Przystanek Piotrkowska Centrum w Łodzi - współczesny historyzm?

Na środku skrzyżowania najważniejszych osi na mapie Łodzi trwa budowa Przystanku Piotrkowska-Centrum. Pięcionawowa konstrukcja ze sklepieniami krzyżowymi i kolorowym witrażem ma nawiązywać do secesji, jako stylu charakterystycznego dla architektury Łodzi. Czy realizowany projekt jest szczery wobec miejsca i wobec czasów, w których powstaje? - pisze Katarzyna Waloryszak.

Na środku skrzyżowania najważniejszych osi na mapie Łodzi - ulicy Piotrkowskiej oraz alei Mickiewicza – trwa budowa Przystanku Piotrkowska-Centrum. Miejsce to ma stać się głównym węzłem przesiadkowym linii północ-południe i wschód-zachód komunikacji tramwajowej. Realizowany przystanek jest częścią obszernej inwestycji polegającej na przebudowie trasy wschód - zachód.

Przebudowa centrum przesiadkowego zakłada zmultiplikowanie torowisk, umieszczenie głównej komunikacji kołowej pod ziemią oraz wyniesienie przejść pieszych z podziemi na poziom terenu. Oś poprzeczna miasta - dwujezdniowa aleja Mickiewicza stanowiła dotąd wyraźną granicę rozdzielającą część południową od północnej. Przebudowane skrzyżowanie ma być elementem spajającym je urbanistycznie w miejscu przecięcia z ulicą Piotrkowską.

Wybrany w drodze konkursu projekt to forma inspirowana elementami historycznymi. Pięcionawowe zadaszenie stanie nad biegnącym wzdłuż alei torowiska. Klarowna, biała konstrukcja, tworzy linearny rysunek sklepień krzyżowych. Przykrycie konstrukcji stanowić będzie transparentna membrana z kompozycją kolorowych geometrycznych wzorów, przypominającą wielkoskalowy witraż. Inspiracja historią jest tak silna, że pojawia się wątpliwość, czy faktycznie jest to jeszcze interpretacja, czy raczej po prostu forma historyzująca, która, poza zastosowanymi technologiami, ze współczesnością się niewiele ma wspólnego.

Już w regulaminie konkursu na projekt przystanku organizatorzy podkreślali, że rolę priorytetową odgrywać będą nawiązania do secesji. Założenie, że „wszystko co łódzkie jest secesyjne”, ma porządkować miasto i stanowić o jego spójnym i wyrazistym charakterze. Określenie Łódź secesyjna, choć przyznane miastu trochę na wyrost (gdyż obiektem w pełni secesyjnym jest tylko jeden budynek), na pewno oddaje panującego tu ducha tego stylu. Centrum miasta bogate jest w budynki eklektyczne, których elewacje oraz wnętrza zdobią secesyjne detale.

Dziewiętnastowieczne zabytki i zdobne dekoracje są bez wątpienia powodem do dumy. Dodają miastu szlachetności i są oznaką panującego tu szacunku do estetyki. Szlachetnością formy charakteryzują się także liczne łódzkie przykłady architektury klasycystycznej, modernistycznej, czy też współczesnej. Powodem do dumy jest także fakt, że Łódź, przez lata formowania się miasta, zawsze korzystała z najbardziej innowacyjnych i modnych rozwiązań stylistycznych i technologicznych. W czasach prosperity powstające tu obiekty symbolizowały świetność, zamożność, a także nowoczesność miasta.

Warto zadać sobie pytanie o to czy realizowany projekt przystanku jest szczery wobec miejsca, i wobec czasów, w których powstaje? Obiekt znajduje się na skrzyżowaniu osi historycznej i współczesnej miasta – miejscu w pewnym sensie wręcz symbolicznym dla konfrontacji „XIX-wiecznej Łodzi” z architekturą współczesną… Przemiany, które dziś odbywają się w tym miejscu na zawsze określą jego oblicze. Opisywana koncepcja na naszych oczach sama staje się kontekstem dla kolejnych przemian w mieście. Ze względu na położenie w bardzo ważnym punkcie na mapie Łodzi, stanie symbolicznym przykładem tego, jaką odpowiedzialność niesie za sobą rola architekta w procesie kształtowania krajobrazu.