12 najciekawszych realizacji według redakcji Architektury-murator. Zobacz budynki, które umieściliśmy na naszych okładkach

Styczeń: Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Thomas Phifer

MSN Warsaw, zaprojektowane przez Thomas Phifer and Partners, to pierwsza stała siedziba Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie od jego powstania w 2005 roku. Trzykondygnacyjny budynek o układzie horyzontalnym składa się z dwóch prostokątnych brył, kontrastujących z wertykalną formą Pałacu Kultury i Nauki. Fasada muzeum wykonana jest z białego betonu wylewanego na miejscu, ręcznie formowanego przez lokalnych rzemieślników, co odzwierciedla etos instytucji i nadaje budynkowi trwałą, ponadczasową obecność.

W centrum muzeum znajduje się monumentalne, klasycznie inspirowane, symetryczne podwójne schody, zalane naturalnym światłem, stanowiące przestrzeń do spotkań i interakcji społecznych. Otwarty parter tworzy centralny punkt zbiorczy oraz oferuje szerokie widoki na miasto, a jednocześnie organizuje wejścia do głównych zespołów połączonych galerii na dwóch wyższych kondygnacjach. Każdy zespół galerii wyposażony jest w okienne „pokoje miejskie” wyłożone jesionem europejskim, zapewniające miejsca do odpoczynku, refleksji i ramkowane widoki na panoramę Warszawy.

Luty: Centrum Aktywności Międzypokoleniowej, XY Studio

Centrum mieści cztery niezależne instytucje: żłobek, dom dziecka, dzienny dom seniora oraz ośrodek samopomocy społecznej, a jego głównym celem jest wspieranie integracji międzypokoleniowej. Każda z czterech części budynku została starannie zaprojektowana — architekci zróżnicowali formy i elewacje, aby odzwierciedlić unikalny charakter każdej instytucji.

Dom dziecka zdobi mural Marcina Czai, żłobek wyróżnia koralowa kolumnada i lustrzany tunel, natomiast dzienny dom seniora łączy zaawansowane rozwiązania dostępności z funkcjami integracyjnymi i rekreacyjnymi, oferując sale ćwiczeń, wspólną kuchnię i nawet salon fryzjerski. Centralne atrium stanowi serce projektu — wielofunkcyjną przestrzeń z parkietem do tańca, siłownią zewnętrzną i placami zabaw. Bogata zieleń płynnie wnika do wnętrza z otaczającego parku, wzmocniona przez schodkową formę budynku, lustrzane panele odbijające drzewa oraz zielone elewacje.

Marzec: Centrum Przestrzennej Innowacji. Stelmach i Partnerzy

Budynek łączy funkcje edukacyjne, coworkingowe i rekreacyjne, dlatego cała przestrzeń parteru oraz centralne hall’e są otwarte dla publiczności. Znajdują się tu restauracje, kawiarnie oraz przestrzenie wystawowe, warsztatowe i coworkingowe, tworzące wewnętrzną ciągłość — wielopoziomowe, wielofunkcyjne serce budynku z pionami komunikacyjnymi i technicznymi.

Charakterystycznym elementem obiektu jest zielona ściana z żywych roślin, symbolicznie prowadząca na dach. Nieodzowne doświetlenie dzienne w salach wykładowych, wspólnych przestrzeniach studenckich i coworkingu na poziomie -1 zapewniają szczeliny wokół obwodu budynku. Elewacje konstrukcyjne wykonano z barwionego betonu architektonicznego. Krawędzie zielonych tarasów obsadzono trawą, a dynamicznie nachylone belki pomalowano na ceglastoczerwony kolor, który symbolicznie łączy nowy budynek z historycznym kompleksem WSE, którego fasada stanowi wyróżniający się element warszawskiej panoramy.

Kwiecień: Dom Studenta nr 7. Projekt Praga

Pierwszy nowo wybudowany akademik Uniwersytetu Warszawskiego od prawie 60 lat oferuje atrakcyjne warunki do życia i nauki, odpowiadające potrzebom współczesnych studentów. Budynek, zaprojektowany przez pracownię Projekt Praga, mieści 382 mieszkańców w 138 jednostkach mieszkalnych, w tym 16 dostosowanych dla osób z niepełnosprawnościami. Układ budynku w formie „wiatraka” eliminuje długie korytarze, a jego typologia opiera się na małych, blisko powiązanych grupach około tuzina mieszkańców, rozmieszczonych w czterech skrzydłach.

Serce obiektu stanowi wielopoziomowe atrium, wokół którego zorganizowano strefy integracji i relaksu oraz wspólne kuchnie. Wspólne przestrzenie sprzyjają interakcji mieszkańców, uzupełniając kompaktowe mieszkania. Studenci mają dostęp do sali wspólnej, hali sportowej, pralni, pokojów do nauki oraz przestronnych, dwupoziomowych kuchni z jadalniami. Otoczenie budynku zaprojektowano jako ciąg tematycznych dziedzińców, obejmujących m.in. strefę sportową z pawilonem rowerowym, mini-amfiteatr z siedziskami na rampie wjazdowej do garażu oraz zieloną przestrzeń rekreacyjną z dużymi, dojrzałymi drzewami.

