Doroczna Nagrody SARP im. Zbyszka Zawistowskiego Dyplom Roku to jedno z ważniejszych wyróżnień dla młodych polskich architektów. Przyznawana jest od 1964 roku za najlepszą pracę dyplomową wykonaną na wydziałach architektury polskich uczelni. W tegorocznym jury znaleźli się: Paweł Kobylański (przewodniczący), Marek Chrobak, Marcin Kościuch, Przemo Łukasik, Zbigniew Maćków, Marek Orłowski, Stanisław Rewski i Marek Szeniawski
Spośród wszystkich zgłoszonych dyplomów komisje kwalifikacyjne powołane przez lokalne oddziały SARP nominowały 75 prac, a z tych do ścisłego finału jury wybrało 25. Laureatów poznaliśmy podczas oficjalnej uroczystości, która odbyła się 24 maja w pawilonie wystawowym SARP przy ul. Foksal w Warszawie.
Doroczną Nagrodę im. Zbyszka Zawistowskiego DYPLOM ROKU 2019 otrzymała Karolina Chodura, autorka pracy „Topografia niepamięci. Projekt muzeum i parku pamięci w kamieniołomie Liban w Krakowie” przygotowanej na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej pod kierunkiem dr inż. arch. Jana Kubeca.
Uzasadnienie:
Tak jak w muzyce, melodię tworzą nie tylko nuty, bo aby wybrzmiały najpełniej, potrzebne są im też pauzy, tak w architekturze, aby idea wybrzmiała, czasem potrzeba pustki, wolnej przestrzeni, virilioweskiej „espace vide”. Jak wyrazić ból, cierpienie? Jak utrzymać pamięć o tysiącach ofiar? Jak uszanować miejsce kaźni i przywrócić je przestrzeni publicznej? Jak cichy krzyk śmierci, zamienić w głośną ciszę życia? Kamieniołom Liban w Krakowie, to jak cytuje w swojej pracy autorka "skażony krajobraz”. Krajobraz, w którym śmierć jest skałą, na której formuje się topografia. To niemy i zapomniany cmentarz, sanktuarium cierpienia, muzeum niepamięci.
Aby mierzyć się z tak poważnym i odpowiedzialnym tematem, dojrzałość zawodowa musi spotkać się z dojrzałością intelektualną, a wrażliwość twórcy musi obudowywać szacunek. Szacunek wyrażany w geście, architektonicznej interwencji, w programowaniu przestrzeni, ale i w samej metodzie pracy nad projektem.
Godziny kontemplowania miejsca, obcowania z ciszą, pustką, krajobrazem. Setki stron szkicownika zapisanych, zarysowanych, komentarzy słownych i rysunkowych. Trochę jak pamięć podręczna, niepoukładana, swobodna i bez żadnej struktury, aby nic nie umknęło, niczego nie stracić, aby pamięć utrwalić, aby pamięć przekazać dalej. Wyrwane z topografii odłamki, kawałki ziemi, pył, szczątki, autorka formuje, a może bardziej lepi w monumentalną bryłę, w głaz, w bramę, w budynek muzeum. Ważny jest każdy szczegół, każde ziarenko, budynek powstaje nie tylko z tego budulca, ale z pamięci i szacunku.
Takiej wrażliwości szukaliśmy, takiego szacunku dla tematu, dla historii, dla miejsca. Takiej dojrzałości w myśleniu i w projektowaniu. Takiej świadomości, że architektura, może coś więcej niż tylko budować, że może dawać nadzieję, przywracać pamięć, czyścić historię, po prostu budzić i wyzwalać emocje.
Autorka projektu daje nam przeżywać te emocje, daje nam nadzieję, oddaje nam krajobraz niepamięci, który po jej rehabilitacji nie tylko nie utracił swojej tragicznej historii, ale ją wzmocnił, uszanował i przywrócił do przestrzeni publicznej.
Takiej pracy, takiego dyplomu szukaliśmy. Mądrego, świadomego, wrażliwego. Dyplomu, który najlepiej pokaże, na jakim wysokim poziomie jest młoda, a już tak dojrzała polska architektura.
Nagrodę Specjalną za projekt z rozwiązaniami proekologicznymi, ufundowaną przez pracownię APA Wojciechowski, otrzymał Adam Jankowski, autor pracy „Stacja naukowa z zapleczem hotelowym rezerwatu Łazy” przygotowanej na Wydziale Architektury Politechniki Poznańskiej pod kierunkiem dr hab. inż. arch. Macieja Janowskiego.
Sąd konkursowy postanowił przyznać też dwa równorzędne wyróżnienia pierwszego stopnia Dominice Strzałce, autorce pracy „Miedzianka, historia znikania” przygotowanej na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej pod kierunkiem promotora prof. zw. dr hab. inż. arch. Andrzeja Kadłuczki oraz Filipowi Strzeleckiemu, autorowi pracy „Klasztor Benedyktynów w Nursji. Manifest ciągłości kulturowej” przygotowanej na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej pod kierunkiem promotora mgr inż. arch. Macieja Miłobędzkiego.
Dwa równorzędne wyróżnienia drugiego otrzymali: Joanna Rozbrój, autorka pracy „EC Szombierki. Adaptacja zabytkowej elektrociepłowni na centrum kultury, sztuki wizualnej i fonicznej” przygotowanej na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej pod kierunkiem promotora dr inż. arch. Jerzego Wojewódki oraz Michało Wasielewski, autor pracy „Magazyn dla Muzeum Narodowego we Wzgórzu Gajowym we Wrocławiu” przygotowanej na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej pod kierunkiem promotora dr inż. arch. Tomasza Głowackiego.
