Co się wydarzyło

ICAADE – architektura na styku lądu i wody

ICAADE to międzynarodowa konferencja odbywająca się co dwa lata na innym kontynencie, poświęcona interdyscyplinarnym zagadnieniom środowiska zbudowanego na styku lądu i wody. Biorą w niej udział akademicy, projektanci, przedsiębiorcy, studenci i przedstawiciele władz. W roku 2015 odbyła się w Bangkoku, w 2017 w Waterloo w Kanadzie. Gospodarzem trzeciej edycji w październiku 2019 roku był Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej. Wybór miejsca – nieoczywisty, bo w końcu w Polsce budowanie na wodzie traktowane jest wciąż raczej jako medialna ciekawostka niż istotny element rynku. Brakuje u nas lokalnej tradycji, regulacji prawnych, infrastruktury nadbrzeżnej, a nawet punktów, w których mogłyby zatrzymać się takie obiekty. Gdy przy Koszykowej dyskutowano o barkach i nawodnych hotelach, kilometr dalej Wisła płynęła na wpół wyschłym korytem, przypominając o panującej w kraju suszy. Współprzewodniczący konferencji Łukasz Piątek (PW) podkreślił jednak celowość zorganizowania konferencji w Warszawie, przypominając o realizacji budynków amfibijnych na stołecznych bulwarach, a także o wyjątkowym w skali Europy, półnaturalnym charakterze największej w kraju rzeki. Polskie prezentacje dotyczyły przede wszystkim zagospodarowania terenów nadrzecznych i obszarów zalewowych, realizacje architektoniczne nie były licznie omawiane. Rafał Mazur (Politechnika Rzeszowska) opisał zaprojektowany przez siebie pływający dom w Porcie Czerniakowskim w Warszawie. Łukasz Piątek i Aleksandra Wycisk odnieśli się do perspektyw wykorzystania unoszących się na wodzie budynków w branży hotelarskiej, gastronomicznej i turystycznej. Paweł Gełesz i Magdalena Nowak (ASP w Gdańsku) przedstawili koncept autonomicznych, elektrycznych promów uzupełniających gdański system transportu publicznego. Cezary Kępka (WA PW) analizował rolę pływających basenów jako jednego z narzędzi przywracających rzekę miastu. O prawdziwym znaczeniu amfibijnej architektury przypomniały prezentacje gości. Zwłaszcza gęsto zaludnione, podzwrotnikowe kraje Azji mają długą tradycję takiego budownictwa. Sezonowe wahania poziomu wody wywierają ogromny wpływ na życie mieszkańców delty Mekongu, szczególnie tych ubogich, zamieszkujących nisko położone tereny. Buoyant Foundation proponuje zastąpienie tradycyjnych domów budynkami na pływakach. Duy Can Nguyen (Uniwersytet Can Tho) opisała, jak wbite w dno pale stabilizują te konstrukcje. Dzięki temu unoszą się one wraz z przyborem wody, ale nie dryfują. Jednym z najważniejszych aspektów przedsięwzięcia jest jego finansowa przystępność. Pilotażowe domy w Wietnamie zostały zrealizowane z wykorzystaniem najprostszych dostępnych środków. Zupełnie inne podejście zaproponował William L. Coulbourne (Coulbourne Consulting), przedstawiając opatentowane w Stanach Zjednoczonych rozwiązania, dzięki którym budynek można unieść na żądaną wysokość jednym naciśnięciem guzika.

Cztery dni, kilkadziesiąt prezentacji, eksperci m.in. z Bangladeszu, Holandii, Kanady, Niemiec, Polski, Szwecji, Turcji, Wielkiej Brytanii – trzecia edycja ICAADE była forum wymiany doświadczeń i idei. Raczej nie przekonała nikogo, że na Mazowszu albo Mazurach warto budować pływające osiedla, ale pokazała, że Polsce potrzebna jest racjonalna gospodarka zasobami wodnymi i nowoczesne podejście do ochrony przeciwpowodziowej. Krzysztof Zięba

Nowe Kształtowanie przestrzeni

Kształtowanie przestrzeni jest programem edukacji architektonicznej dla dzieci i młodzieży prowadzonym przy współpracy Izby Architektów RP i Fundacji Promocji Architektury SARP. Jego cel to wykształcenie w młodych ludziach świadomości, że przestrzeń stanowi dobro wspólne, a o jej jakości decydują wszyscy użytkownicy. Pomysł pojawił się w 2011 roku. Bazując na irlandzkim programie Shaping Space, IARP przez dwa lata opracowywała materiały, na podstawie których zajęcia mieli prowadzić nauczyciele dowolnych specjalizacji. Po odbyciu szkolenia nie byli dłużej nadzorowani przez środowisko architektów, co budziło kontrowersje. W roku 2019, wraz z powołaniem w IARP Podkomisji Powszechnej Edukacji Architektonicznej, podjęto decyzję o zmianach. Wraz z dziećmi w wieku 12-19 lat przestrzeń kształtują teraz architekci-edukatorzy, którym towarzyszą pedagodzy ze zgłoszonych do programu szkół, domów kultury i innych placówek. Zajęcia odbywają się według zmodyfikowanych materiałów dydaktycznych w trzech cyklach. Cykl Ja i przestrzeń wprowadza uczniów w świat architektury, przybliżając m.in. pojęcia przestrzeni, skali, materiałów i konstrukcji. My w przestrzeni to zwrócenie uwagi na elementy wpływające na percepcję otoczenia, aspekty ekologiczne i znaczenie dokumentów planistycznych. Z kolei Czas i przestrzeń skupia się na zachodzących w przestrzeni zmianach, budowaniu tożsamości lokalnej, ikonach architektury i miastach przyszłości. W semestrze zimowym 2019-2020 do programu przystąpiło 30 instytucji. Szkoły ani uczniowie nie ponoszą żadnych kosztów, a edukatorzy prócz wynagrodzenia otrzymują komplet materiałów do prowadzenia zajęć. Elementem projektu jest także konkurs dla młodzieży. Jego siódma edycja odbywa się pod hasłem Eko przestrzeń, eko pomysł, eko ja (www.warsztatarchitekta.pl/archischolar). Na architektów chcących poszerzyć grono edukatorów czeka ogólnopolski koordynator programu Anna Kulińska oraz koordynatorzy lokalni (lista kontaktowa na stronie IARP). Katarzyna Gucałło