Maj: Bohema Strefa Praga. Grupa 5 Architekci

Zarówno nowe, jak i istniejące budynki kompleksu przy ul. Szwedzkiej wyróżniają się surowym, postindustrialnym charakterem, podkreślonym formą, materiałem i detalem, nawiązującym do historycznej zabudowy. Historyczne obiekty przedwojennej fabryki Schicht oraz teren powstały po rozbiórce powojennych budynków „Pollena” zostały zaadaptowane na funkcje mieszane, w których biura i usługi współistnieją z dominującą funkcją mieszkaniową.

Cały kompleks spaja dwie osie rekreacyjne. W jego centrum, przy kominie fabrycznym, powstał park przeznaczony dla mieszkańców, który przecina publiczną promenadę równoległą do ul. Szwedzkiej, z usługami na parterach. Plan zagospodarowania wyklucza ruch samochodów prywatnych w obrębie kompleksu, kierując go do garaży podziemnych. Przestrzenie między budynkami wypełniają ciągi piesze, place zabaw, tereny zielone oraz artefakty postindustrialne.

Czerwiec: Przebudowa klasztoru we Wrocławiu. Grupa Arche

Rewitalizacja XIX-wiecznego Klasztoru Sióstr Urszulanek we Wrocławiu łączy ochronę dziedzictwa z koncepcją wielofunkcyjnego kompleksu miejskiego. W centrum inwestycji Arche Convent Wrocław znajduje się hotel z 84 pokojami, o klasycznym i funkcjonalnym układzie: główne wejście, lobby i recepcja na podwyższonym parterze, zaplecze gastronomiczne w piwnicy — dostępne dzięki obniżeniu terenu za budynkiem — a pozostałą przestrzeń wypełniają pokoje gościnne. Istniejące korytarze i trzy klatki schodowe zostały zachowane, dodano również dwie windy. Osobna część przeznaczona dla Sióstr Urszulanek jest dostępna przez dedykowane wejście.

Kompleks uzupełniają budynki Joseph House i Marianum, w których mieszczą się apartamenty, oraz trzy nowe wille z 36 mieszkaniami, harmonijnie wkomponowane w otaczający park. Całość dopełnia przestrzeń publiczna — zrewitalizowany park z wydzieloną strefą do organizacji wydarzeń kulturalnych.

Lipiec: Bernardyńska 4 we Wrocławiu. Maćków Pracownia Projektowa

Działka przy ul. Bernardyńskiej 4 we Wrocławiu, jedna z ostatnich niezabudowanych w centrum miasta, stała się miejscem nowego budynku mieszkalno-usługowego, który nawiązuje do ducha przedwojennego metropolitalnego Breslau. Trójwymiarowa, dynamiczna fasada odwołuje się do form niemieckiego ekspresjonizmu, kreując efekt światła i cienia. Cofnięte okna z balkonami francuskimi zapewniają mieszkańcom większą prywatność i lepsze widoki na otoczenie.

Interesującym zabiegiem jest użycie ceramiki na elewacji, które nawiązują do sąsiednich budynków — dwóch zespołów klasztornych, Głównej Poczty i centrum handlowego Dominikańska. Ceramikę uzupełniają prefabrykowane elementy w kolorze zbliżonym do cegły. Fasady od strony wewnętrznego dziedzińca są znacznie bardziej stonowane zarówno pod względem materiałów, jak i formy. Patio budynku jest intymne, ciche i dostępne wyłącznie dla mieszkańców, natomiast zewnętrzny plac pełni funkcję otwartej, tętniącej życiem przestrzeni z usługami na parterze.

Sierpień: Nowy Port w Bydgoszczy. BBGK

Osiedle Nowy Port, zaprojektowane przez pracownie BBGK i zrealizowane na terenie dawnej fabryki Befana, to ambitny projekt mieszkaniowy zintegrowany z funkcjami usługowymi. Miejsce ściśle związane jest z portową historią miasta — nowoczesne osiedle sąsiaduje bezpośrednio z Miejską Śluzą, jednym z kluczowych obiektów hydrotechnicznych na rzece Brdzie. Ślady historycznej roli terenu zachowano dzięki odrestaurowanym fragmentom śluzy oraz frontowemu budynkowi osiedla, przystosowanemu do funkcji komercyjnych.

Osiedle dobrze wpisuje się w otaczającą tkankę miejską. Wysokość nowych budynków dostosowano do sąsiednich kamienic 3- i 4-piętrowych, natomiast gęstość i kubatura rosną w głębi kwartału, gdzie zlokalizowano jedenastopiętrowe budynki. Elewacje nowo wytyczonej ulicy mają sześć kondygnacji, z dwoma cofniętymi piętrami, co pozwala harmonijnie dopasować nową zabudowę do skali otaczającej architektury.

