Ponad 5 ha terenu rozpiętego na półkilometrowym łuku al. Powstania Warszawskiego w Krakowie to obszar największego w Polsce eksperymentu miejskiego. Nieprzyjazny mieszkańcom ze względu na spory ruch samochodowy, brak zieleni oraz ekrany akustyczne teren wzięli na warsztat mieszkańcy. Pod okiem doświadczonych architektów, wspólnie uczestniczyli w bezprecedensowym w skali kraju projekcie Superścieżka. Ta społeczna inicjatywa po raz pierwszy na taką skalę połączyła władze miasta, architektów, prywatnych inwestorów oraz organizacje pozarządowe. Ich celem jest atrakcyjna aranżacja przestrzeni, która obecnie pełni wyłącznie funkcje tranzytowe. Ta sytuacja ma się zmienić.
Przez pięć tygodni prac warsztatowych w projekt zaangażowało się ponad 200 osób, a pomysłów na przekształcenie przestrzeni wzdłuż al. Powstania Warszawskiego było blisko 70. Warsztaty prowadziła Fundacja Aktywnych Obywateli im. Józefa Dietla, odpowiedzialna za wdrożenie i koordynację tej społecznej inicjatywy. Głównym konsultantem przedsięwzięcia było z kolei duńskie biuro Jana Gehla - światowej sławy architekta i urbanisty, a inicjatorem szwedzka firma Skanska. Efekty tej współpracy można było zobaczyć na wystawie plenerowej wewnątrz Ronda Mogilskiego, prezentującej pomysły uczestników warsztatów.
Kluczowym momentem był wybór pomysłu przewodniego dla dalszej realizacji projektu Superścieżki, w otwartym dla wszystkich mieszkańców Krakowa głosowaniu. Głosowanie połączone z publiczna debatą poprzedzała prezentacja szwedzkiej urbanistki Ewy Westermark z biura Jana Gehla. Zwyciężył projekt, którego przewodnim motywem jest „Słowo”. O nie – dosłownie i w przenośni - opierać będzie się placemakingowa koncepcja zagospodarowania tej istotnej dla miasta przestrzeni publicznej. Udział mieszkańców w tym przedsięwzięciu jeszcze się nie skończył. Już wiosną przyszłego roku krakowianie będą mogli przyłączyć się do realizacji pierwszych etapów projektu, który już dziś odbierany jest jako ogromny sukces miasta i jego mieszkańców. – Superścieżka wyznaczyła zupełnie nowe standardy nie tylko w Krakowie, ale wieże, że niebawem tą samą drogą podążą inne miasta w całym kraju – przekonuje Elżbieta Koterba wiceprezydent Krakowa ds. Rozwoju Miasta. I dodaje, że sukces tego projektu jest świetnym przykładem na to, że w Krakowie w odpowiedni sposób prowadzi się dialog między mieszkańcami, inwestorami i gminą. Podobnego zdania jest Grzegorz Stawowy, Przewodniczący Komisji Planowania Przestrzennego i Ochrony Środowiska w Radzie Miasta Krakowa. – W odpowiednim czasie i miejscu spotkały się podmioty, które mają cel zbieżny z interesem mieszkańców – zauważa. Jego zdaniem dzięki temu pomysłowi uda się kompleksowo zagospodarować znaczący obszar Krakowa, za w przyszłości – w ten sam sposób – również inne ważne obszary miasta.
i
Placemaking i przyjęte w Superścieżce założenia sprawdzą się w realizacji, a sam model projektowania partycypacyjnego staje się nowym trendem w przywracaniu miasta mieszkańcom. W ten sam sposób opracowywany będzie w Krakowie niebawem także nowy miejski park Reduta na Prądniku Czerwonym oraz otoczenie jednego z centrów usługowo-handlowych. Za koordynację warsztatów społecznych we wszystkich tych projektach odpowiedzialna jest Fundacja Aktywnych Obywateli im. Józefa Dietla.
Myślą przewodnią, wokół której budowany będzie charakter Superścieżki jest „Słowo”, aplikowane w zieleni, sztuce, wodzie, małej architekturze, czy też bardziej ulotne w postaci tymczasowych scenografii, projekcji, światła i dźwięku. Inspiracją autorów były wspomnienia członków grupy.
Fort będzie pełnił funkcję działań performatywnych. Będzie traktowany jako miejsce spotkań oraz jako przestrzeń działań artystycznych mających charakter wydarzeń czasowych i cyklicznych. Skwer Eilego natomiast spełni funkcję rekreacyjną. Na jego terenie znajdą się m.in. stoliki do szachów, hamaki, siłownia na powietrzu i siedziska. Przed sądem umieszczona zostanie "poczekalnia" oraz osłony przed deszczem i słońcem. Całość uzupełnią poidełka dla ludzi i zwierząt, estetyczna mała budka gastronomiczna oraz toalety.
Obszar parkingów zostanie "ukryty" od strony budynków oraz zadaszony ciągiem pieszo-rowerowym. Istniejąca dawniej fontanna na terenie Krakowskiego Szkolnego Ośrodka Sportowego dała początek pomysłowi wprowadzenia na Superścieżkę wody. Dodatkowo znajdować się tam będą korty tenisowe, boisko, minigolf, bule oraz plac zabaw dla dzieci. Ten ostatni będzie również nastawiony na atrakcje dla seniorów. Zachowanie zieleni pozwoli stworzyć otwarte miejsce do piknikowania w gronie rodziny i znajomych.
Realizacja projektu zmieni ten fragment miasta i odda go w ręce mieszkańców, aby mogli oni cieszyć się ciekawym i funkcjonalnym terenem. To właśnie dzięki ich zaangażowaniu powstał projekt, który spełnia jedno z podstawowych założeń placemakingu - stworzenie nieszablonowych miejsc dostępnych dla każdego. Przestrzeń publiczna ma dostosowywać się do potrzeb społeczeństwa, które aktywuje się i działa wspólnie, tworząc takie miejsca jak Superścieżka. Całkowity koszt opracowania koncepcji, kampanii medialnej oraz przeprowadzenia warsztatów społecznych szacowany na 300 tys. zł., wezmą na siebie prywatni inwestorzy oraz osoby zaangażowane w projekt w ramach społecznego uczestnictwa. Przygotowanie koncepcji oraz przedstawienie jej władzom miasta planowane jest na listopad tego roku. Realizacja, podzielona na etapy rozpocznie się za rok - w kwietniu 2016 roku. Zakończenie prac nad pierwszym etapem projektu, uwzględniających zagospodarowanie skweru im. Mariana Eilego, zaplanowano na październik 2016 roku.
