Ta architektura silnie oddziałuje na zmysły i wyraża potęgę śmierci. Zespół kolumbariów na Cmentarzu Komunalnym w Radomiu z wyróżnieniem

Po poddaniu ocenie blisko 400 zgłoszeń z całej Polski jury konkursu w pierwszym kroku zadecydowało o wyodrębnieniu listy TOP60, czyli wyboru 60 najciekawszych realizacji, które miały prawo walczyć o Grand Prix, tytuł Ulubieńca Publiczności oraz Laureata Środowiska, przyznawanego przez architektów i architektki.

Na ostatnim posiedzeniu jury w składzie: Ewa P. Porębska, Mateusz Mastalski, Grzegorz Piątek, Michał Sikorski, Kuba Snopek, Aleksandra Wasilkowska, Dominika Zielińska i Artur Celiński zadecydowało o przyznaniu tej realizacji wyróżnienia za architektoniczną wrażliwość i oddziaływanie na zmysły.

Zespół kolumbariów na Cmentarzu Komunalnym w Radomiu zaprojektowali BDR Architekci (zespół autorski Konrad Basan, Paweł Dadok, Maria Roj, Michał Rogowski).

Uzasadnienie decyzji jury konkursu Życie w Architekturze 2025

Wyróżnienie dla Zespołu Kolumbariów w Radomiu przyznajemy za niezwykłą wrażliwość architektoniczną oraz oddziaływanie na zmysły, które przekształca przestrzeń pamięci i pożegnania w miejsce kontemplacji i wytchnienia.

Projekt BDR Architekci stanowi  alternatywę architektoniczną i przestrzenną w polskiej architekturze cmentarnej. W dobie narastającego urbanistycznego szumu i pośpiechu, kolumbarium w Radomiu oferuje dosłowny i symboliczny „oddech”. Tworzy przestrzeń, w której spotkanie z pamięcią, a także z własną refleksją, nabiera intymnego i godnego wymiaru.

Oryginalność koncepcji polega na stworzeniu sieci intymnych dziedzińców i pokoi, a nie ciągłego muru. Przemieszczanie się pomiędzy nimi przywodzi na myśl atmosferę zwiedzania galerii bez sufitu.

Projekt odpowiada na zagadnienie pożegnania i pamięci. Zamiast monumentalizmu, oferuje ludzką skalę chroniącą intymność. Powtarzalność elementów i układ budują poczucie spokoju i porządku.

Kluczowy jest świadomy wybór materiału. Dobrze wykonane wykończenie z piaskowca, zamiast powszechnych marmurów czy granitów. Wybór matowego piaskowca jest aktem architektonicznej pokory i ciepła. Projekt ma wysoki potencjał do bycia architekturą ponadczasową.

Zespół Kolumbariów w Radomiu jest dobrym przykładem do naśladowania i rozwijania dla współczesnej architektury miejsc pamięci. To dzieło, które dzięki doskonałej skali, przemyślanym materiałom i sekwencji przestrzeni, tworzy przestrzeń do spotkania – ze sobą, z innymi i z pamięcią.

Życie w Architekturze 2025. Zespół kolumbariów na Cmentarzu Komunalnym w Radomiu. Założenia Autorskie

Projekt powstał w wyniku konkursu architektonicznego rozstrzygniętego w 2017 roku, którego celem było zaprojektowanie kolumbarium na 2000 nisz w centralnej części Cmentarza Komunalnego w Radomiu.

Główną ideą projektu było stworzenie miejsca skupienia, zadumy i uniwersalnego sacrum – przestrzeni, która służy każdemu, niezależnie od wyznania czy przekonań. Inwestycja zakładała stworzenie zwartego założenia funeralnego o wysokiej intensywności pochówku, stanowiącego alternatywę dla rozprzestrzeniania się tradycyjnych grobów.

Program funkcjonalny podzielono na mniejsze komnaty cmentarne – bloki o zróżnicowanej wysokości – rozmieszczone wokół placu ekumenicznego, który wyznacza miejsce po niezrealizowanej kaplicy. Istniejący dom przedpogrzebowy wkomponowano w najwyższy blok, domykający dziedziniec. Zieleń zaprojektowano jako miękkie formy z płożącymi krzewami i 50 sosnami zwyczajnymi – gatunkiem lokalnym. Kolumbaria wykonano z prefabrykatów betonowych osadzonych na żelbetowej ławie. Zewnętrzne elewacje, attyki, półki i tablice nisz wykończono piaskowcem z lokalnych kamieniołomów. Posadzki o indywidualnym wykończeniu powstały w radomskim zakładzie betonowym, a place wysypano lokalnym tłuczniem. Projekt dopełniają drewniane ławki, punkty wodne oraz system identyfikacji wizualnej z mosiądzu.

