Oto zwycięzcy Życia w Architekturze 2025! Grand Prix dla Parku Akcji Burza w Warszawie

Łącznie wyróżniono dziewięć projektów

Życie w Architekturze – najstarszy, organizowany nieprzerwanie od przełomu 1989 roku konkurs poświęcony wartościowym realizacjom architektonicznym w Polsce – od lat pozwala obserwować zmieniające się podejścia i potrzeby w projektowaniu. W dziewięciu dotychczasowych edycjach udział wzięło ponad 3000 budynków i przestrzeni publicznych. Choć konkurs odbywa się nieregularnie, każdorazowo daje możliwość spojrzenia na polską architekturę z szerokiej perspektywy, ponieważ projekty zgłaszane są bezpośrednio przez ich autorów.

W tegorocznej edycji jury w składzie: Ewa P. Porębska, Mateusz Mastalski, Grzegorz Piątek, Michał Sikorski, Kuba Snopek, Aleksandra Wasilkowska, Dominika Zielińska i Artur Celiński przyznało Grand Prix Parkowi Akcji Burza w Warszawie, zaprojektowanemu przez Archigrest i topoScape.

Sześć realizacji otrzymało wyróżnienia:

• Nowy Strzeszyn w Poznaniu, pracownia Insomia
• Centrum Aktywności Międzypokoleniowej w Warszawie, xystudio
• Żłobek 31 w Warszawie, Asman Pieniężny Architekci
• Most Europejski w Siekierkach, MXL4
• Zespół kolumbariów na Cmentarzu Komunalnym w Radomiu, BDR Architekci
• Osiedle wielorodzinne przy ul. Krudowskiego w Łowiczu, Łukasz Gaj i Pracownia Architektury i Urbanistyki Rafała Mazura
• Nagrodę Architektów i Architektek otrzymało Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, zaprojektowane przez Thomas Phifer and Partners we współpracy z APA Wojciechowski. Tytuł ulubieńca publiczności zdobył Plac Handlowy w Gorzycach autorstwa Bartosza Bukowskiego i Michała Woźniaka.

Zapraszamy do dalszej części tekstu, w której opisujemy wszystkie wyróżnione realizacje.

(Grand Prix) Park Akcji Burza w Warszawie. Autorzy: Archigrest i topoScape

Park Akcji „Burza” w Warszawie, zaprojektowany przez Archigrest (Maciej Kaufman, Marcin Maraszek) i topoScape (Justyna Dziedziejko, Magdalena Wnęk), porządkuje i udostępnia teren Kopca Powstania Warszawskiego. To sztuczne wzniesienie uformowane z powojennego gruzu potraktowano jako zasób i element miejskiej geologii. Projekt oparto na zasadach sukcesji ekologicznej i cyrkularności: wzmocniono naturalne procesy glebotwórcze, zatrzymywanie wody i rozwój rodzimych gatunków.

Na odsłoniętych polach gruzu wprowadzono roślinność ruderalną, a na powierzchnie gruzobetonu naszczepiono mchy. Układ parku wydziela strefy o różnym stopniu dostępności - od obszarów rekreacyjnych po części wyłączone z użytkowania, przeznaczone do badań fitosocjologicznych. Główna oś prowadzi od wejścia na szczyt z historycznym znakiem Polski Walczącej, pozwalając łączyć funkcję ceremonialną z codziennym użytkowaniem. Plac zabaw wpisano w rzeźbę terenu, a południowe stoki skierowano na edukację przyrodniczą i wypoczynek. Projekt powstał przy udziale mieszkańców i zakłada dalszą ewolucję krajobrazu jako procesu.

• Czytaj też: Świętowaliśmy z Wami 30 lat Architektury-murator. Gala w Bibliotece Narodowej

(6 wyróżnień) 

Nowy Strzeszyn w Poznaniu. Autor: pracownia Insomia

Nowy Strzeszyn w Poznaniu, zaprojektowany przez pracownię Insomia, powstał jako alternatywa dla typowego osiedla domów jednorodzinnych. Decydująca okazała się inwentaryzacja drzew. Każde z nich opisano i oceniono, traktując jako element równorzędny wobec zabudowy. Układ urbanistyczny uformowano tak, by unikać kolizji z istniejącą zielenią. Drzewa - pojedyncze okazy i grupy, w tym rzadkie sosny - wyznaczyły przebieg uliczek, przerwy między budynkami i lokalizacje przestrzeni wspólnych. Zabudowę tworzą zwarte, kompaktowe domy o powierzchniach 58–86 m², sytuowane między pniami i wpisane w zastany krajobraz.

Wejścia od strony wewnętrznych uliczek oraz ograniczony dostęp do garaży podziemnych mają wzmacniać codzienną interakcję mieszkańców. Wprowadzone sekwencje przejść, niewielkie place i prywatne ogrody budują strukturę miejsca, w którym relacje są wpisane w sposób korzystania z przestrzeni. Projekt realizowany etapami ewoluował wraz z kolejnymi doświadczeniami, pozostając konsekwentnie podporządkowany istniejącej zieleni i skali użytkownika.

