Nowy Nikiszowiec w Katowicach

Projekt zespołu Nowego Nikiszowca, realizowany w ramach rządowego programu Mieszkanie Plus, nawiązuje bezpośrednio do idei historycznego osiedla, stanowi jednak jego krytyczne rozwinięcie. O wyzwaniach związanych z realizacją pisze Aleksander Drzewiecki.

Nikiszowiec, jako kulturowa i przemysłowa ikona Katowic, przez lata znana była głównie mieszkańcom Śląska. Wyjątkowy charakter osiedla, jego powiązanie z kopalnią Wieczorek oraz w pewnym sensie samowystarczalność, niezależność w stosunku do reszty Katowic sprawiały, że mieszkańcy tej części miasta stanowili bardzo jednorodną grupę. Osiedle z początków XX wieku, poza pojawieniem się samochodów zaparkowanych wzdłuż budynków oraz zniknięciem chlewików z podwórek, przetrwało praktycznie bez zmian do czasów obecnych. Przez wiele lat miejsce to ulegało stopniowej degradacji i miało coraz mniej do zaoferowania. Kopalnia, która była przyczyną powstania osiedla, znalazła się w stadium wygaszania, czekając na nowe zagospodarowanie. Pojawiła się potrzeba wdrożenia szeroko zakrojonej rewitalizacji, polegającej nie tylko na odświeżeniu wspaniałej architektury berlińskich architektów – braci Georga i Emila Zillmanów, ale też pobudzeniu lokalnej społeczności do większego zaangażowania na rzecz poprawy życia w ich małej ojczyźnie. Od kilkunastu lat te zmiany są sukcesywnie wdrażane i Nikiszowiec zaczyna wracać do swojej świetności. Zmienia się także struktura społeczna osiedla – z dzielnicy górniczej w miejsce dla osób niezwiązanych z kopalnią zafascynowanych jego historią. Kolejnym etapem rewitalizacji jest zagospodarowanie przestrzenne wokół historycznego osiedla.

Czytaj też o projekcie: Osiedle Nowy Nikiszowiec w Katowicach |

Stworzony przez naszą pracownię projekt o znamiennej nazwie Nowy Nikiszowiec nawiązuje bezpośrednio do oryginalnej idei założenia historycznego osiedla, ale stanowi jednak jej krytyczne rozwinięcie w celu uzyskania przestrzeni mieszkalnej na miarę XXI wieku. Wynika to przede wszystkim z zaproponowanej skali, wielkości wnętrz urbanistycznych, różnorodności przestrzeni, liczby mieszkań w zespołach, czyli wszystkich tych elementów, których zabrakło w historycznej zabudowie. Dodatkowo usytuowanie osiedla Nowy Nikiszowiec na znanej lokalnym mieszkańcom tzw. Mrówczej Górce tworzy unikalne możliwości przestrzenne ze względu na naturalny spadek terenu. Wszystkie te komponenty leżą u podstaw przyjętej koncepcji projektowej. W efekcie uzyskaliśmy 513 mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej ok. 30 000 m^² oraz ponad 1000 m^² przestrzeni usługowej.