Architektura MuratorRealizacjeUrbanistyczna hybryda – o projekcie Centrum Dialogu Przełomy Robert Konieczny

Urbanistyczna hybryda – o projekcie Centrum Dialogu Przełomy Robert Konieczny

Budynek godzi dwie sprzeczne tradycje: kwartału i placu. Tak powstała urbanistyczna hybryda – domyka plac niczym kwartał, zachowując jednocześnie walory otwartej przestrzeni. Wypłaszczenia kreują przedpola przed filharmonią i kościołem. Kwartał zaznacza się w przeciwnych narożach jako wypiętrzenia posadzki. Jedno mieści muzeum, drugie stanowi pagórek domykający wnętrze urbanistyczne i chroniący je przed zgiełkiem ulicy – pisze główny projektant budynku Robert Konieczny.

Centrum Dialogu Przełomy
Centrum Dialogu Przełomy to pierwszy nowoczesny obiekt wystawowy w Szczecinie, zlokalizowany w przeważającej części pod placem Solidarności; po prawej pomnik Anioła Wolności autorstwa Czesława Dźwigaja, wykonany ze spiżowego brązu, upamiętniający wydarzenia Grudnia ̕70; w głębi XV-wieczny kościół pw. św. Piotra i św. Pawła. Fot. Juliusz Sokołowski
Muzeum Narodowe w Szczecinie – Centrum Dialogu PrzełomySzczecin, plac Solidarności 1
Autorzy placu i budynkuKWK Promes, architekci Robert Konieczny, Michał Lisiński
Autorzy pracy konkursowejKWK Promes, architekci Robert Konieczny, Dorota Żurek, Katarzyna Furgalińska
Współpracaarchitekci Aleksandra Stolecka, Piotr Tokarski, Adam Radzimski, Joanna Biedna, Magdalena Adamczak
Architektura wnętrz i krajobrazuKWK Promes
Autorzy wystawy stałejarchitekt Michał Czasnojć (Redan), artyści Piotr Wysocki (kurator części artystycznej), Roman Kaczmarczyk; współpraca autorska: KWK Promes, architekci Robert Konieczny, Mariusz Pawlus, Michał Lisiński, Aneta Świeżak
KonstrukcjaProeco
InstalacjeCegroup
Generalny wykonawcaSkanska, Trias
InwestorMuzeum Narodowe w Szczecinie
Powierzchnia terenu9577.0 m²
Powierzchnia zabudowy1628.0 m²
Powierzchnia użytkowa2117.0 m²
Powierzchnia całkowita2886.0 m²
Powierzchnia wystawy960 m2
Kubatura15845.0 m³
Projekt konkursowy2009 (budynek), 2013 (wystawa)
Projekt2010-2011 (budynek), 2013-2014 (wystawa)
Data realizacji (początek)2012
Data realizacji (koniec)2016
Koszt inwestycji26 225 000 PLN

Przed wojną w miejscu dzisiejszego placu Solidarności znajdował się kwartał kamienic. W wyniku nalotów w zabudowie powstała wyrwa, która z czasem przeobraziła się w plac. Po dramatycznych wydarzeniach Grudnia ’70 jego przestrzeń stała się symbolem walki o wolność, co upamiętnia ustawiony w 2005 roku pomnik. Dwa lata temu od północy plac domknął gmach filharmonii autorstwa Estudio Barozzi Veiga. Projektując w takim kontekście, przyjęliśmy pokorną postawę zarówno wobec historii miejsca, jak i sąsiedztwa nowej ikony miasta. Stąd pomysł, by wykreować architekturę tła i schować muzeum pod ziemią.

Budynek godzi dwie sprzeczne tradycje: kwartału i placu. Tak powstała urbanistyczna hybryda – domyka plac niczym kwartał, zachowując jednocześnie walory otwartej przestrzeni. Wypłaszczenia kreują przedpola przed filharmonią i kościołem. Kwartał zaznacza się w przeciwnych narożach jako wypiętrzenia posadzki. Jedno mieści muzeum, drugie stanowi pagórek domykający wnętrze urbanistyczne i chroniący je przed zgiełkiem ulicy. Nie ma wyraźnej granicy między architekturą a urbanistyką. Architektura podąża za topografią: bryła muzeum stanowi kontynuację betonowej posadzki placu zbudowanego z kwadratowych płyt.

