Standard klimatyczny dla Krakowa

Naukowcy z Politechniki Krakowskiej zakończyli prace nad dokumentem „Standard klimatyczny dla nowych i istniejących miejskich budynków użyteczności publicznej w Krakowie”. To przystępna i przejrzysta instrukcja dla projektantów, wykonawców i zarządców budynków publicznych w stolicy Małopolski.

Sporządzenie dokumentu „Standard klimatyczny dla nowych i istniejących miejskich budynków użyteczności publicznej w Krakowie” zleciła ekspertom Politechniki Krakowskiej miejska jednostka Klimat-Energia-Gospodarka Wodna (KEGW). Na ręce Marka Bogackiego, zastępcy dyrektora KEGW, oficjalnie przekazał dokument dziekan Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki Politechniki Krakowskiej dr hab. inż. Stanisław M. Rybicki, prof. PK. „Standard klimatyczny” to praktyczne narzędzie służące realizacji polityki klimatycznej miasta w sektorze budownictwa. Jest zbiorem wytycznych, wskaźników i zaleceń, uwzględniających różne kryteria, w oparciu o które można dokonać kategoryzacji stosowanych rozwiązań projektowych – mówi dr inż. Agnieszka Flaga-Maryańczyk, prof. PK z WIŚiE, jedna z koordynatorów zespołu przygotowującego dokument.

Czytaj też: Efektywne instrumenty wspierania efektywności energetycznej budynków: raport |

Umowa pomiędzy Politechniką Krakowską a jednostką Klimat-Energia-Gospodarka Wodna w sprawie sporządzenia „Standardu klimatycznego” została podpisana w październiku ub. roku. W przygotowaniu dokumentu brało udział kilkudziesięciu pracowników PK z pięciu wydziałów: Inżynierii Środowiska i Energetyki, Architektury, Inżynierii Lądowej, Inżynierii Materiałowej i Fizyki, Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej. Cieszymy się, że możemy służyć ekspercką wiedzą w tak ważnym dla przyszłości Krakowa obszarze jak zarządzenie tkanką miejską w zgodzie z ideą  inteligentnych miast. Czerpanie z doświadczeń nauki i wykorzystywanie ich w praktyce jest szczególnie ważne wobec – stawianych przed nami - coraz poważniejszych wyzwań klimatycznych i energetycznych– podkreśla Stanisław Rybicki, dziekan WIŚiE PK.

Sześć obszarów krakowskiego Standardu klimatycznego

„Standard klimatyczny” obejmuje rekomendacje opracowane w odniesieniu do sześciu obszarów oceny procesu inwestycyjnego, które zdefiniowano jako: energia, woda, zieleń i otoczenie budynku, mikroklimat otoczenia, komfort środowiska wewnętrznego, materiały i technologie budowlane. Dodatkowo dokument zawiera wytyczne w zakresie standardów jakościowych dokumentacji projektowej i procedur racjonalnego sposobu organizacji przedsięwzięć budowlanych.  „Standard klimatyczny” przygotowano zgodnie z ideą zrównoważonego budownictwa, uwzględniając działania mające na celu ograniczanie negatywnego wpływu budynków na środowisko w całym cyklu ich życia, począwszy od przygotowania projektu, poprzez proces budowy, eksploatację, wreszcie rozbiórkę – tłumaczy prof. Agnieszka Flaga-Maryańczyk.

Czytaj też: Architektura dla klimatu: kryteria oceny |

Poza dbałością o środowisko naturalne, wyrażającą się w redukcji zużycia energii i wody, oszczędnej gospodarce surowcami i ograniczaniu odpadów, twórcy dokumentu wskazują również rekomendacje w zakresie komfortu środowiska wewnętrznego, czyli odpowiednich warunków przebywania dla użytkowników budynków. Istotnym aspektem, uwzględnionym w opracowaniu, jest też możliwość łagodzenia skutków zmian klimatycznych, w tym ograniczania zjawiska miejskiej wyspy ciepła (zjawisko polegające na podwyższeniu temperatury powietrza w mieście w stosunku do terenów je otaczających), suszy, wzmożonego spływu powierzchniowego czy powodzi błyskawicznych, poprzez działania dotyczące otoczenia budynku, a zwłaszcza zieleni oraz zagospodarowania wód opadowych na terenie nieruchomości.