Wrzesień: Szkoła przy Świderskiej w Warszawie. Bujnowski Architekci 

Szkoła zaprojektowana i wykonana przez Bujnowski Architekci wyróżnia się wysokiej jakości naturalnymi materiałami — szarym betonowym klinkierem i drewnianymi okładzinami. Ukształtowanie terenu z naturalnym spadkiem doprowadziło do rozmieszczenia funkcji na kilku poziomach. Układ grzebieniowy pozwolił na podział na kameralne bloki po 3–4 sale lekcyjne, z których każda otwiera się na zielone dziedzińce, gdzie zachowano stare dęby — częściowo dzięki umieszczeniu boiska sportowego na dachu.

Dodatkowe rozwiązania obejmują niskie, głębokie parapety z siedziskami, podwieszane sufity z włókna drzewnego, drewniane schody oraz naturalne materiały podłogowe. Układ funkcjonalny jest czytelny — sale dzienne, biblioteka i stołówka znajdują się blisko siebie, z łatwym dostępem z parteru i głównego wejścia. Przedszkole, mieszczące się na parterze, zostało wyraźnie wydzielone od części szkolnej. Wiele rozwiązań projektowych, w tym dobór kolorystyki, nawiązuje do skandynawskiego stylu szkół, znanego z minimalizmu i harmonii z naturą.

Październik: Ambasada RP w Berlinie. JEMS Architekci

Budynek Ambasady Polski w Berlinie zaprojektowany przez pracownie JEMS Architekci, z fasadą zwróconą ku alei Unter den Linden, wyróżnia się trójwymiarową kompozycją rytmicznie rozmieszczonych pionowych elementów, które w zależności od punktu widzenia zmieniają postrzeganie ulicy — od zwartej siatki do lekkiej, wieloplanowej struktury. Przezroczysta fasada odsłania wewnętrzne dziedzińce z masztami flagowymi sięgającymi całej wysokości budynku, wznoszącymi się ponad jego dach. Na poziomie parteru cofnięte kolumny tworzą arkady, które wyznaczają wejścia do Ambasady i Konsulatu. Tak niekonwencjonalna konstrukcja nadaje bryle lekkości i dynamiki.

Wnętrze zaaranżowano w oparciu o układ kolumn i belek, tworzący grę światła i cienia. Przesuwne ściany pozwalają elastycznie dzielić przestrzeń, dopasowując ją do różnorodnych wydarzeń — od dużych konferencji po kameralne spotkania. Rytm betonowych elementów kontrastuje z ciepłem drewnianych wykończeń ścian i parkietu, a wysokiej jakości, indywidualnie zaprojektowane meble prezentują współczesny polski design.

Listopad: Dom Skrojony w Wilnie. KWK Promes

W luksusowej podmiejskiej dzielnicy Wilna powstał minimalistyczny dom zaprojektowany przez KWK Promes Roberta Koniecznego. Budynek charakteryzuje się ascetyczną estetyką: elewacje, niemal całkowicie pozbawione detalu, pokryto równą warstwą jasnoszarego mikrobetonu naniesionego na płyty cementowe, a okna mają minimalne podziały. Trójkątna forma sprawia, że obiekt zmienia swój wygląd w zależności od perspektywy — od strony podjazdu i ogrodu przypomina tradycyjny prostopadłościenny dom, jednak podczas obchodzenia wokół ujawnia swój rzeczywisty, bardziej rzeźbiarski kształt. Patrząc z wąskiego narożnika, budynek przypomina abstrakcyjną bryłę wtopioną w leśny krajobraz.

Dom powstał zgodnie z życzeniem inwestora, by wyraźnie oddzielić strefę dzienną — otwartą na słońce i widok na las — od strefy nocnej, intymnej i przyjmującej jedynie poranne światło, dającej poczucie bezpieczeństwa. Ważnym elementem jest wewnętrzne atrium, które zapewnia mieszkańcom prywatność: przebywając na zewnątrz, pozostają osłonięci ścianami budynku i niewidoczni dla osób z zewnątrz.

Grudzień: Wydział Psychologii UW. Projekt Praga

Nowy budynek Wydziału Psychologii w Warszawie wyróżnia się dużym zewnętrznym dachem o kasetonowej konstrukcji, który nadaje całości lekkości i tworzy zapraszającą strefę przyziemia. Prefabrykowane elewacje zyskują bardziej wyrafinowany charakter dzięki subtelnej grze pionowych i poziomych podziałów. Smukłe pionowe pasma okien oświetlają gabinety, natomiast szerokie poziome przeszklenia doświetlają sale seminaryjne i wykładowe. Kasetonowy sufit płynnie przechodzi z zewnątrz do wnętrza, porządkując układ przestrzenny obiektu. Jasne, przeszklone lobby otwiera się na foyer i kawiarnię, a naprzeciwko wejścia znajduje się główna aula wykończona ciemnym drewnem, którego elegancja harmonizuje z betonową siatką sufitu. Monumentalne żelbetowe schody prowadzą do centralnego atrium otoczonego galeriami z salami dydaktycznymi i pokojami pracowniczymi. Całość uzupełnia taras z bujnym, starannie zaplanowanym ogrodem pod ażurowymi betonowymi zadaszeniami.