Spis treści
i
Koncepcja Centrum Przestrzeni Innowacyjnej SGH
Po wygraniu konkursu architektonicznego na Centrum Przestrzeni Innowacyjnej SGH, który uczelnia zorganizowała pod patronatem SARP w 2017 roku, nasze biuro architektoniczne Stelmach i Partnerzy podpisało umowę ze Szkołą Główną Handlową (SGH) w Warszawie na wykonanie projektów budowlanych i wykonawczych, które pozwoliłyby na wybór wykonawcy w przetargu, zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych.
Zwycięska koncepcja przewidywała, że obiekt zlokalizowany w Warszawie na ul. Batorego 8 obok kampusu SGH przy al. Niepodległości będzie syntezą kultury i natury (jak chce tego Romano Guardini – niemiecki teolog i filozof podejmujący tematykę miejsca ludzkości w kulturze coraz bardziej zdominowanej przez maszyny oraz nowoczesnego sposobu budowania i stylu życia, które zagrażają – jego zdaniem – współistnieniu człowieka z naturą). Budynek dydaktyczny CPI różnił się zasadniczo od podobnych, realizowanych do tej pory. W programie pracy konkursowej zaproponowaliśmy, żeby był połączeniem przestrzeni dydaktycznych z coworkingowymi, ale i rekreacyjnymi. Stąd cały parter i centralne hole w środkowej jego części to miejsca ogólnodostępne: restauracje, kawiarnie, strefy ekspozycyjne, warsztatowe i coworkingowe. Przestrzenie stanowią wewnętrzne continuum – wielopoziomowy, wielowątkowy trzon funkcjonalny domu, zawierający piony komunikacyjne i instalacyjne. Łączy je charakterystyczny element – zielona ściana żywych roślin, symbolicznie prowadząca nas na dach zaprojektowany jako endemiczna łąka, która porosłaby nawianymi przez wiatr nasionami, gdybyśmy w tym miejscu nie zbudowali tego obiektu. Łąka jest oczywiście przeznaczona dla studentów. Wszystkie proekologiczne urządzenia systemów instalacyjnych zostały umieszczone pod tym dachem.
Obiekt będzie mieć cztery kondygnacje nadziemne i dwie podziemne, a jego powierzchnia użytkowa wyniesie nieco ponad 6 tys. m2. Zaprojektowano 24 nowoczesne sale dydaktyczne, w tym jedną aulę na blisko 140 miejsc, oraz wiele mniejszych przestrzeni umożliwiających realizację aktywnych warsztatów i seminariów.
i
Konstrukcja nowego budynku SGH
Budowa tak skomplikowanego i nasyconego instalacjami obiektu w centrum Warszawy to zawsze jest duże wyzwanie dla architektów, wykonawcy i inwestora. Na szczęście dla nas wszystkich generalny wykonawca firma ERBUD zdawał sobie z tego sprawę. Wziął ten kontrakt z piątego miejsca podczas przetargu, a więc jego oferta nie była najtańsza, ale ze względu na COVID-19 i wybuch wojny w Ukrainie, a co za tym idzie – trudne do oszacowania uwarunkowania rynku budowlanego w latach 2021-2022, w oczywisty sposób oferty nie doszacował. Głównym problemem na budowie jest więc brak pieniędzy. Wykonawca musi liczyć każdą złotówkę, co odbija się na procedurach wyboru podwykonawców i dostawców. Projekty zaakceptowane przez inwestora trzeba modyfikować, tak aby zmieścić się w budżecie inwestycji, bez pogarszania jakości przestrzeni budynku, czy jej funkcjonalności.
Myślę, że ciekawym doświadczeniem był wybór i akceptacja tekstur betonów architektonicznych. Ponieważ poziom -1 mieści sale wykładowe, przestrzenie wspólne studentów i coworkingu, wymagał on dostępu światła dziennego. Było to możliwe poprzez szczeliny na obwodzie budynku, aby szklany strop wpuszczał światło słoneczne wzdłuż ściany szczelinowej z ręcznie obrobioną powierzchnią tworzącą teksturę „skały”, która stała się wewnętrzną ścianą sal wykładowych. Wykonawca przedstawił kilka wariantów tej faktury, a architekt z udziałem inwestora wskazał, który z mock-upów najbardziej im odpowiada. Oczywiście trzeba było poszukać kompromisu pomiędzy najmocniejszą pod względem wyrazu i sensoryczności teksturą a względami użytkowymi. Podobnie wyglądał wybór powierzchni betonu architektonicznego, który zaprojektowaliśmy w przestrzeniach wspólnych na wyższych kondygnacjach.
i
Także strukturalne betonowe elewacje podlegały podobnym procedurom odbioru barwionego betonu architektonicznego. Krawędzie wysuniętych zielonych tarasów porośniętych łąką oraz dynamiczne skośne belki były, zgodnie z projektem, zabarwione odcieniem ceglastym, symbolicznie łączącym nowy budynek z całym historycznym zespołem obiektów SGH, których kolor elewacji jest rozpoznawalnym znakiem w krajobrazie Warszawy.
Podwykonawca ERBUD-u – firma Warbud Betony – znał nasze wysokie wymagania w tej materii, ponieważ był również dostawcą prefabrykatów do budynku Komisji Sejmowych w Warszawie („A-m” 11/2018). Wywiązał się ze swoich obowiązków znakomicie – zarówno w obiekcie sejmowym, jak i CPI SGH. Po wielu próbach na mock-upach przywożonych na budowę ustalono warsztatowe detale gzymsów i odkosów na elewacjach. Największą trudność dla wykonawcy stanowił wymóg architekta, aby prefabrykaty nie miały „drykantów” ale narożniki były pod kątem prostym a tekstura jak najbardziej zbliżona do lanego szalunkowego betonu. Chcieliśmy uniknąć dość częstego efektu „plastikowych” prefabrykatów, pozbawionych ciężaru, materialności, a więc wyrazu i doświadczenia materii zbudowanej.
Dalszym etapem tych starań i pracy architekta z wykonawcami był dobór mieszanki betonowej barwionej w masie (oraz impregnatów, które nie popsują końcowego efektu), tak aby, jak najbardziej przypominała kolorystykę domów SGH projektu przedwojennego mistrza – Jana Koszyca Witkiewicza.
i
i
i
