Punktem wyjścia dla naszych rozważań jest idea osiedla społecznego sformułowana i promowana przez Helenę Syrkus, polską architektkę i teoretyczkę. Osiedle społeczne było realną odpowiedzią na niedostatki mieszkaniowe II RP, ale jednocześnie nowoczesnym i uniwersalnym sposobem myślenia o architekturze, o jej społecznych powinnościach, o kształtowaniu relacji społecznych i komforcie życia codziennego. Idee te były zarówno nowatorskie, jak i wpisywały się w europejskie, progresywne trendy rodem ze szkoły Bauhausu. Interesuje nas jak idea ta broni się po niemal 80 latach. Czy osiedla społeczne, na których ciąży odium PRL-owskiej „bylejakości”, są jedynie przeżytkiem minionej epoki? Na ile koncepcje te są nadal aktualne, w jaki sposób współczesne projekty architektoniczne i rozwiązania urbanistyczne nawiązują, odnoszą się do modernistycznych praktyk? - zastanawiają się organizatorzy przedsięwzięcia z Wolskiego Centrum Kultury. Do współpracy zaprosili socjologów, artystów, badaczy i specjalistów, ale przede wszystkim, samych mieszkańców Koła.
W ramach plenerowej wystawy, zapowiadającej główną część projektu, zaplanowano 5 spotkań, podczas których zaprezentowane zostaną projekty studentek z Pracowni Projektowania Architektonicznego prowadzonej przez Iwonę Kalenik na Wydziale Architektury Wnętrz ASP w Warszawie. Wszystkie prace podejmują tematy miejsc wspólnotowych na osiedlu. Próbują odpowiedzieć na problemy, z jakimi boryka się dzielnica: brak miejsc spotkań oraz zdefiniowanych wspólnotowych przestrzeni, niedookreślenie architektonicznych ram przestrzeni publicznych, brak niewielkich centrów aktywności lokalnej. Każdej prezentacji, w miejscu któremu poświęcony jest dany projekt, będzie towarzyszyć dyskusja z udziałem ekspertów oraz mieszkańców. Nagrania wideo z rozmów staną się częścią ekspozycji głównej. Ponadto złożą się się na nią zdjęcia, dokumenty, materiały źródłowe opisujące ideę osiedla społecznego oraz archiwalne dotyczące rozbudowy warszawskiego Koła (w której projektowaniu uczestniczyła po wojnie Helena Syrkus). Ważnym elementem wystawy będą również prace artystyczne przygotowane przez Mateusza Kowalczyka i Dianę Lelonek. Dopełnienie całości stanowi Laboratorium idei, gdzie mają być wypracowywane nowe koncepcje funkcjonowania osiedli, adekwatne do aktualnych potrzeb i możliwości. Projekt, nad którym czuwa zespół kuratorski w składzie: Aleksandra Kędziorek, Michał Mioduszewski, Łukasz Strzelczyk i Artur Trojanek, realizowany jest w ramach programu Patriotyzm Jutra.
Wystawa plenerowa
23 września - 7 października 2020
5 lokalizacji na osiedlu Koło w Warszawie
Kuratorki: Iwona Kalenik i Agnieszka Kacprzak
Program spotkań
23.09 środa, 17:00, Park Księcia Janusza: Świetlica na Kole, autorka projektu: Patrycja Chojnacka
26.09 sobota, 14:00, Skwer przy ul. Magistrackiej i Dobiszewskiego: Ogród Zimowy, autorka projektu: Emilia Kachniar
30.09 środa, 17:00, róg ul. Księcia Janusza i Traktorzystki: Coworking na Kole, autorka projektu: Barbara Ziarkowska
03.10 sobota, 14:00, róg ul. Obozowej i Księcia Janusza: Małe domki na działce, autorki projektów: Julia Bimer, Patrycja Chojnacka, Barbara Ziarkowska, Estera Jatkowska, Michalina Stasiak, Karolina Siczek, Natalia Zabusk
07.10 środa, 17:00, ul. Raszei 7: Warsztaty na Kole, autorka projektu: Julia Bimer
Wystawa główna
16 października - 1 grudnia 2020
Dom Społeczny, ul. Obozowa 85, Warszawa