Istotnym elementem stało się także nastrojowe oświetlenie – światło prowadzi odwiedzających i podkreśla architekturę wnętrz komnat. Silny akcent położono na lokalność – zarówno w materiałach, jak i pracy lokalnych rzemieślników. Całość wieńczy cytat z trenu Kochanowskiego, poety z pobliskiego Czarnolasu, czyniąc z przestrzeni miejsce szacunku, skupienia i godnego pożegnania. Projekt promuje kremację jako współczesną i potrzebną formę pochówku.

Zespół kolumbariów na Cmentarzu Komunalnym w Radomiu. Metryka realizacji

Oficjalna nazwa i typ realizacji: Zespół kolumbariów na Cmentarzu Komunalnym w Radomiu, przestrzeń publiczna 

Inwestor: Urząd Miasta w Radomiu , Cmentarz Komunalny w Radomiu

Generalny wykonawca/wykonawca konstrukcji: Korporacja Budowlana Darco

Powierzchnia zabudowy: 516 m2

Powierzchnia terenu: 7400 m2

Data przygotowania projektu/ukończenia realizacji: 2017/2023

10. edycja Życia w Architekturze

10. edycja konkursu ŻYCIE W ARCHITEKTURZE jest częścią wyjątkowego przedsięwzięcia, w którym od 1995 roku nagradzamy polskie realizacje, w najlepszy lub najciekawszy sposób wskazujące kierunek myślenia o relacjach życia i architektury. Na autorów i autorki najlepszego obiektu lub przestrzeni (Grand Prix) czekała w tym roku nagroda pieniężna w wysokości 20 000 zł.

ŻYCIE W ARCHITEKTURZE to najstarszy, organizowany nieprzerwanie od przełomu 1989 roku konkurs na najbardziej wartościowe realizacje w Polsce. W dziewięciu poprzednich edycjach rywalizowało w sumie ponad 3000 budynków i przestrzeni publicznych. Konkurs niezmiennie wskazuje nowe zjawiska, potrzeby i kierunki, jakie pojawiają się w dziedzinie projektowania. Co kilka lat stwarza okazję do spojrzenia na polską architekturę z szerokiej perspektywy. Nie jest ona zniekształcona, bo projekty nie są nominowane, lecz nadsyłane przez samych autorów.

Sponsorzy konkursu Życie w Architekturze

Całe to przedsięwzięcie nie byłoby możliwe bez wsparcia naszych partnerów. Głównym sponsorem 10. edycji ŻYCIA W ARCHITEKTURZE jest Saint-Gobain. Wśród grona sponsorskiego znajdziemy także właścicieli marek: Aluprof, Dyson, Humanscale i VELUX, a także Ecophon, Glassolutions, Isover, Leca, Rigips, Weber oraz Swisspacer z Grupy Saint-Gobain.

Życie w Architekturze 2025. Rekordowe zgłoszenia

W tym roku pracownie architektoniczne zgłosiły do konkursu blisko 400 realizacji. W tej edycji czekało na Was kilka nowości. Najważniejszą z nich jest brak kategorii. Nie ocenialiśmy oddzielnie np. domów jednorodzinnych czy obiektów komercyjnych. Chcieliśmy skoncentrować się na ŻYCIU w architekturze, czyli jej relacji z odbiorcami i otoczeniem. 

Ze zgłoszonych realizacji z lat 2020-2024 wybraliśmy TOP 60, czyli 60 najciekawszych obiektów lub przestrzeni. Zostały one poddane ocenie naszego jury i to właśnie spośród nich wyłoniony został laureat nagrody Grand Prix, a drogą głosowania wskazano zdobywcy tytułów Ulubieniec Publiczności oraz Laur Środowiska – Nagroda Architektów i Architektek.

Dzięki firmie VELUX mogliśmy także wręczyć trzy dodatkowe nagrody. Zostały one przyznane tym realizacjom, które wykorzystują światło dzienne jako element kształtowania architektury i poprawy jakości przestrzeni pod dachem z wykorzystaniem okien dachowych. 

---

Dziękujemy, że tu jesteś

Posłuchaj także naszego Podcastu Architektonicznego:

Ładnie, tylko lepiej? Gruz, dzikość i narracja w architekturze ArchigrestuRozmowa z Maciejem Kaufmanem i Marcinem Maraszkiem z Archigrestu o tym, dlaczego architektura publiczna nie musi być gładka, symetryczna i od linijki. O zostawianiu gruzu w parku, sadzeniu nieklonowanych drzew, pracy bez PR-u i znaczeniu dobrze opowiedzianej historii. Wszystko to zaś w tle krążącego z kuluarach przekonania, że ich architektura w istocie architekturą nie jest.