Spis treści
- Budowniczy Sopotu "realizował politykę cesarza"
- Kim był architekt Paul Puchmüller
- Pomnik Paula Puchmüllera. Projekt: Maciej Jagodziński -Jagenmeer
- Projekty Paula Puchmullera: Łazienki Północne i Południowe
- Uzdrowiskowy zakład kąpielowy w Sopocie
- Architektura Sopotu. Zdjęcia
Budowniczy Sopotu "realizował politykę cesarza"
Kim był człowiek, który budzi aż takie kontrowersje, że najpierw miasto uznało, że trzeba postawić mu pomnik przed ratuszem, a potem lokalni politycy PiS chcieli referendum w jego sprawie? To człowiek, który na początku XX wieku przyczynił się do rozkwitu Sopotu. Ale Sopot prawa miejskie zyskał na mocy edyktu cesarza Niemiec, a Puchmuller, zdaniem radnego PiS "realizował politykę Wilhelma II, znanego ze swojego antypolskiego nastawienia". Takie też pytanie miało się pojawić w referendum:
"Czy wyraża Pan/Pani zgodę na wzniesienie pomnika ku czci pruskiego urzędnika Paula Puchmullera przed urzędem Miasta Sopotu".
Radni głosowali nad sprawą na początku marca, projekt odrzucono.
Kim był architekt Paul Puchmüller
Urodził się w Słupsku w 1875. Zmarł w Sopocie w 1942. Studiował w Berlinie. Po studiach, wiosną 1901 roku, objął stanowisko budowniczego gminy Sopot (Sopot nie był w tym czasie miastem). W 1902 uzyskał tytuł budowniczego miejskiego (Stadtbaumeister) - bo Sopot zdobył prawa miejskie. Na tym stanowisku pracował 20 lat, do 1922. I w tym czasie powstały właśnie ważne miejskie obiekty, jak:
- zakład balneologiczny
- Łazienki Północne i Łazienki Południowe
- szkoła dla dziewcząt (dzś II Liceum)
- gimnazjum przy obecnej ul. Kościuszki i gmachy gimnazjum realnego
- dom gminy ewangelickiej (przy obecnej Curie-Skłodowskiej)
- kompleks trzeciego domu zdrojowego (we współpracy z Karlem Weberem i Adolfem Bielefeldtem)
- ratusz miejski (tu sam przepracował 20 lat)
- pawilon sztuki,
- osiedle przy obecnym placu Rybaków
- scenografie do oper Richarda Wagnera w Operze Leśnej
W latach 1905 - 1917 mieszkał w Sopocie na parterze willi przy ulicy Lipowej 15, a potem przeniósł się do domu własnego przy Abrahama 30 (wówczas Hubertusallee, budowa - 1923). Zamieszkał w niej z rodziną, gdy przeszedł na emeryturę. Tu mieszkał aż do śmierci.
Zaprojektował jeszcze m.in. kapliczkę Stella Maris, bramę cmentarną i kaplicę przedpogrzebową - na zlecenie parafii.
Był członkiem loży wolnomularskiej - od 1903 r. do lat 30.
Czytaj też:
Styl gotycki wyklucza się. Największy budynek międzywojennej Polski
Pierwsza siedziba Amber Gold w gdańsku do wyburzenia
Pomnik Paula Puchmüllera. Projekt: Maciej Jagodziński -Jagenmeer
To architekci z Sopotu wpadli na pomysł, by uczcić pomnikiem budowniczego tego miasta. W 2021 roku rada miasta zadecydowała, że rzeźba stanie przed ratuszem. W 2022 ogłoszono konkurs. Wygrał Maciej Jagodziński-Jagenmeer, absolwent Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, który m.in. zaprojektował Kopernika na ławeczce w Grudziądzu. Druga nagroda trafiła do zespołu w składzie Jacek Kiciński, Maciej Jacaszek i Piotr Woszczalski, a wyróżnienie do zespołu Miłosz Prajsnar, Aleksandra Wiater i Krzesimir Wiater.
Czytaj też:
Mieszkanie w Sopocie - na parterze domu
Portal trojmiasto.pl relacjonował burzliwą marcową sesję w 2025, na której była dyskusja o pomniku dla budowniczego Sopotu i przytacza wypowiedź przeciwnika pomnika:
Puchmüller faktycznie odegrał istotną rolę w kształtowaniu zabudowy Sopotu, jednak jego działalność była ściśle związana z polityką germanizacyjną, prowadzoną przez Cesarstwo Niemieckie. Jego projekty architektoniczne nie tylko nadawały miastu niemiecki charakter, ale także służyły administracji pruskiej, wspierając kolonizację miasta - wskazywał radny PiS Jakub Świderski.
Zwolennicy postawienia pomnika ripostowali: Sopockie ulice, kamienice, kościoły - wszystko to zostało w dużej mierze zaprojektowane przez Niemców.
Projekty Paula Puchmullera: Łazienki Północne i Południowe
Łazienki Północne powstały w 1903, a Południowe - w 1907. Północne - kilkaset metrów na północ od mola, w stronę Gdyni, a Południowe - po przeciwległej stronie mola. Obecnie jest tu hotel chiński z restauracją.
To drewniany budynek przy plaży, w którym od wielu już lat mieszczą się Hotel Chiński i takaż restauracja. Większości sopocian i przyjezdnych budowla ta kojarzy się z Państwem Środka. W przewodnikach podkreśla się, że z architektonicznego punktu widzenia jest on cenny, bo "norweski". W latach czterdziestych mieściło się tu schronisko dla chłopców z Hitlerjugend - to fragment książki "Sopoty" Tomasza Słomczyńskiego.
A Łazienki Północne? Jak przypomina Słomczyński, to był okazały budynek na skraju plaży, z dwoma kopulastymi wieżami, dużymi półkolistymi oknami, o charakterystycznej "lekkiej", kurortowej konstrukcji. - Po wojnie niszczał, w części rozebrano go w latach 50. i dokończono w 60.
W latach 70. powstały "nowe" Łazienki.
Uzdrowiskowy zakład kąpielowy w Sopocie
Zachowany do dziś. To jeden z bardziej charakterystycznych budynków w Sopocie. Obecnie mieści się tu Zakład Balneologiczny, należący do kompleksu Wojewódzkiego Szpitala Reumatologicznego. Stylowy kompleks powstał w latach 1903 - 1904, a zaprojektowali go Heinrich Dunkel i Paul Puchmüller. W 1975 zakład balneologiczny przeszedł modernizację. W roku 2008 udało się zrekonstruować dawną iglicę.
Architektura Sopotu. Zdjęcia
