Grodzieńska 19 / Warszawa

Inwestycja przy ulicy Grodzieńskiej 19 jest położona na prawym brzegu Wisły. Ten kwartał mieszkalny, znajdujący się w północnej części warszawskiej Pragi, z trzech stron otacza zabudowa. Chociaż dla wielu przyjezdnych oraz turystów ta okolica może wydawać się nieatrakcyjna, nie można przeoczyć tu takich perełek jak chociażby słynna Wytwórnia Wódek „Koneser”, która obecnie zamieniła się w przestrzeń kulturalno-społeczną – Centrum Praskie Koneser. Dla lokalnych mieszkańców oraz miłośników historii stolicy to miejsce kryje mnóstwo fascynujących opowieści z przeszłości. To właśnie na Szmulowiznie, bo tak dawniej nazywano tę okolicę, zrodził się pomysł na projekt zespołu mieszkalnego Grodzieńska 19. Potoczna nazwa „Szmulki” wywodzi się od jednego z najbogatszych warszawskich Żydów, Szmula (Samuela) Jakubowicza Sonnenberga, znanego także jako Zbytkower. Kiedyś tętniący życiem i rozwijający się przemysłowo rejon, pełen urokliwych kamieniczek i warsztatów rzemieślniczych, był ważnym punktem dla społeczności prawobrzeżnej Warszawy. Jednakże wraz z biegiem lat oraz wybuchem II wojny światowej rejon ten radykalnie zmienił swoje oblicze. Kamienice, które kiedyś w większości zamieszkiwali Żydzi, zostały zniszczone, a rejon ten podupadł, zyskując złą sławę. Do pozostałych zabudowań wprowadzili się biedniejsi mieszkańcy warszawskich przedmieść. Zmiana nadeszła na przełomie lat 60. oraz 70. XX wieku, kiedy na Szmulowiznie zbudowano osiedle mieszkaniowe według projektu Jana Kalinowskiego. Dziś, spacerując po tej okolicy, możemy zobaczyć budynki z wielkiej płyty, kamienice oczekujące na modernizację oraz ich nowoczesne interpretacje – takie jak właśnie Grodzieńska 19.

Na rogu ulic Ireny Kosmowskiej i Grodzieńskiej klasyczny kwartał zyskał nowe oblicze – harmonijnego środowiska mieszkaniowego. Kompleks składa się z trzech budynków, dwóch pięciokondygnacyjnych i jednego wyższego, siedmiopiętrowego. Parter został zaprojektowany z myślą o prowadzeniu działalności usługowej, podczas gdy centralna część, w formie wewnętrznego zielonego patia, służy jako przestrzeń wspólna dla mieszkańców oraz sąsiadów z okolicznych zabudowań. Ważnym założeniem projektantów, popartym przez inwestora, była otwartość całego zespołu, co stanowi kontrast dla dominującej tendencji kreowania grodzonych monokulturowych enklaw mieszkalnych. Takie podejście do zagospodarowania przestrzeni miejskiej zdobyło uznanie wśród mieszkańców, co potwierdzają m.in. pozytywne opinie nowych lokatorów. Elewacja całej inwestycji, zarówno od strony zewnętrznej, jak i patia, została pokryta cegłą, która dodaje jej uroku i przywodzi na myśl atmosferę przedwojennej Warszawy.

Architektom zależało, aby nowy obiekt nie stał się zamkniętą enklawą wśród starej zabudowy

Projekt dobrze komponuje się z otaczającą go zabudową praskich, czynszowych kamienic. Można dostrzec, że autorom zależało na tym, aby w projekcie zachować dostęp światła i widoki w dalszych perspektywach. Dbałość o detale widoczna jest w sposobie wiązania cegły oraz minimalistycznych grafitowych akcentach przy oknach i balustradach. Jednym z kluczowych elementów są także balkony wykonane z barwionego w masie betonu o ciepłym, ceglano-czerwonym odcieniu. Równie istotna była koncepcja przestrzeni wewnętrznych, takich jak strefy wejściowe czy ciągi komunikacyjne – tutaj również możemy zaobserwować troskę o spójność całej inwestycji. Minimalistyczne wnętrza zostały podkreślone płytami w ceglanym odcieniu. Grodzieńska 19 stanowi przykład harmonijnego połączenia historii i nowoczesności. Wyłania się na mapie stolicy jako interesujące miejsce, które przyciąga nowych mieszkańców. Ten kompleks mieszkaniowy pokazuje, że inwestycje mogą być w pełni dostosowane do charakteru otoczenia, nie dominując nad nim. Nic dziwnego więc, że budynek zwyciężył w kategorii architektura mieszkaniowa w tegorocznej edycji konkursu o Nagrodą Architektoniczną Prezydenta Warszawy.

Założenia autorskie

Projekt przy ulicy Grodzieńskiej powstał na narożnej działce, wśród praskich kamienic czynszowych, w okolicy, która przechodzi gwałtowne przekształcenia urbanistyczne i społeczne. Nasz projekt uzupełnia pierzejową zabudowę ulicy współczesną plombą, z usługowym parterem tworzącym ciemny cokół, ponad którym wznoszą się trzy bryły z mieszkaniami, wykończone czerwoną okładziną klinkierową. Zależało nam na tym, by nowe budynki nie stały się zamkniętą enklawą wśród starej zabudowy, ale by pomiędzy nimi powstała wartościowa, częściowa dostępna przestrzeń, przez którą można swobodnie przechodzić, skracając drogę do pobliskiej stacji metra – Szwedzka. Dlatego na parterze powstały dwa otwarcia – jedno od strony ulicy Grodzieńskiej, drugie od Kosmowskiej, prowadzące do wielokątnego dziedzińca z nasadzeniami zieleni i górnym oświetleniem. Strona zewnętrzna, widoczna z ulic, i przestrzeń dziedzińca są wykończone z równą starannością, bo w naszym przekonaniu każda z nich pełni ważną funkcję w przestrzeni miasta. Witryny wejść do klatek i przeszklenia z dyli szklanych wyróżniają na fasadach dziedzińca strefy komunikacyjne. Zdyscyplinowany rysunek elewacji ożywiają balkony o charakterystycznym kształcie litery „L”, wykonane z prefabrykatów z barwionego na czerwono-pomarańczowy kolor betonu. Szczeliny pomiędzy poszczególnymi segmentami mieszkań kadrują widoki na zróżnicowany krajobraz zmieniającego się miasta. W tych przestrzeniach rozpięte są kładki, służące jako dodatkowa strefa zewnętrzna dla przyległych lokali. Mimo gęstej zabudowy i niewielkiej działki udało się wygospodarować przestrzeń na zieleń – w formie klombów na dziedzińcu i na zadaszeniu rampy zjazdowej, a także na dachach cokołu oraz w szczelinach między budynkami, gdzie zasadzono pnącza, które mają wspinać się po pełnych fragmentach elewacji. Zieloną nawierzchnią pokryto również dachy dwóch pięciokondygnacyjnych obiektów, zaś te nad najwyższą, narożną bryłą o siedmiu piętrach zagospodarowano na panele fotowoltaiczne, zasilające części wspólne budynku. Marcin Zadrożny, Aleksandra Targońska

W szczelinach pomiędzy segmentami mieszkań rozpięte są kładki, służące jako dodatkowa strefa zewnętrzna