Nielegalna rozbiórka

Wyburzono modernistyczny dom na Bielanach projektu Romualda Millera. Powstał na wystawę Tani Dom Własny

2023-09-26 14:33

Przy ul. Grębałowskiej 11 na Starych Bielanach doszło do wyburzenia jednego z ostatnich domów zaprojektowanych przez Romualda Millera na wystawę Tani Dom Własny z 1932 roku. Kilkanaście dni temu konserwator rozpoczął procedurę wpisania obiektu do rejestru zabytków.

Rozbiórka przy Grębałowskiej

Dom przy ul. Grębałowskiej 11 przeszedł do historii. Obecny właściciel wyburzył budynek krótko po tym, gdy mazowiecki konserwator Jakub Lewicki rozpoczął procedurę wpisania obiektu do rejestru zabytków. Według obowiązujących przepisów rozpoczęcie takiej procedury uniemożliwia dokonywanie jakichkolwiek prac budowlanych. Dodatkowo, dom znajdował się już w gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków, ale jak widać to wciąż zbyt mało, by chronić wartościowe realizacje przed zniszczeniem. O rozbiórce Jakub Lewicki powiadomił już prokuraturę, wysłał też pismo z żądaniem wyjaśnień do Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego. Będziemy monitorować dalszy rozwój wypadków.

Dom prototypowy Millera

Dom przy ul. Grębałowskiej 11 powstał według projektu Romualda Millera na wystawę Tani Dom Własny zorganizowaną w 1932 roku w okolicy dzisiejszego Szpitala Bielańskiego. Wystawa była odpowiedzią na kryzys ekonomiczny i miała na celu popularyzację niedrogich nowych technologii oraz materiałów na bazie słomy, torfu, mas gipsowych i cementowych. Jak pisała na naszych łamach Hanna Faryna-Paszkiewicz, na piaszczystych wydmach, pośród suchotniczych brzózek, z dala od środków stołecznej komunikacji, zaprezentowano 23 wolno stojące prototypy domów. Zaprojektowali je młodzi wówczas architekci, m.in. Lucjan Korngold, Romuald Gutt, Bohdan Lachert i Józef Szanajca, ale też Bruno Zborowski, Brukalscy i właśnie Romuald Miller. Notabene architekt za swój projekt, nazwany domem nr 12, otrzymał na wystawie nagrodę główną.

Budynek przy ul. Grębałowskiej 11 był jednym z kilkudziesięciu, jakie w autorskiej konstrukcji Millera zrealizowano w następnych latach w rejonie ulic Barcicka, Szaflarska, Grębałowska, Zuga, Karska. Domy w formie prostopadłościanów kryty płaskim, wysuniętym dachem miały drewnianą konstrukcję i w większości tynkowane elewacje. Sam architekt zamieszkał w jednym z nich, przy ul. Karskiej 7. Po wojnie część budynków została rozebrana lub znacznie przebudowana. Do dziś zachowało się około trzynastu.