18 czerwca w siedzibie warszawskiego oddziału SARP odbył się wykład architektów z młodej barcelońskiej pracowni VORA, która zwyciężyła w tegorocznej polskiej edycji konkursu Europan.
Konkurs, organizowany co dwa lata przez federację 22 państw Starego Kontynentu, ma na celu zaangażowanie młodych projektantów przed 40 rokiem życia do poszukiwań awangardowych pomysłów i idei dla współczesnych miast. W każdej edycji uczestnicy muszą zmierzyć się z zaproponowanym przez federację tematem, projektując konkretne rozwiązania dla jednej z kilkudziesięciu wskazanych przez nią lokalizacji w różnych europejskich ośrodkach. Ostatni konkurs odbywał się pod hasłem Miasto, które adaptuje się do zmian w czasie, a interwencje na terenie Polski miały dotyczyć warszawskiego osiedla Za Żelazną Bramą (proj. Jerzy Czyż, Jan Furman, Andrzej Skopiński, 1965-1972), które powstało na ogromnym obszarze po wyburzonych przez Niemców kamienicach stołecznego getta.
Architekci musieli znaleźć sposób na poprawienie życia mieszkańców osiedla, równocześnie odnajdując równowagę między przestrzeniami publicznymi a prywatnymi, historyczną ich wartością a nadanym im nowym charakterem.
Osiedle Za Żelazną Bramą, w którego skład wchodzi 19 podłużnych, 16-kondygnacyjnych mrówkowców, z uwagi na skalę od początku budziło kontrowersje i już parokrotnie, choć bezskutecznie, podejmowano próby jego rewitalizacji. Hiszpańscy architekci, mający już spore doświadczenie w projektach rewitalizacyjnych, przygotowali w koncepcji dla Warszawy interwencje na trzech obszarach.
Analizując historyczny kontekst miejsca, różne modele urbanistyczne i nawarstwienia miejskiej tkanki zaproponowali: Trasę Kulturową, która wzmacniałaby związki między głównymi ośrodkami pamięci o żydowskiej tożsamości, Trasę Zieloną, czyli połączenie istniejących parków nowymi ścieżkami dla pieszych i rowerzystów, a także likwidację dużych powierzchni parkingów na rzecz nowych skwerów i pasaży.
Hiszpanie skupili się na trzech z 19 bloków osiedla i dla nich zaprojektowali przestrzenie oparte na wyżej wymienionych założeniach. – To rozwiązania „miękkie”, które łatwo wprowadzić w życie – podkreślał podczas wykładu Adrià Guardiet z pracowni VORA.
Projektanci zwrócili uwagę, iż z powodu kryzysu wiele zwycięskich projektów Europanu nie jest obecnie realizowanych. O wdrożeniu swoich pomysłów dla osiedla prowadzili rozmowy z Biurem Architektury i Planowania Przestrzennego m.st. Warszawy, na razie jednak nie wiadomo, kiedy ewentualnie miałyby się pojawić pierwsze zmiany.
W trakcie spotkania Hiszpanie zaprezentowali także inne swoje projekty dotyczące przestrzeni publicznych, w tym m.in. nową aranżację posadzki wokół hali targowej Mercat del Born w Barcelonie z 2013 roku, gdzie za pomocą płytek chodnikowych odtworzyli zarys średniowiecznego podziału na parcele.
