Monumental Art Gdańsk / 1-16 lipca 2010 Wernisaż: 16 lipca, g. 17.00, ul. Nagórskiego 11 a www.monumentalart.eu
Sztuka w formacie XXL
Sztuka opuściła mury galerii i muzeów. Jest niemal wszędzie – na ulicach, trawnikach, w przejściach podziemnych, na dworcach czy w tramwajach. Dzięki niej miasta stają się przyjaźniejsze dla mieszkańców, nabierają charakteru i niepowtarzalnego stylu. Chyba nigdzie nie widać lepiej tej przemiany, niż na gdańskim osiedlu Zaspa. To tam powstaje pierwsza i jak dotąd jedyna galeria malarstwa monumentalnego na blokach z wielkiej płyty. Popularność murali rośnie z roku na rok. Zamiast partyzanckich działań licealistów, na ścianach budynków możemy podziwiać coraz częściej efekty współpracy miejskich instytucji z uznanymi artystami czy studentami szkół artystycznych. Kolekcje murali ma już Muzeum Powstania Warszawskiego. Łodzianie postanowili chronić wielkoformatowe prace powstałe w latach PRL-u, uznając je za jeden z symboli kulturowych miasta, a wrocławianie mają konkurs Muralia. Jednak chyba najbardziej spektakularne działania w tej dziedzinie podjął Gdańsk. To tu, na osiedlu Zaspa powstaje pierwsza i jedyna na świecie galeria murali na blokach z wielkiej płyty, która ma szansę przyczynić się do zdobycia przez Gdańsk tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Murale zmieniają lokalną społeczność, rewitalizują dzielnicę i powoli stają się wizytówką miasta. Tutaj najzwyklejszy spacer z psem oznacza kulturalną wyprawę i kontemplację sztuki w formacie XXL.
„Zmierzamy stworzyć największą galerię malarstwa monumentalnego na świecie. Obecnie jesteśmy największym zintegrowanym, zewnętrznym obrazem w Europie i jedyną strukturą dziejącą się na tak dużych powierzchniach.” – podkreśla Piotr Szwabe, kurator projektu.
Gdańskie murale doczekały się również swojego wydarzenia kulturalnego. To tu, w pierwszej połowie lipca, odbędzie się II edycja Europejskiego Festiwalu Malarstwa Monumentalnego – Monumental Art. Od 1 do 15 lipca, na gdańskiej Zaspie będzie można obserwować przy pracy na wysokościach artystów-malarzy z Włoch, Niemiec, Chin oraz Polski. W ciągu 2 tygodni namalują oni 5 nowych prac – to aż 1200 m.kw. murali. Razem z wcześniejszymi wielkoformatowymi obrazami, kolekcja murali na Zaspie będzie liczyła już 24 dzieła o łącznej powierzchni 6 tys. m.kw. Gotowe murale zostaną odsłonięte 16 lipca podczas uroczystego wernisażu.
„Ideą Festiwalu Monumental Art jest stworzenie na ścianach zaspiańskich wieżowców największej w Europie kolekcji malarstwa wielkoformatowego. Monumental Art to jedyna impreza tego typu, na której artyści mają do dyspozycji tak ogromne przestrzenie do malowania (min.160 m.kw)” – opowiada Piotr Szwabe, kurator przedsięwzięcia, gdański malarz i animator kultury, autor ogromnego portretu Lecha Wałęsę, który powstał na zaspiańskim bloku, zamieszkałym niegdyś przez lidera Solidarności.
Festiwal powstał w ramach starań Gdańska i Metropolii o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Projekty takie, jak Europejski Festiwal Malarstwa Monumentalnego, czy Gdańska Szkoła Muralu, nawiązują swoim charakterem do hasła przewodniego gdańskiej kandydatury „Wolność Kultury, Kultura Wolności”. W tym wypadku chodzi o dostępność sztuki w przestrzeni publicznej i tworzenie nowych przestrzeni dialogu wpisanych w miejsca publiczne.
Galeria muralu na gdańskiej Zaspie jest jedyna w swoim rodzaju. Różni się od innych przedsięwzięć skalą i rodzajem podłoża używanego przez malarzy – nie ma na świecie drugiej galerii, w której prace artystów prezentowane byłyby na blokach z wielkiej płyty. Podczas każdej edycji Festiwalu powstają nowe dzieła malowane przez uznanych muralistów.
Łącznie z 5 muralami, które powstaną w lipcu, w skład kolekcji będą wchodziły 24 wielkoformatowe dzieła, o łącznej powierzchni 6 tys. m.kw. W tym roku do grupy artystów, których prace można oglądać na Zaspie, dołączy kolejnych sześciu malarzy. Wśród nich, oprócz Polaków, znajdą się goście z Chin, Niemiec oraz Włoch. W wydarzeniu wezmą udział: Pan LiPing (Chiny), Edeltraut Rath (Niemcy), Jub Möenster (Niemcy), Ryszard Niedzielski (Polska), Jacopo Ceccarelli (Włochy), Tomasz Bielak (Polska)
Jak podkreśla Piotr Szwabe, są to wyjątkowe osobowości: „Jub Möenster to historia malarstwa niemieckiego jeśli chodzi o realizacje w przestrzeni publicznej. Jaccoppo Cecarelli to jeden z najoryginalniejszych malarzy streetartowych we Włoszech. Z kolei duet Edeltraut Rath / Pan Li Ping w udany sposób łączy kultury wschodui zachodu. Na pewno zwróci także uwagę mural Tomasza Bielaka, którego prace są zaangażowane społecznie, poddają krytyce polską zaściankowość i krótkowzroczność.”
Gdańskie Murale
To w Gdańsku zaczęły powstawać pierwsze murale, tu tworzy mocna grupa artystów związanych z tym zjawiskiem. W ciągu ostatnich kilkunastu lat Trójmiasto stało się stolicą polskiego muralu. Duży udział w tym sukcesie ma Rafał Roskowiński, absolwent gdańskiej ASP, który w latach 90. powołał do życia Pracownię Muralu przy Nadbałtyckim Centrum Kultury. W jej ramach powstało kilkanaście murali malowanych między innymi przez Jimi Torturo, Tomasza Bielaka, Tomasza Zabrockiego, Krzysztofa Wróblewskiego czy Rafała Ewertowskiego.
Gdańska Zaspa jest jednym z największych w Polsce skupisk bloków mieszkalnych. Powstając, dzielnica ta miała być ucieleśnieniem modernistycznych wizji doskonałego organizmu urbanistycznego. Rozdęty rozmach i budowlany pośpiech „dekady sukcesu” spowodowały jednak, że zamiast idealnym kompleksem mieszkalnym, Zaspa stała się betonowym mrowiskiem. Dzięki inicjatywom kulturalnym, takim jak Festiwal Monumental Art, szare blokowiska stają się galerią sztuki. Powstałe na Zaspie wielkoformatowe malowidła są jej nową wizytówką.
„Zaspa to miejsce historyczne – to tutaj po raz pierwszy zobaczyłem ogromne malowidła (na pozszywanych płótnach z wizerunkami Matki Boskiej i hasłami Solidarności), idąc na mszę papieską w 1996 roku, to tu mieszkał Lech Wałęsa. Tutaj też zrozumiano potrzebę tego rodzaju sztuki i jest ona zaakceptowana przez mieszkańców. Być może takich miejsc jak Zaspa jest więcej, ale to tutaj zaczęła się wielka, historyczna eksplozja muralu, co musi mieć sens wyższy”. – twierdzi Rafał Roskowiński, pionier gdańskiego malarstwa wielkoformatowego.
Projekt zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
i
