerkowej i Prostej decydują przesunięte i nadwieszone względem siebie kondygnacje. Te zestawione w dynamicznej kompozycji trzy miedziane, łagodnie wijące się wstęgi, przywodzą na myśl kurtynę kryjącą przestrzeń rozgrywającego się na wielu poziomach spektaklu. Jednak autorzy przywołują inspiracje bliższe naturze – pobliski Las Zwierzyniecki. Za sprawą subtelnego rytmu podziałów elewację frontową można też odczytać więc jako architektoniczną interpretację ściany lasu. Miedź pozostaje wiodącym motywem również we wnętrzu. W salach audytoryjnych panele sufitowe zostały wykonane z miedzianej siatki cięto-ciągnionej oraz miedzianej blachy o różnym stopniu intensywności perforacji, która wzmacnia akustyczne właściwości pomieszczenia. Pozostałe elewacje cechuje rygorystyczna, zdyscyplinowana kompozycja, bazująca na eleganckim kontraście rozległych płaszczyzn ścian z szarej betonowej cegły z wertykalną kompozycją otworów okiennych. Rytm pionowych pasm doświetlających aule oraz wyniesiona ponad główny korpus bryła komina scenicznego czytelnie odzwierciedlają układ funkcjonalny obiektu. Ten został ukształtowany pasmowo i zorganizowany wzdłuż osi łącznika z istniejącym budynkiem Pedagogiki i Psychologii, co podkreślono jeszcze poprowadzonym osiowo górnym doświetleniem (w „szczelinie” w dachu) oraz jednorodną płaszczyzną pokrytej łupkiem ściany, która biegnie przez wszystkie kondygnacje, oddzielając aulę od pomieszczeń dydaktycznych, pracowni i holu z bufetem. Główną część gmachu zajmuje przestrzeń widowiskowa z centralnie usytuowaną sceną i dwiema widowniami po bokach na 300 i 150 miejsc. Zastosowanie mobilnych, dźwiękoszczelnych przegród pozwala na funkcjonowanie każdej sal oddzielnie lub połączenie ich w jedną. Przewidziano również możliwość poszerzenia sceny o hol wejściowy, między innymi na potrzeby organizacji wystaw. Nieduży, bo liczący niewiele ponad 3000 m² powierzchni całkowitej budynek, z racji zarówno szczególnej formy, jak i reprezentacyjnej funkcji, stać się może ważnym obiektem w skali całego miasta. Ambicją władz uniwersytetu jest bowiem wykreowanie tego miejsca na międzyuczelniane centrum, silnie oddziałującym na życie kulturalne Białegostoku.
i
Założenia autorskie: Zamierzeniem autorów projektu było stworzenie architektury edukacyjnej zarówno w aspekcie rozwiązań funkcjonalnych, jak i estetycznych, szczególnie istotnych dla miejsca, w którym kształtowana jest osobowość studiującej młodzieży. Zdecydowana w swoim wyrazie forma obiektu miała tworzyć mocny akcent w narożniku ulic, a poprzez rytm wertykalnych podziałów i kolor fasady nawiązywać do znajdującego się po sąsiedzku Lasu Zwierzynieckiego. Najodpowiedniejszym materiałem wydała się autorom miedziana blacha – ze względu na miękkość i łatwość formowania. Mając na uwadze te cechy, opracowano autorskie detale połączeń paneli elewacyjnych. Pozostałe elewacje, podobnie jak pobliskie budynki uczelniane, wykończono szarą betonową cegłą.
Najważniejszym elementem programu funkcjonalnego jest scena z pełnym wyposażeniem teatralnym i dwie widownie na 300 i 150 miejsc. Dźwiękoszczelne ściany mobilne pozwalają na dowolną aranżację tego wnętrza: łączenie sceny z dużą lub małą widownią czy połączenia sceny i obu widowni w układzie półareny. Istnieje też możliwość wydzielenia samego pomieszczenia sceny i połączenia go z holem wejściowym. W tej konfiguracji scena pełni funkcję przestrzeni wystawienniczej, a widownie funkcję sal wykładowych. Akustyczne ekrany sufitowe zaprojektowano w nawiązaniu do zewnętrznej okładziny ściennej z perforowanej miedzianej blachy i miedzianej siatki cięto-ciągnionej.
Wewnętrzną strukturę oparto na osi dzielącej budynek na dwie części: frontową (mieszczącą hol, bufet i pomieszczenia dydaktyczne) oraz aulę. Podłużne cięcie w dachu i stropach podkreśla ten podział i doświetla wnętrze.
i
Artykuł ilustrowany stronami 55-60 miesięcznika "Architektura-murator" nr 04/2014