Centrum Aktywności Międzypokoleniowej w Warszawie. Autor: xystudio

Centrum Aktywności Międzypokoleniowej przy ul. Korotyńskiego w Warszawie, zaprojektowane przez xystudio (Filip Domaszczyński, Dorota Sibińska, Marta Nowosielska), łączy cztery instytucje w jednym, czytelnym układzie urbanistycznym: żłobek, placówkę opiekuńczo-wychowawczą, centrum aktywności senioralnej i środowiskowy dom samopomocy. Budynek wpisano w układ istniejącego parku, zachowując stare drzewa i uwzględniając dotychczasowe użytkowanie terenu. Zagięta, pawilonowa bryła tworzy wewnętrzny dziedziniec z kawiarnią, gdzie posadzony dąb organizuje przestrzeń wspólną. Wejścia rozmieszczono od strony placu, aby użytkownicy różnych grup wiekowych naturalnie się spotykali. Każda z funkcji ma odrębną, łatwą do rozpoznania część - od muralu na elewacji placówki opiekuńczej po kinetyczne elementy przy żłobku. Układ wnętrz i powiązań pieszych otwiera teren na okolicę, a zielony pas prowadzący przez hol łączy obiekt z przestrzenią publiczną. To wielofunkcyjny budynek o skali dopasowanej do otoczenia, oparty na integracji użytkowników i zachowaniu charakteru miejsca.

Żłobek 31 w Warszawie. Autor: Asman Pieniężny Architekci

Żłobek 31 w Warszawie, zaprojektowany przez Asman Pieniężny Architekci, powstał jako modernizacja istniejącego budynku, bez wyburzania i bez ingerencji w układ urbanistyczny okolicy. Architekci wzmocnili pierwotną konstrukcję, pozostawiając jej skalę, proporcje i relacje z sąsiedztwem. Kluczowe było zachowanie materiałowej i przestrzennej ciągłości, tak aby obiekt pozostał rozpoznawalny dla mieszkańców, mimo pełnej przebudowy funkcjonalnej. Projekt zakładał ograniczenie emisji związanej z budową nowych struktur oraz świadome wykorzystanie istniejących zasobów. Modernizacja dostosowała układ wnętrz do współczesnych standardów opieki, podnosząc parametry techniczne i użytkowe budynku. Obiekt wpisuje się w serię miejskich żłobków, w których celem jest adaptacja zastanej tkanki, a nie jej zastępowanie. To przykład pracy opartej na powściągliwości – przekształceniu zamiast likwidacji i kontynuacji zamiast kontrastu.

Most Europejski Siekierkach. Autor: biuro MXL4

Most w Siekierkach, zbudowany w 1936 roku jako graniczna przeprawa kolejowa, został przekształcony w obiekt pieszo-rowerowy z platformą widokową. Projekt przygotowany przez biuro MXL4, autorstwa Tomasza Maksymiuka i Aleksandry Cegielskiej, realizuje założenie pełnego wykorzystania istniejącej konstrukcji bez naruszania jej zabytkowego układu. Inwestycja powstała w Siekierkach, w województwie zachodniopomorskim. Architekci oparli koncepcję na nadbudowaniu nad mostem lekkiej, dwukondygnacyjnej platformy ze stali cortenowej. Rozwiązanie to pozwoliło uzyskać dodatkowe funkcje - przestrzenie odpoczynku, osłonięte punkty widokowe i możliwość awaryjnego noclegu - bez ingerencji w dziewięć kratownicowych przęseł oryginalnego mostu.

Nowa konstrukcja została zaprojektowana tak, by spełniać potrzeby użytkowników tras rowerowych regionu, dla których przeprawa stanowi kluczowy odcinek sieci. Poszczególne miejsca zatrzymania rozmieszczono między elementami kratownic, wykorzystując ich podziały i rytm. Dwukondygnacyjny układ umożliwił odseparowanie ruchu od stref odpoczynku przy zachowaniu przejrzystości całej konstrukcji.

W projekcie zwrócono szczególną uwagę na ograniczenie wpływu na środowisko. Most przebiega nad rozlewiskami starorzecza Odry, będącymi cennym siedliskiem ptaków w obszarze Natura 2000 i Cedyńskim Parku Krajobrazowym. Zrezygnowano z oświetlenia, by nie zaburzać ich rytmu dobowego. Do minimum ograniczono ingerencję w stal historycznej konstrukcji — zastosowano technologię remontową bez piaskowania, a wszystkie nowe elementy wykonano z materiałów o dużej trwałości i niskich wymaganiach konserwacyjnych.