Centrum Dialogu Przełomy
Wejście od ulicy Małopolskiej prowadzące do kawiarni na parterze muzeum. Fot. Juliusz Sokołowski

W wypiętrzonym narożniku zyskują one trzeci wymiar, stając się prostopadłościennymi blokami. Całość jawi się jako monolit, który ulega transformacji, gdy muzeum jest otwarte. Część pionowych płyt po obróceniu kreuje podcienia z dwoma wejściami do muzeum. Trzecie wyznacza rampa wycięta w krzywiźnie placu. Parter stanowi przedłużenie placu i jest to przede wszystkim strefa wejściowa. Przestrzeń ekspozycyjna została schowana pod ziemią. Schodząc w głąb, nagle kończy się beton i zanurzamy się w czerni.

Przewidując, że nie będziemy mieli wpływu na projekt wystawy, chcieliśmy w ten wyraźny sposób oddzielić architekturę od ekspozycji. Jednak projektanci wystawy, kończąc swój projekt, zaprosili nas do współpracy. Intensywna burza mózgów zaowocowała jej nową formułą. Odrzuciliśmy narrację i scenografię na rzecz czystej informacji wzbogaconej o dzieła zaproszonych artystów. Czerń pozwala skupić się na prezentowanych obiektach, jednocześnie dając wrażenie nieograniczonej przestrzeni. W efekcie muzeum historyczne stało się również muzeum sztuki.

WAF 2016, czyli najlepszy budynek świata z Polski Centrum Dialogu Przełomy w Szczecinie zdobyło tytuł Najlepszego Budynku Świata Roku 2016 podczas ubiegłorocznej edycji World Architecture Festival. Robert Konieczny przekonał sędziów znakomitą prezentacją. Ten projekt wzbogaca miasto i życie w tym mieście. (...) odnosi się do przeszłości w sposób optymistyczny, poetycki i charakteryzujący się dużą dozą wyobraźni –  uzasadnił decyzję jury jego przewodniczący David Chipperfield – relacja Jakuba Figla i Filipa Kurasza.
Przełomy Najlepszym Budynkiem Świata 2016 roku Centrum Dialogu Przełomy projektu KWK Promes zdobyło prestiżowy tytuł The World Building of the Year 2016 na Światowym Festiwalu Architektury w Berlinie.
Centrum Dialogu Przełomy nagrodzone na Światowym Festiwalu Architektury Centrum Dialogu Przełomy w Szczecinie projektu KWK Promes zdobyło Grand Prix w kategorii Kultura na tegorocznym Światowym Festiwalu Architektury, pokonując piętnaście realizacji z całego świata. Prezentujemy zwycięzców World Architecture Festival w 14 kategoriach.
Centrum Dialogu Przełomy najlepsza przestrzeń Europy Prestiżowa Europejska Nagroda za Miejską Przestrzeń Publiczną (European Prize for Urban Public Space) po raz pierwszy powędrowała do Polski. Centrum Dialogu Przełomy w Szczecinie projektu Robert Konieczny – KWK Promes otrzymało ją ex aequo z projektem renowacji systemu nawadniania w ogrodach termalnych w Caldes de Montbui w Hiszpanii.
Dlaczego Przełomy? Centrum Dialogu Przełomy to jedno z niewielu muzeów historycznych w Polsce, które powstało nie w wyniku decyzji politycznej, ale dzięki oddolnej inicjatywie. O okolicznościach powołania placówki i założeniach konkursu z 2009 roku pisze Tomasz Żylski.
Przestrzeń sztuki – o Centrum Dialogu Przełomy Piotr Wysocki W przypadku Centrum Dialogu Przełomy zdarzyła się rzecz wyjątkowa – pod koniec prac nad wystawą powołano interdyscyplinarny zespół złożony z muzealników, projektantów wystawy, kuratorów, artystów i architektów. Powstały wtedy twórczy ferment doprowadził nas do kilku wniosków: muzeum ma informować, a nie zalewać szumem informacji, ma sprzyjać skupieniu na wybranych faktach, a nie być pustą rozrywką – pisze Piotr Wysocki, kurator artystycznej części ekspozycji.