Krakowski standard klimatyczny: od A do D

Eksperci z Politechniki Krakowskiej zaproponowali, by w każdym z obszarów, które będą podlegały ocenie, wyróżnić cztery klasy kategoryzacji stosowanych rozwiązać projektowych: A, B, C i D. Klasa A oznacza najwyższe wymagania, a klasa D to możliwość zmniejszenia wymagań dla obiektów istniejących lub takich, gdzie trudno implementować najnowsze technologie (z uwagi na występujące ograniczenia techniczne, finansowe,  inne). Kategorie B i C to kategorie pośrednie – odmienne dla różnych obszarów oceny. Trzeba tu wyraźnie podkreślić, że kategoryzacja jest realizowana w ramach danego obszaru oceny, a analizowany budynek może w efekcie osiągać różne klasy w ramach poszczególnych obszarów podlegających ocenie – wyjaśnia dr inż. Agnieszka Flaga-Maryańczyk, prof. PK. Należy oczywiście dążyć do najwyższej możliwej klasy obszaru ocenianego, ale ze świadomością ograniczeń wynikających z istniejących uwarunkowań, usprawiedliwiających rozwiązania niższych kategorii. Przy czym, klasa budynku jest osiągana, kiedy żadne z kryterium w ramach danego obszaru oceny nie otrzymało niższej kategorii – dodaje naukowczyni z PK.

Czytaj też: Pierwsza superdzielnica w Wiedniu |

Analizowane w opracowaniu zagadnienia wpisują się w aktualny trend wdrażania zasad inteligentnych miast. Wśród najważniejszych zaleceń, które znalazły odzwierciedlenie w poszczególnych kryteriach „Standardu klimatycznego” i są wspólne dla wszystkich typów budynków znalazły się: ograniczenie zapotrzebowania budynków na energię, zwiększenie udziału systemów grzewczych wykorzystujących odnawialne źródła energii, zwiększenie wykorzystania magazynów energii cieplnej, ograniczanie zużycia w budynkach wody spełniającej parametry wody do spożycia, stosowanie zieleni i rozwiązań opartych na przyrodzie w otoczeniu budynku i zintegrowanych z budynkiem, upowszechnienie zielonych parkingów, wiat i infrastruktury zrównoważonej mobilności, stosowanie materiałów i procesów o niskim śladzie węglowym, zwrócenie szczególnej uwagi na ewentualną potrzebę realizacji prac studialnych, studiów wykonalności, analiz prawnych i analiz potencjalnego ryzyka w odniesieniu do  podejmowanych działań przygotowawczych dotyczących przedsięwzięć budowlanych.

„Standard klimatyczny dla Krakowa” dotyczy budynków użyteczności publicznej w mieście, zarówno nowych, jak i modernizowanych. W przypadku tych drugich zakres rekomendacji z dokumentu powinien być tożsamy z zakresem planowanych remontów. W odniesieniu do obiektów zabytkowych, objętych ochroną konserwatorską, stosowanie „Standardu klimatycznego” jest zalecane w porozumieniu z konserwatorem zabytków. Twórcy opracowania podkreślają, że – ze względu na zmieniające się wymagania prawne oraz rozwój nowych technologii – kryteria uwzględnione w „Standardzie klimatycznym” i ich wartości graniczne mogą ulegać zmianom, a co za tym idzie powinny być aktualizowane. O tym kiedy i w jakim zakresie wykorzystywać zapisy dokumentu decydować już będzie jednostka Klimat-Energia-Gospodarka Wodna (KEGW), pierwsza w Polsce wyspecjalizowana jednostka samorządowa powołana, by adaptować miasto do zmian klimatu. Na jej zlecenie pracowali naukowcy PK.

Standard klimatyczny dla Krakowa: autorzy

Organizację prac politechnicznych ekspertów, opracowujących „Standard klimatyczny” dla Krakowa, koordynowali naukowcy z WIŚiE PK: dr inż. Agnieszka Flaga-Maryańczyk, prof. PK (prodziekan WIŚiE), prof. dr hab. inż. Paweł Ocłoń (WIŚiE, dyrektor Centrum Doskonalenia Badań Naukowych), dr inż. Jarosław Müller, prof. PK (prodziekan WIŚiE), mgr inż. Ireneusz Żmuda (WIŚiE). Kierownikami zespołu, który opracował wytyczne w obszarze „energia”, byli prof. dr hab. inż. Wiesław Zima i dr inż. Bogusław Maludziński. Zespołem ds. zakresu „woda” kierowali prof. dr hab. inż. Wojciech Dąbrowski i dr inż. Izabela Godyń, „zieleń i otoczenie budynku” – dr hab. inż. arch. Kinga Racoń-Leja, prof. PK, zaś „mikroklimat otoczenia” – prof. dr hab. inż. arch. Justyna Kobylarczyk. Nadzór nad zespołem opracowującym wytyczne w obszarze „materiały i technologie budowlane” sprawowały dr hab. inż. Izabela Hager, prof. PK i dr inż. Kinga Korniejenko. „Komfortem środowiska wewnętrznego” zajęli się dr inż. Małgorzata Fedorczak-Cisak i dr inż. Jarosław Müller, prof. PK, a nadzór nad obszarem „dokumentacja projektowa i procedury” sprawowali dr hab. inż. arch. Wojciech Korbel, prof. PK i mgr inż. Ireneusz Żmuda.