Zespół kolumbariów na Cmentarzu Komunalnym w Radomiu. Autor: BDR Architekci

Zespół kolumbariów na Cmentarzu Komunalnym w Radomiu, zaprojektowany przez BDR Architekci, powstał jako zwarty kompleks o wysokiej intensywności pochówku, zorganizowany wokół centralnego placu ekumenicznego. Układ tworzą bloki różniące się wysokością, podzielone na mniejsze komnaty cmentarne, co porządkuje program i ułatwia orientację w przestrzeni. Istniejący dom przedpogrzebowy włączono w najwyższy z bloków, domykając kompozycję założenia. Konstrukcję oparto na prefabrykatach betonowych i żelbetowej ławie, a elewacje i detale wykonano z lokalnego piaskowca, uzupełnionego o elementy z mosiądzu i drewna. Zieleń zaprojektowana jako niska i miękka – wraz z nasadzeniami sosen zwyczajnych – wprowadza naturalny porządek i separuje poszczególne części. Nocne oświetlenie prowadzi ruch odwiedzających, akcentując geometrię komnat. Całość dopełniają indywidualnie wykonane posadzki i nawierzchnie z lokalnych materiałów. To uporządkowane i powściągliwe założenie, które wprowadza nowy model organizacji przestrzeni pamięci w istniejącej strukturze cmentarza.

Osiedle w Łowiczu. Autorzy: Łukasz Gaj oraz Pracownię Architektury i Urbanistyki Rafała Mazura

Osiedle w Łowiczu zostało zaprojektowane przez GDA Łukasz Gaj oraz Pracownię Architektury i Urbanistyki Rafała Mazura. Realizacja w województwie łódzkim powstała w ramach Mieszkania Plus, lecz unika typowych błędów inwestycji niskobudżetowych. Architekci skupili się na jakości samych mieszkań: ich proporcjach, doświetleniu i przewietrzaniu, zamiast na dekoracyjności elewacji. Układy są ustawne nawet przy niewielkich metrażach, a mieszkania ponad 45 m² mają zapewnioną wentylację naturalną. Jednostronne lokale ograniczono do najmniejszych kawalerek, co stanowi rzadkość na rynku, gdzie nawet duże mieszkania bywają jednostronne. Zróżnicowanie typów lokali sprzyja powstawaniu bardziej różnorodnej społeczności, a partery wyposażono w ogródki dla większych rodzin. Prosta konstrukcja i pionowy rytm okien budują estetykę wynikającą z logiki przestrzeni, a nie z kosztownych materiałów czy dodanych detali.

(Nagroda Architektów i Architektek)

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Autor: Thomas Phifer and Partners

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, zaprojektowane przez Thomas Phifer and Partners we współpracy z APA Wojciechowski, zajmuje centralne miejsce w przestrzeni miejskiej obok Pałacu Kultury. Budynek ukształtowano horyzontalnie, w dwóch prostokątnych bryłach, które stanowią kontrapunkt dla dominującej sylwety sąsiedniego wysokościowca. Fasada z jasnego betonu, wykonana przez lokalnych rzemieślników, tworzy jednolitą, świetlną powierzchnię, przełamaną pasmem okien doświetlającym galerie pierwszego piętra. Parter zaplanowano jako ogólnodostępne forum miejskie z otwartą salą wykładową, przestrzenią wystaw czasowych i zapleczem publicznym. Wnętrza organizuje centralna klatka schodowa o dużej skali, doświetlona naturalnym światłem i łącząca wszystkie poziomy ekspozycji. W galeriach znalazły się niewielkie pokoje z miejscem do oglądu i czytania, a górne sale korzystają ze światła wpuszczanego przez świetliki. Budynek działa jako klarowna struktura wystawiennicza i jednocześnie jako nowy, otwarty punkt węzłowy w przestrzeni śródmieścia.

(Ulubieniec Publiczności)

Plac Handlowy w Gorzycach. Autorzy: Bartosz Bukowski i Michał Woźniak

Plac Handlowy w Gorzycach, zaprojektowany przez Bartosza Bukowskiego i Michała Woźniaka, to uporządkowana i otwarta przestrzeń publiczna, która nadal pełni funkcję lokalnego targowiska. Projekt obejmuje modernizację placu oraz budowę stalowego pawilonu, działającego jako miejska rama spinająca rozproszoną zabudowę i wyznaczająca wejście do sąsiedniego założenia parkowego. Pawilon, oparty na lekkiej konstrukcji z cienkich, pochylonych słupów, akcentuje przemysłowe korzenie Gorzyc. Układ podpór wynika z pracy geometrycznej i konstrukcyjnej – słupy zbiegają się osiowo w dwóch punktach wirtualnych, a zastosowanie systemów tensegrity pozwoliło otworzyć widok na park, redukując liczbę podpór w narożniku. Plac otrzymał nawierzchnię z płukanego betonu, nowe nasadzenia 55 drzew i rabaty roślin nadwodnych, tworzące zacienioną, publiczną przestrzeń codziennych spotkań i handlu. Całość powstała z lokalnych, łatwo dostępnych materiałów i w ścisłej współpracy architektów z inżynierem oraz mieszkańcami.